Er lesskilningur „bara heilans vandamál?”

1. Er lesskilningur „bara heilans vandamál?” Starfendarannsókn á kennslu í gagnvirkum lestri og fyrirhuguð kennarahandbók

2. Rökstuðningur I • Góður lesskilningur forsenda fyrir góðum árangri í bóknámi • Vísbendingar um að lestrarkennslu sé lokið þegar kemur upp á miðstig • Kennarar virðast ekki hafa tileinkað sér aðferðir til að bæta lesskilning nemenda sinna eða eru óöruggir um þær

3. Rökstuðningur II • Gagnvirkur lestur • Hefur skilað góðum árangri • Reynt að mæta nemendum þar sem þeir eru staddir • Eykur námsvitund • Hægt að laga aðferðina að kennslu í almennum bekk

4. Markmið rannsóknarinnar • Kenna bekkjarkennurum aðferðina • Leiðbeina kennurum við kennsluna • Kanna hvort nemendur tileinkuðu sér aðferðina • Kanna framfarir nemenda í lesskilningi

6. Eiginleikar lesara Almenn athygli a) Athygli og skammtímaminni b) Geta til einbeitingar c) Áhugi Eiginleikar texta a) Innihald (efni) b) Gerð Vitundarstjórnun (námsvitund) a) Kröfur um samhengi b) Lestraraðferðir Lesskilningur Ályktunarhæfni a) Þekking á orsakatengslum b) Geta til rökfærslu Bakgrunnsþekking a) Þekking á viðfangsefni og orðaforði b) Aðferðir til að afla þekkingar Kennsluaðstæður a) Áreiti af umhverfi b) Bein / óbein markmið og kennsla kennara c) Væntingar kennara um árangur nemenda Grundvallarþekking (umskráning, málfræði, lestrarfærni o.fl.)

7. Mat á lesskilningi • Spurningapróf • Bókstaflegur skilningur • Skilningur á viðhorfum • Orsakaskilningur • Ályktunarhæfni • Hæfni til að greina meginatriði frá aukaatriðum • Hæfni til að greina boðskap í texta Anna Guðmundsdóttir

8. Gagnvirkur lestur Nemendum er kennt: • að draga saman meginatriði efnisins • að spyrja spurninga um hugmyndir og efni textans • að leita skýringa þegar skilning brestur eða eitthvað er óljóst • að spá fyrir um framhald texta

9. Kennsla gagnvirks lestrar • Kennari útskýrir og gefur dæmi um hvernig gagnvirkum lestri er beitt á stutta texta • Nemendur líkja eftir aðferð kennarans • Kennarinn færir ábyrgðina smám saman til nemendahópa, þar sem einstaklingar skiptast á að leiða hóp • Samskipti hvers hóps byggjast á samvinnu sem miðar að því að byggja upp sameiginlegan skilning á textanum

10. Rannsóknarspurningar • Hvernig gengur nemendum í almennum bekk að tileinka sér gagnvirkan lestur? • Hve vel fer nemendum með misjafna lestrarfærni fram í lesskilningi við það að fá kennslu í gagnvirkumlestri?

11. Rannsóknargögn • Eftirtöldum gögnum var safnað • Vettvangsathuganir rannsakanda í bekkjum • Hljóðupptökur af hópvinnu nemenda • Viðtöl við kennara og 12 nemendur (6 slaka og 6 færa) í upphafi og lok rann-sóknartímabils • Dagbókarskrif kennara • Skriflegar úrlausnir nemenda og les-skilningskannanir • Fundargerðir á miðju rannsóknartímabili og að því loknu

12. Undirbúningur kennaranna og leiðsögn • Fræðsluefni um gagnvirkan lestur • Tveir námsfundir áður en kennslan hófst • Endurgjöf eftir vettvangsathuganir rannsakanda í bekkjunum • Fundur á miðju tímabilinu

13. Rammi kennslunnar • 20 kennslustundir • Umræður um aðferðir góðra lesara • Kenna einn þátt gagnvirks lestrar í einu, æfa með öllum bekknum fyrst • Skipta í hópa, allir með sama verkefni, skipa hópstjóra • Ýmist munnleg eða skrifleg skil hópa • Skriflegar lesskilningskannanir fyrir einstaklinga úr hverju verkefni

14. Hvort og hvers konar vitund nemendur hafa um lesskilnings-aðferðir sínar Hvort þeir þekktu til eða beittu aðferðum gagnvirks lestrar Lestrarvenjur Markmið með lestri Tegund lesefnis Hvort þeir deildu upplifun sinni í lestri með einhverjum Viðtöl við nemendur N1 - N12

15. Helmingur segir einhverjum frá lesefni N1 nefndi alla þætti gagnvirks lestrar Slakari nemendur spá síður um framhald texta Betri lesarar bregðast við ef þeir skilja ekki Nemendur úr 5. bekk hafa ekki búið til spurningar en meiri hluti úr 6. bekk Nemendur úr öðrum 6. bekknum hafa gert útdrætti hjá kennara Forkunnátta nemenda N1 - N12

16. Árangur í lesskilningskönnunum fyrir og eftir 20 kennslustundir

18. Yfirlit yfir breytingar á árangri nemenda

19. Árangur N1 -N12 í lesskilningskönnunum við upphaf og lok námskeiðs

20. Árangur nemenda • Marktækt betri árangur í lokin skv. lesskilningsprófum • N1 - N12 bættu sig allir marktækt utan tveggja sem stóðu í stað • Tveir þeir slökustu tvöfölduðu árangur sinn • Nemendur segjast meðvitaðri um skilning sinn og bregðast við honum • Suma vantar meiri æfingu í einstökum þáttum gagnvirks lestrar

21. Viðhorf og mat kennara I • Nem. meðvitaðri um skilning sinn og bregðast við ef eitthvað er óljóst • Nem. nýta sér að búa til spurningar • Erfiðast að draga saman • Nem. virkir í hópum, best 2 - 3 saman • Nem. jákvæðir í þremur bekkjum en samvinnunám gekk ekki í fjórða bekknum

22. Viðhorf og mat kennara II • Sammála því að kenna einn þátt í einu þegar verið er með heilan bekk • Gagnvirkur lestur hentar í bekkjar-kennslu • Samvinnunámsformið virkjar flesta • Vilja nýta gagnvirkan lestur í lesgreinum • Byrja í 3. - 4. bekk • Allir nemendur hafa gagn af að-ferðinni • Meðvitaðri um mikilvægi þess að styrkja lesskilning á markvissan hátt

23. Niðurstöður rannsóknarinnar -Fyrri rannsóknarspurning Hvernig gengur nemendum í almennum bekk að tileinka sér gagnvirkan lestur? • Þekking og notkun nemenda á gagnvirkum lestri jókst tvímælalaust • Kennarar töldu þó þörf á að æfa betur að draga saman meginatriði Anna Guðmundsdóttir

24. Niðurstöður rannsóknarinnar -Seinni rannsóknarspurning Hve vel fer nemendum með misjafna lestrarfærni fram í lesskilningi við það að fá kennslu í gagnvirkum lestri? • Nemendur með slakan, miðlungsgóðan og góðan lesskilning geta aukið lesskilning sinn marktækt ef þeir fá kennslu í gagnvirkum lestri Anna Guðmundsdóttir

25. Framtíðin • Þörf á vakningu meðal kennara sem kenna á mið- og umglingastigi um að taka upp markvissa lestrarkennslu • Leggja áherslu á aðferðir sem kenna og æfa mismunandi leiðir og efla námsvitund nemenda

26. Fyrirhuguð kennarahandbók • Stuttur kafli um lesskilning • Lýsing á gagnvirkum lestri • Kennsluleiðbeiningar og hugmyndir að innleiðingu gagnvirks lestrar • Æfingatextar Anna Guðmundsdóttir

27. Kennarahandbók (frh.) • Leiðsagnarspjöld fyrir nemendur • Dæmi um vinnublöð fyrir hópa • Dæmi um notkun í mismunandi námsgreinum Anna Guðmundsdóttir