180 likes | 421 Views
Republika e Kosovës Republika Kosova- Republic of Kosovo Qeveria – Vlada - Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë- Ministarstvo Trgovine i Industrije Ministry of Trade and Industry. Sektorët strategjik ekonomik - analiza e aftësive . Adnan Hoxha MSc . ne Biznes dhe Ekonomi
E N D
Republika e Kosovës Republika Kosova-RepublicofKosovo Qeveria –Vlada-Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë-MinistarstvoTrgovine i Industrije MinistryofTradeandIndustry Sektorët strategjik ekonomik - analiza e aftësive Adnan Hoxha MSc. ne BiznesdheEkonomi Zyrtar i larte për politika te zhvillimit industrial dhe projekte Departamenti I Industrisë Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Data: 17.12.2013
Permbajtja • Perzgjedhja e sektorevestrategjik • Metodologjia e analizimitteaftesivetepunetoreve • Analize e sektorevestrategjik: aftesivetepunetoreve • Orientimistrategjik
Qasja e zgjedhjes se sektorevestrategjik • Efektetmakroekonomike ne ekonomine e Kosoves sot dhe ne teardhmen: • Punesimi; • Prodhimi (qarkullimi); • Eksporti (konkurrueshmeria) • Potencialiizhvillimit • Burimetnatyrore
Metodologjia e analizimitteaftesive • Intervistimiikompanivekryesore ne sektoretperkates • Mbledhjadheanalizimiitedhenavezyrtare per sektoretperkates per pergatitjen e RaportitVjetorteZhvillimit Industrial • Bashkepunimi me ekspertenderkombetar (ekspertete BE-se ne MTI) • Pergatitja e studimevesektoriale per sektoret e ndjeshmendajtregtise se lire me Turqine • Studimetsektorialengaekspertetesektoreveperkates, tefinancuarnga UNDP - Draftet finale janeplanifikuarteperfundohen ne fund tedhjetorit 2013
Sektoretstrategjik 1. Agrobiznesi (ushqimiiperpunuardhe paketimi) 2. Perpunimiimetalit 3. Tekstili 4. IT - Business Process Outsourcing (BPO) Qendrat e thirrjeve 5. Perpunimiidrurit 6. Turizmi
Analize e aftesive - Agrobiznesi • 76 kooperativabujqesore • 181 prodhuestepijeve • 11,259 kompani, kyresisht per prodhimin e ushqimit, pijevedheprodukteveteduhanit • Sipas ARBK-se: • Ekzistojnerreth 100,000 NVM me 216,799 tepunesuar • 9% e NVM-vebejnepjese ne ketesektor; • Trendi ne rritje • Sipas ASK-se, ne 2012, numriipunetorevetekualifikuar ne bujqesidhepeshkatari: • 6,100 meshkujdhe 2,200 femra • Aftesiteelementaredhetemesme ne bujqesi - tetrasheguarangabrezat e mehershem • Nevoja per trajnimetespecializuaraqe do terrisninaftesite e punetorevedhevleren e shtuar, ne fushen e: • Marketingut • Perdorimitteteknologjivetereja ne procesin e prodhimit • Metodatmodernetemenaxhimittebiznesit • Koordinimi I kohes se kultivimittekulturavetecaktuara
Analize e aftesive – Sektoriiperpunimittemetalit • Historikishteshtesektorshumeizhvilluar industrial ne KosovedheskeletiigjitheekonomiseKosovare • Kerkesat e kompanive per punetorejanetepermbushura ne nivelin e uletdhetemesem, porjoedhe ne ate telarte • Atopunesojneekspertetejashtem (regjioni) me pergatitjetelartaprofesionale • Inxhiniertemakinerivetetekonologjise se fundit • Trendet e zhvillimit: • Lidhjedirekte me trendin e zhvillimitekonomiktepergjithshem - pozitiv
Analize e aftesive – SektoriiTekstilit • Sektortradicional • Fuqipunetore me aftesirelativishttemesme • Sektor me pjesemarrjetelartetefuqisepunetore ne procesin e prodhimit • Keshtu, endeekzistojneaftesitedheekspertizatekatapunetore • Por, niveliiefikasitetittepunetoreveeshterelativisht I ulet • Mungesa e ekonomise se shkalles, dheteknologjise se re • Kostoja e fuqisepunetorerelativisht e lartekrahasuar me MaqedoninedheShqiperine – papunesia e madhe • Kerkesat e kompanive per fuqipunetorecilesorenukjaneteplotesuara • Privatizimi I kompanivepublike • Rigjenerimi I vendevetepunes • Tregjetnderkombtare – Eksporti • Investimet e Huaja (14 kompanitereja ne vitin 2011) • Ka filluarshkembimiinjohurivetekkompanitepartnerevendore • Nevoja per trajnime ne inxhinierine e veshjevedhetekstilit
Analize e aftesive –IT (BOT dheQendrat e thirrjes) • Relativishtsektori me I suksesshem • Aktivitetetkryesore • vendor hardware • software • zhvillimiisoftwareve • programim • Nevoja per mbeshtetje ne hulumtimebazike (ne dispozicion per perdorimngategjithakompanite) dheavancuara, dhekrijimin e mundesive per kthimin e punetoreve me pergatitjerelativishttelarta ne Kosove
Analize e aftesive – Perpunimiidrurit • Sektorkyqekonomik • Zhvillimtehovshemfaleindustrise se ndertimit • Klasterander-sektorial • Prodhimtariavendore: • Perpunimin e lendes se drurit, dyer, dritare, mobile • Fuqiapunetore e nivelitrelativishttelarteteaftesive
Turizmi • Sektor me potencialporendejoizhvilluar • Aftesite e punetorerelativishtetemesme • Nevoja per trajnime ne fushen e marketingutdhepromovimitnderkombetar
Orientimistrategjik ne zhvillimin e aftesive • Strategjia e ZhvillimitteSekoritPrivat 2013-2017 • Qasjagjitheperfshirese e ngritijes se kapaciteteve per punetoret e secilitnivelteshkathtesive • Thekstevecante: zhvillimii “soft skills” • Prioritet: fuqiapunetorete re, teedukuar, teshkathet, bollshmedhepoliglote • Zhvillimiistrategjivesektoriale me akteret relevant qeveritar, sektoritprivat, institucionetakademike, donatoretnderkombetardhe OJQ-te • “Pergjithesisht, fuqisepunetore ne Kosoveimungojneaftesiterelativishttelartadheinovacioni” Raporti I UNDP 2012 ZHBN