Teoria zachowania konsumenta

1. Teoria zachowania konsumenta Na podstawie M. Blaug „Metodologia ekonomii”, rozdz. 6 Monika Trzcińska

2. Ocena teorii ekonomicznych • Określenie „sytuacji problemowej”, co do której przypuszcza się, że teoria ma być jej rozwiązaniem • ustalenie co prognozuje teoria • próba oszacowania wiarygodności prognoz teorii

3. Ocena teorii ekonomicznych • Teorie naukowe mogą być poprawnie ocenione jedynie w kategoriach konkurencyjnych hipotez. • Ocena teorii ekonomicznych sprowadza się zasadniczo do następującego pytania: Która spośród wszystkich konkurujących teorii ma największe szanse przeżycia?

4. Prawo popytu • Prawo - dobrze potwierdzone uniwersalne związki pomiędzy zdarzeniami lub klasami zdarzeń wywnioskowanymi ze sprawdzonych niezależnie warunków początkowych

5. Prawo popytu • „prawo deterministyczne” - uchwytna empirycznie regularność, nie dopuszczająca żadnych wyjątków • „prawo statyczne” - opisuje zachowania na rynku i zachodzi z prawdopodobieństwem bliskim, lecz nie równym jedności • „prawo przyczynowe” - wyjaśnia działania ludzkie w kategoriach powodów, pragnień i przekonań „racjonalnych”jednostek ludzkich, tworzących mechanizm przyczynowy

6. Prawo popytu • Prawo popytu jest logicznym związkiem ze współczesnej statycznej teorii zachowania konsumenta, której celem było uzasadnienie tezy o nachylonej ujemnie krzywej popytu. • Krzywe popytu (indywidualnego i zagregowanego) nie są możliwe do bezpośredniego zaobserwowania. Można zaobserwować jedynie pojedynczy punkt na krzywej popytu rynkowego, na pewne dobro.

7. Wyjątki • Paradoks Giffena - sytuacja, w której absolutna wielkość negatywnego efektu dochodowego zmiany ceny jest tak duża, że równoważy negatywny efekt substytucyjny tej zmiany. (Marshall) • Krzywe popytu indywidualnego powinno definiować się tak, aby podlegały ograniczeniom klauzuli ceteris paribus obejmującej gusty, oczekiwania dotyczące wysokości przyszłych cen, dochody pieniężne konsumentów, a także wszystkie inne cechy, poza odnosząca się do dobra o którym mowa. • „Krzywa popytu przy stałym dochodzie realnym” (skompensowana) - ceny wszystkich dóbr ściśle związanych z dobrem będącym przedmiotem analizy zmieniają się wtedy odwrotnie do ceny tego dobra. Taka krzywa popytu powinna mieć nachylenie ujemne.

8. Teoria ujawnionej preferencji • Teoria ujawnionej preferencji oczyszcza teorię wyboru konsumenta z resztek użyteczności, ograniczając ja do operacjonalnych porównań sum wartości (ilość przemnożona przez cenę).

9. Fundamentalne twierdzenie teorii konsumpcji - uogólnione prawo popytu • Jeżeli konsumenci wolą więcej niż mniej dóbr i w każdej sytuacji budżetowej wybierają jeden zbiór ściśle określonych dóbr, a także zachowują się spójnie przy okazji następnych wyborów, kupią mniej dobra, którego cena wzrosła, jeśliby tylko kupili więcej tego dobra w sytuacji, kiedy wzrosłyby ich dochody.

10. Teoria ujawnionej preferencji a teoria użyteczności • Teoria ujawnionej preferencji i teoria użyteczności są logicznie równoważne • „racjonalny”—› konsument „woli więcej niż mniej” a jego wybory są „spójne” i „przechodnie”

11. Teoria cech Lancastera • Konsumenci nie cenią dóbr ze względu na nie same, lecz raczej ze względu na ich usługi. • Usługi te (cechy) są obiektywnie mierzalne i takie same dla wszystkich konsumentów. Łącząc się w stałych proporcjach tworzą pojedyncze dobro. Dobra te są z kolei łączone w koszyki „działań” konsumpcyjnych. • Element osobisty wyboru konsumenta - wybór dokonywany pomiędzy niezmiennymi wektorami cech przyjmującymi postać różniących się od siebie koszyków dóbr.

12. Teoria cech Lancastera • Konsumenci - podmioty maksymalizujące nie funkcję użyteczności lecz funkcje transformacji, która opisuje użyteczność czerpaną dzięki przekształcaniu konkretnego zestawu cech w konkretny zestaw dóbr. • WNIOSEK: Punkty równowagi konsumentów zwykle odpowiadają rozwiązaniom brzegowym dla większości wymiarów, w których dokonywany jest wybór.

13. Teoria cech Lancastera • Teoria ta pomaga wyjaśnić: • substytucyjność i komplementarność dóbr • decyzje o wyborze zawodu • decyzje o lokacie majątku • rolę reklamy jako narzędzia ułatwiającego wprowadzanie na rynek nowych dóbr