Rozwój i unowocześnienie infrastruktury – likwidacja „białych plam”

1. Rozwój i unowocześnienie infrastruktury – likwidacja „białych plam” KRAJOWE FORUM SZEROKOPASMOWE Wacław Knopkiewicz Warszawa, 10 czerwca 2009 r.

2. Podział obszarów według dostępności infrastruktury w projekcie Wytycznych KE (1) • Obszary białe – nie istnieje infrastruktura dostępu szerokopasmowego i mało prawdopodobne, że w najbliższym czasie zostanie zbudowana (pomoc publiczna co do zasady dopuszczalna) • Obszary szare – usługi świadczy tylko jeden operator infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna dopuszczalna przy spełnieniu dodatkowych warunków) • Obszary czarne – usługi świadczy co najmniej dwóch operatorów infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna co do zasady niedopuszczalna) • Kontekst polski: restrykcyjne warunki interwencji na obszarach szarych

3. Podział obszarów według dostępności infrastruktury w projekcie Wytycznych KE  (2) • Obszary białe, szare i czarne ustala się odrębnie dla: • podstawowej infrastruktury szerokopasmowej • infrastruktury szerokopasmowej następnej generacji / NGA. • Warunki interwencji publicznej dla NGA są bardziej restrykcyjne, ale kilka projektów zostało już zaakceptowanych przez KE • (np. MAN w Irlandii i dostęp światłowodowy dla biznesu w Yorkshire) • Kontekst polski: jaką infrastrukturę przyjąć za podstawę ustalenia obszarów białych? Jeżeli nie NGA, lecz podstawową, to jakie minimum można przyjąć, by optymalnie wykorzystać środki wspólnotowe? W projekcie Wytycznych brakuje reguł dla interwencji pośredniej „w kierunku NGA”, przez co obszary z dostępem na poziomie 1 Mbps będą rozważane przez KE raczej jako szare niż białe

4. Mapy „białych plam” • KE wymaga przeprowadzenia badania rynku (analizy zasięgu), poprzez szczegółowe konsultacje z operatorami, w tym co do planów inwestycyjnych. W oparciu o takie badania KE wymaga sporządzenia szczegółowych map i potwierdzenia wyników inwentaryzacji. • Kontekst polski: mapy sporządzone dla interwencji w sieci szkieletowe nie były przydatne dla interwencji w sieci dostępowe dla działania 8.4 PO IG (inny poziom szczegółowości i inne obszary białe) – czy KE uzna za uzasadnione różne metodologie dla ustalania obszarów wymagających interwencji? • brak jest narzędzia obligującego operatorów do przedstawiania wiarygodnych informacji co do istniejącej infrastruktury oraz co do planów inwestycyjnych – porozumienia zawierane z operatorami przez jst okazały się nieskuteczne

5. Kto zlikwiduje „białe plamy”? • Inwestycje operatorów komercyjnych w ostatnich latach w Polsce drastycznie spadły. Plany inwestycyjne nie zapowiadają zmiany tego stanu. • Z drugiej strony przyjęcie „Europejskiego planu naprawy gospodarczej” oraz cel objęcia szerokopasmowym Internetem do 2010 r. 100% obszaru UE tworzą optymalny klimat dla akceptowania przez KE interwencji pomocowych. • Kontekst polski: cały obszar RP kwalifikuje się do pomocy regionalnej; w ramach PO RPW, PO IG oraz poszczególnych RPO do wykorzystania są olbrzymie środki z funduszy wspólnotowych, których beneficjentami są głównie jst; dodatkowo jst pozyskują częstotliwości 3,6-3,8 MHz – bez wsparcia jst w przygotowaniu interwencji w sektorze środki unijne zostaną zaprzepaszczone, a bez łączenia tej interwencji z inicjatywami operatorów wybudowana infrastruktura nie będzie optymalnie zarządzana i rozwijana

6. Bariery utrudniające wspólne inwestycje jst i operatorów komercyjnych • niewystarczające podstawy ustrojowe do interwencji jst w sektorze • brak ustawowo określonych zasad (ram) dla interwencji jst • długotrwały i kosztowny proces inwestycyjny • zakazy rozwijania sieci szerokopasmowych w planach miejscowych • niejasne reguły współpracy jst z operatorami komercyjnymi • brak upowszechnienia wiedzy o schematach realizowania projektów z i bez pomocy publicznej • Ustawa infrastrukturalna: podejmuje próbę usunięcia tych barier, realizując wizję budowy przez jst - za środki z publiczne, głównie z funduszy wspólnotowych - infrastruktury otwartej dla wszystkich operatorów

7. Bariera: niewystarczające podstawy ustrojowe do interwencji jst • Opis problemu: zadania publiczne w ustawach samorządowych w zasadzie pomijają infrastrukturę szerokopasmową, co prowadzi do kwestionowania zasadności wydatków jst w tej dziedzinie oraz do ograniczenia aktywności (np. promują działania o charakterze użyteczności publicznej, a więc usług dla ludności, podczas gdy podstawowa reguła interwencji jst w sektorze telekomunikacyjnym powinna być odwrotna – infrastruktura pasywna i usługi hurtowe, przy pozostawieniu oferty detalicznej operatorom komercyjnym) • Ustawa infrastrukturalna: usuwa problem poprzez wyraźne dodanie infrastruktury szerokopasmowej do zadań publicznych (zadań własnych) jst każdego szczebla oraz dopuszczenie aktywności jst poza zakresem zadań o charakterze użyteczności publicznej

8. Bariera: brak ustawowo określonych zasad dla interwencji jst • Opis problemu: w obecnym stanie prawnym interwencje jst przebiegają w swoistej szarej strefie i w warunkach „partyzanckich” – z jednej strony bez rzetelnego poinformowania regulatora i zainteresowanych operatorów o realizowanych projektach, co grozi zakłóceniem konkurencji, zahamowaniem inicjatywy komercyjnej oraz brakiem spójności inwestycji, a z drugiej strony z ryzykiem niepewności i nietrafności interwencji, co grozi naruszeniem reguł pomocy publicznej i problemami z finansowaniem z funduszy UE • Ustawa infrastrukturalna: wyznacza podstawowe wymogi, które musi spełniać każde przedsięwzięcie podejmowane przez jst w sektorze telekomunikacyjnym oraz ustanawia kontrolę regulatora nad działalnością telekomunikacyjną jst

9. Zasady działalności jst w sektorze telekomunikacyjnym (1) • interwencja publiczna w sektorze telekomunikacyjnym nie może zakłócać konkurencji, dlatego też jest dopuszczalna, gdy zawodzi rynek, uwzględniając reguły dotyczące pomocy publicznej • zasadą jest działalność nie polegająca na świadczeniu usług detalicznych, czyli: • budowa lub nabywanie praw do infrastruktury pasywnej • budowa lub nabywanie praw do sieci telekomunikacyjnej • zasadą jest udostępnianie infrastruktury i sieci (opcje: współkorzystanie, dzierżawa, dostęp telekomunikacyjny, w tym usługi hurtowe) każdemu przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu na równych warunkach – reguła „otwartej sieci” wymagana przy projektach finansowanych z funduszy UE i pomocy publicznej

10. Zasady działalności jst w sektorze telekomunikacyjnym (2) • wyjątkowo dopuszcza się świadczenie usług detalicznych, gdy: • inicjatywa prywatna nie zaspokaja zapotrzebowania użytkowników • sieć służy zaspokojeniu potrzeb jst oraz instytucji publicznych • usługi są świadczone poprzez PIAP-y (na określonych warunkach) • usługi są świadczone na warunkach określonych w decyzji UKE • zasadą jest uprzednie poinformowanie UKE oraz podanie do publicznej wiadomości szczegółów każdego planowanego projektu • zasadą jest stosowanie do działalności jst praw i obowiązków przedsiębiorcy telekomunikacyjnego niezależnie od tego, czy jest to działalność gospodarcza • limitowane jest udostępnianie infrastruktury i sieci poniżej kosztu wytworzenia oraz współfinansowanie świadczenia usług

11. Bariera: długotrwały i kosztowny proces inwestycyjny oraz zakazy w mpzp • Opis problemu: w obecnym stanie prawnym realizacja inwestycji liniowej oraz budowa sieci bezprzewodowej wymaga „przejścia” wielu sukcesywnych procedur administracyjnych, a dla poszczególnych odcinków (obiektów) są różne uwarunkowania prawne (np. zakazy i ograniczenia w mpzp), co uniemożliwia ich prowadzenie jako jednej inwestycji; ponadto, inwestycje prowadzone są przy dużym ryzyku wynikającym z niejasnych przepisów prawa • Ustawa infrastrukturalna ustanawia jednolitą i szybką ścieżkę inwestycyjną dla regionalnych sieci szerokopasmowych budowanych w ramach Programów Operacyjnych na lata 2007-2013, które – w obliczu zaniechania inwestycji przez operatorów komercyjnych i dostępności funduszy UE – obecnie są priorytetem. Ustawa próbuje także rozwikłać problem destrukcyjnego wpływu mpzp, precyzuje przepisy prawa dla wszelkich inwestycji telekomunikacyjnych oraz przewiduje zmniejszenie opłat i podatków.

12. Bariera: niejasne reguły współpracy jst z operatorami oraz brak wiedzy o modelach • Opis problemu: W powszechnym odczuciu jst brak jest jasnych reguł współpracy z operatorami komercyjnymi – nie istnieją przepisy prawa, ani też wytyczne centralnych organów administracji, które precyzyjnie określałyby możliwe modele współpracy, których zastosowanie przez jst dawałoby komfort legalności podejmowanych działań (przykładowo dla każdego projektu jst musi indywidualnie borykać się z kwestią pomocy publicznej, a istniejące ustawy o zamówieniach publicznych, o umowie koncesji, o PPP zawierają wyłączenia dla sektora telekomunikacyjnego, które wzbudzają wątpliwości interpretacyjne) • Ustawa infrastrukturalna: Ogranicza działalność jst na rynku detalicznym oraz ustanawia podstawę dla rozstrzygania sporów pomiędzy jst a operatorami komercyjnymi. Ponadto, doprecyzowuje przepisy uzp, ustawy o koncesjach i ustawy PPP. W ślad za ustawą powinny być wydane rozporządzenia określające schematy interwencji publicznych oraz wytyczne Prezesów UZP, UKE i UOKiK

13. Dziękuję za uwagę • Wacław Knopkiewicz • waclaw.knopkiewicz@gwmlegal.pl