1 / 42

Tedavide Öncelikli Gruplara (Kadın, Gebe, Adölesan) Yaklaşım

Tedavide Öncelikli Gruplara (Kadın, Gebe, Adölesan) Yaklaşım. Dr. Ali Nihat ANNAKKAYA Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Olgu - 1. 35y, K Evli, ev hanımı 12 yaşında bir kızı ve 4,5 yaşında bir oğlu var Lise mezunu

clarimonde-jonathan
Download Presentation

Tedavide Öncelikli Gruplara (Kadın, Gebe, Adölesan) Yaklaşım

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Tedavide Öncelikli Gruplara (Kadın, Gebe, Adölesan) Yaklaşım Dr. Ali Nihat ANNAKKAYA Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

  2. Olgu - 1 • 35y, K • Evli, ev hanımı • 12 yaşında bir kızı ve 4,5 yaşında bir oğlu var • Lise mezunu • Günde 10-15 adet 15-16 yıldır sigara içiyor • Allerjikrinit dışında bilinen kronik hastalığı yok

  3. VKI: 32 kg/m2 • Fagerström bağımlılık skoru – 5 • PA akciğer grafisi - Normal • SFT – Normal sınırlarda • Eksale havada CO - 12 ppm

  4. Çay alışkanlığı mevcut, çayın yanında sigara içmeyi seviyor • Zaman zaman arkadaşları ile ev oturması yapıyor, arkadaşları içinde kendisi gibi sigara içen 2 kişi var

  5. Sigara kullanım öyküsü • Sigara’ya lise 2. sınıfta başlamış, • Eşi de sigara içiyor • Hamilelik ve doğum sonrası dönemlerde 2 kez sigarayı bırakmış ancak tekrar başlamış • Sigara polikliniğine çocuklarının doktoru yönlendirmiş • Çocukları için sigarayı bırakmak istiyor

  6. Sigara kullanım öyküsü • Adet düzensizliği nedeniyle ilk hamileliğini 2,5 aylık iken öğreniyor ve gebeliğinin geri kalan döneminde sigarayı bırakıyor • Emzirme döneminde oral aftlardan ve fazla kilolardan çok şikayetçi ve sık sık sigaraya yeniden başlamayı düşünüyor

  7. Sigara kullanım öyküsü • Çocuğunda bronşiolit atakları mevcut • Zaman zaman acil servise başvuruları oluyor • Bu dönemde sigara içmediğini ancak çocuk 3,5 yaşına geldiğinde ağız yaraları ile baş edemediği için sigaraya yeniden başladığını söylüyor

  8. Sigara kullanım öyküsü • 3 yıl sonra 2. çocuğuna hamile kaldığında sigarayı yeniden bıraktığını hamilelik sürecinde ve emzirme döneminde içmediğini, oral aftların kendisini çok zorladığını, steroidli pomatlarla bir süre idare ettiğini ancak 1,5 yıl sonra tekrar sigaraya başladığını ifade ediyor

  9. Sigara kullanım öyküsü • 2. çocuğunun da astım hastası olduğunu, ablasından daha sık ve daha ağır ataklar geçirdiğini • Eşiyle birlikte çocukların yanında sigara içmediklerini anlatıyor

  10. Sık astım atakları geçiren çocuklarını bir Göğüs Hastalıkları uzmanına gösteriyor • Çocuklarını muayene eden doktor; • Astım: genetik + çevresel faktörler • Eşinde astım + kendisinde allerjikrinit • Hamilelikte içilen sigara=büyüme gelişme geriliği= akciğer gelişiminde bozulma • Çocuk + sigara dumanı= astım riskinde artış • Sigara dumanı = astım tedavi başarısızlığı

  11. Ülkemizde gebelerde sigara içme oranları %7.3 - %51.2 • Eşlerin gebelik süresinde sigara içme oranları %56.7 - %68 Marakoğlu K, C.U. Tıp Fak Derg 2003 Semiz O, STE Derg 2006 Altıparmak S, Tur Toraks Der 2009 Marakoğlu K, Turkiye Klinikleri J MedSci 2011 Köse U, Y lisans tezi 2011

  12. Gebelerde sigara içmeyi artıran faktörler • küçük yaşta gebelik • psikiyatrik problemler (depresyon) • anksiyete • iş gerginliği • düşük eğitim ve sosyoekonomik seviye • eşin sigara içmesi • ağır bağımlılık Semiz O, STED 2006 Köse E, Solunum 2011 Köse U, Y lisans tezi 2011 Murin S, ClinChestMed 2011

  13. Hem gebelik döneminde hem de doğum sonrası donemde kadınların sigarayı bırakmalarını sağlamak için, • Kadın-doğum uzmanlarının • Çocuk doktorlarının ve • Aile hekimlerinin • Hastayı bilgilendirilmesi ile birlikte sigara bırakma kliniklerine yönlendirmesi sağlanmalıdır

  14. Motive olmuş anne adayı ile birebir görüşme ve sigarayı bırakma önerisi oldukça etkili olabilmektedir • Eğitim için hazırlanmış (özellikle gebeler için) el broşürleri verilebilir

  15. Gebelere özel hazırlanmış eğitim materyalleri, genel eğitim materyallerine göre daha etkili Windsor RA, Am J ObstetGynecol 2000

  16. Gebelerde sigara içme önemli ve öncelikli bir sorundur • ektopik gebelik • plasenta previa • plasenta dekolmanı • erken membranrüptürü • ve ölü doğum • düşük doğum ağırlığı • NRDS • PDA • intraventrikülerhemoraji • nekrotizanenterekolit • retinopati • ani bebek ölüm sendromu • sık akciğer enfeksiyonları • otitismedia • bronşiolithiperaktivite • okul performansında azalma • atopi ve astım Tütün kullanımı, hem gebe hem de fetüs açısından önemli bir risk faktörüdür U.S. Department of HealthandHumanServices, 2006

  17. Gebe’de medikal tedavi • Nikotin (bant-sakız-pastil) D grubu ilaç • Davranış tedavisine eklenmesi başarıyı artırıyor • Fetüste önemli bir komplikasyon yok • Gebede nikotin tedavisi • Yarar - zarar oranı • Anne adayı ile birlikte karar verilmesi Pollak KI, Am J PrevMed 2007 Oncken C, ObstetGynecol 2008 Wisborg K, ObstetGynecol 2000 Hotham ED, AddictBehav 2006

  18. Bupropion gebeler için B grubu ilaç • Başarı oranını artırdığını söyleyen bir çalışma var • Kullanım için veriler yetersiz • Vareniklin C grubu kullanılmıyor Chan B, Journal of AddictiveDiseases, 2005

  19. Avrupada gebelikte sigara bırakma oranları %11.5 - %48 • Türkiye’de yapılan çalışmalarda bu oran %48.8 - %87.3 arasında değişmektedir Lu Y, HealthPromotInt 2001 Marakoğlu K, C.U. Tıp Fak Derg 2003 Altıparmak S, Tur Toraks Der 2009 Marakoğlu K, Turkiye Klinikleri J MedSci 2011 Köse U, Y lisans tezi 2011 Köse E, Solunum 2011

  20. Gebelik, başlı başına sigarayı bırakmak için bir motivasyon • Fakat doğum sonrası tekrar sigaraya başlama sık

  21. Gebelikte sigarayı bırakan kadınların %50-90’ı tekrar sigara içmeye başlıyor • Gebe olmayanlarda nüksler daha çok ilk gün ve ilk haftalarda gebelik sonrası ise 4-6 ay içinde oluyor • Bu durum sosyal ve psikolojik motivasyonun, nüksleri önlemedeki önemine işaret etmektedir McBride CM, Am J Public Health 1999 Tong VT, MMWR SurveillSumm 2009

  22. Yapılan çalışmalar gebelik sonrası tekrar sigaraya başlamada en büyük etkenin “eşin sigara kullanması” olduğunu göstermektedir Penn G, DrugAlcoholRev 2002 Kahn RS, Am J PublicHealth 2002

  23. Sigara bağımlılığı kronik bir hastalık olup, sigara içme dönemlerinde sigarayı bırakmaya yönelik girişimlerin tekrarlanması gerekmektedir

  24. Olguda tedavi yaklaşımı • Fageström - 5 • Ağız yaraları • VKI: 32 • Eşi sigara içiyor • Çocuklar astımlı • Nikotin sakızı • Nitrat dargent %0.07 solüsyon ile gargara • Obezite poliklinik takibi • Eşinin’de sigara bırakma polikliniğine daveti ve görüşmelere dahil edilmesi • Eşi ve çocukları ile birlikte sık yüz yüze görüşmeler

  25. Sonuç • Sigarayı bıraktı • 1,5 yıldır takipte • Ağız yaraları nadiren hala olmakta • Kilo veremedi ancak bu süreçte kilo da almadı • Çocukların astım tedavisine annenin uyumu arttı, astım atakları azaldı • Eşi’de sigara bırakma tedavi programına başladı bupropion + NYKT ile 3. ayı tamamladı

  26. Olgu - 2 • 16y, E • 10-15 adet/gün 3 yıldır sigara içiyor • Lise 2. sınıfta okuyor • Baba lise mezunu - fabrikada işçi - sigara kullanıyor • Anne ilk okul mezunu- ev hanımı - sigara kullanmıyor • Ablası 21 yaşında - evli - tekstil fabrikasında çalışıyor • Orta okula giden bir kız kardeşi (13 y)

  27. Öfke kontrol sorunları mevcut • 1 kez disiplin suçu nedeniyle okuldan ceza almış

  28. Sigara kullanım öyküsü • Çok sevdiği dedesi KOAH’a bağlı solunum yetmezliğinden ölüyor • Ölümünden önce sık hastane yatışları ve BPAP cihazı kullanımı mevcut • Hastane ortamında refakatçi olarak bulunduğu dönemlerde dedesi ve diğer hastaların durumlarını ve doktorların yorumlarını gözlemliyor

  29. Sigara kullanım öyküsü • İyi futbol oynuyor (Çok başarılı bir kaleci) • Liderlik vasıfları yüksek • Dedesinin ölümünden sonra kendisi ve 2 sınıf arkadaşı ile sigara bırakma polikliniğine başvuruyor

  30. Adölesanlarda sigara kullanımını etkileyen faktörler Flay ve Miller 1995

  31. Erişkin sigara içicilerin %90’ı ilk sigaralarını 18 yaşından önce içmişlerdir MMWR MorbMortalWklyRep 2006

  32. Sigara bağımlılığı: Adölesan dönemi hastalığı • Risk alma • Bağımsızlığını ilan etme • Kendini kanıtlama • Büyümüş görünme • Otoriteye karşı gelme • Kuralları-sınırları zorlama • Arkadaş grubunda itibar sağlama-sosyalleşme • Hayranlık duyduğu kişilere benzeme • Modayı izleme, imaj yaratma, çevreyi etkileme • Erkekler; güçlü, sportif, • Kızlar; güzel, formunda, çekici, kilo verme

  33. Sigara Reklamları • Özgürlük, • Cesaret, erkeklik, • Güzellik • Sağlık, spor, başarı • Sosyallik ve eğlence

  34. Küresel Gençlik Tütün Araştırması sonuçlarına göre • Öğrencilerin % 29,3’ü sigara içmeyi denemiştir • Tüm öğrencilerin % 9,1’i halen sigara içmektedir (erkek: % 11,9, kız: % 5,0) Türkiye Küresel Gençlik Araştırması 2003

  35. Gençlerde sigara bırakma konusundaki yaklaşımlar • Motivasyonel özelliklerin tanımlanması ve desteklenmesi • Yasaklar • Gençlere yönelik sigara bırakma programları • Farmakoterapi

  36. Adölesan sigara içme ve bırakma konusundaki motivasyonlar • Fiziksel görünüm • Atletik performans • Sigaranın maliyeti • Sağlık durumu • Sigara yasakları • Nikotin Bağımlılığı • Kilo kontrolü • Depresyon • Stres ve başa çıkma • Akran ve sosyal etki • Ailenin sigara içmesi Beden imajı • Görünüm • Cilt • Koku • Sevilir ve beğenilir olma

  37. Yaşam Becerilerinin Geliştirilmesi • Öfke kontrolü • “Hayır” diyebilme • Israrlara karşı koyabilme • Kendini ortaya koyma • İletişim becerileri • Sorun çözme • Stresle başa çıkma • Kendini tanıma Özcebe 2009

  38. Olguda tedavi yaklaşımı • Fageström - 6 • Öfke kontrol sorunları • Baba’nın sigara içmesi • Dede’nin sigara ilişkili hastalıkla ölmesi • 2 yakın arkadaş • Sporcu • 2 arkadaşı ile birlikte klinik görüşmeler • Öfke kontrolü ile ilgili psikiyatri desteği • Sık telefon irtibatı ile takip ve destekleme • Futbol aktivitesi için abladan destek • Nikotin sakızı

  39. Sonuç • Sigarayı 3 ay bıraktı • Takip sıklıklarının azaldığı 3. aydan sonraki dönemde kayma - hata ve 4. ayda nüks • Yine de bırakmayı istediğini söylüyor • Ancak görüşmelere gelme konusunda isteksiz

  40. Gençler için 6. A (Ö) “anticipate” (öngörü) Toplumsal duruma göre adolesanların sigaraya başlama olasılıklarının tartışılması

  41. Değişimin takibi • İsteksiz dönem (Precontemplation) • Gelecekte bırakma isteği (contemplation) • Yakın gelecekte sigara bırakma düşüncesi (preparation) • Sigarayı bırakma ve relapsın önlenmesi (cessation of smoking) US Dept of HealthandHumanServices, 2000 Armitage CJ, HealthPsychol 2008

  42. Özetle • Bu özel gruplarda da genel yaklaşımlar geçerli • Değişimin takibi süreci sadece sigara polikliniklerinin halledebileceği bir konu değil Bu nedenle • Tıp eğitiminde tütün kontrolü mutlak yer almalı • Bu sayede tüm hekimlerin bu özel gruplara yeri ve zamanında müdahalesi sağlanabilir

More Related