Visie van de Vlaamse overheid

1. Kwaliteit van zorgOrde van geneesheren Antwerpen, 4 mei 2013Dirk Dewolf, adjunct-kabinetschef Vlaams minister Jo Vandeurzen Visie van de Vlaamse overheid

2. Schema • Is onze Vlaamse gezondheidszorg kwaliteitsvol? Ook WGO en EU zoeken het antwoord. • Hoe de visie van de Vlaamse overheid over kwaliteit van zorg evolueerde van 1997 tot 2013. • Ook de zesde staatshervorming heeft een impact op het beleid inzake kwaliteit van zorg. • ICT en eHealth als noodzakelijke voorwaarde voor verbetering van de kwaliteit van zorg op het niveau van de praktijkvoering.

3. Kwaliteit van gezondheidszorgsysteem WGO • Tallinn-charter (WGO-Europa, juni 2008) “Health systems need to demonstrate good performance” “We, the Member States, commit ourselves to promote transparency and be accountable for health system performance to achieve measurable results”

4. Kwaliteit van gezondheidszorgsysteem WGO • KCE Reports 196A (m.m.v. RIZIV en WIV) over performantie van Belgisch gezondheidszorgsysteem (2012) • Doeltreffendheid van de zorg: gemengd beeld • erg goed qua overlevingskansen bij kanker • bezorgdheid op het vlak van de geestelijke gezondheid (op een na hoogste aantal zelfdodingen in Europa, met zeer grote regionale verschillen). Meer gegevens zijn nodig. • een hoog en toenemend niveau van onvrijwillige ziekenhuisopnames.

5. Kwaliteit van gezondheidszorgsysteem WGO Aangepastheid van de zorg: vrij teleurstellend • hoge en stijgende cijfers voor borstkankerscreening buiten de doelgroepen, • een matige opvolging van de richtlijnen (antibiotica, diabetespatiënten), • een stijgend aantal keizersneden met grote variabiliteit tussen de ziekenhuizen. Veiligheid van de zorg: bemoedigende resultaten want afnemende trends qua • blootstelling aan medische straling, de ziekenhuisbacterie MRSA, ziekenhuismortaliteit na een heupfractuur, • stabiele incidentie van postoperatieve sepsis en het voorschrijven van anticholinerge antidepressiva aan bejaarden. • De incidentie van doorligwonden neemt echter toe.

6. Kwaliteit van gezondheidszorgsysteem WGO Continuïteit en coördinatie van de zorg: gemengde resultaten • een goede relationele continuïteit met dezelfde arts, • een gemiddeld en toenemend cijfer voor multidisciplinaire raadpleging voor kankergevallen, • een lage dekking van het Globaal Medisch Dossier • een hoge heropname in psychiatrische ziekenhuizen. Patiëntgerichtheid kon slechts deels worden beoordeeld.

7. EU-richtlijn patiëntenrechten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg • Implementatie van de Richtlijn in de nationale wetgeving in oktober 2013 • Om een weloverwogen beslissing voor grensoverschrijdende gezondheidszorg te kunnen maken zullen de lidstaten ervoor moeten zorgen dat patiënten uit een andere lidstaat relevante informatie kunnen krijgen over: • de veiligheids- en kwaliteitsnormen, • op welke zorgaanbieders deze kwaliteitsnormen en richtsnoeren van toepassing zijn, • de bepalingen over het toezicht op en de beoordeling van zorgaanbieders in functie van deze normen.

8. EU-richtlijn patiëntenrechten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg • De zorgaanbieders zullen relevante informatie moeten kunnen verstrekken over, onder meer: • mogelijke behandelingen en de beschikbaarheid ervan, • de kwaliteit en de veiligheid van de gezondheidszorg die zij verlenen, • duidelijke facturen en duidelijke informatie over de prijzen, • hun vergunnings- of registratiestatus, • hun verzekeringsdekking of andere individuele of collectieve vormen van bescherming met betrekking tot de beroepsaansprakelijkheid.

9. Evolutie in Vlaams beleidsdenken • 1997: eerste Vlaams kwaliteitsdecreet vertrekt vooral vanuit relatie overheid – voorziening: • Kwaliteitscoördinator • Kwaliteitsthema’s en indicatoren (verplicht of vrij te kiezen): • Onthaal en bejegening van patiënt • Geneesmiddelendistributie • Preventie van ziekenhuisinfecties • Kwaliteitsprojecten en verbeteracties (PDCA-cyclus)

10. Evolutie in Vlaams beleidsdenken • 2003: gecoördineerd kwaliteitsdecreet voor gezondheids- en welzijnssector • Kwaliteitshandboek (kwaliteitsbeleid en zelfevaluatie) • Elk ziekenhuis moet verbeteracties opzetten in 4 domeinen: • Evaluatie van de klinische performantie • Mortaliteit, decubitus, valincidenten, ongeplande heropnames • Ongeplande transfers, trombo-embolische verwikkelingen, infecties, geneesmiddelendistributie, • Evaluatie van de operationele performantie • Planning OK, wachttijden, sterilisatieprocedure,… • Evaluatie gebruikerstevredenheid • Evaluatie medewerkerstevredenheid

11. Evolutie in Vlaams beleidsdenken • 2009: regelluw kader en andere actoren op voorgrond • Pionierende ziekenhuizen en ziekenhuiskoepels gangmakers voor accreditatie (NIAZ, Joint Commission) • Klinische kwaliteitsindicatorenset (QI) opgebouwd door artsen, koepels, overheid, kenniscentra: • Moeder-kind • Orthopedie • Cardiologie • Oncologie • Ziekenhuisbreed • Geestelijke gezondheidszorg

12. Evolutie in Vlaams beleidsdenken • Nieuwe kwaliteitsaspecten in Vlaamse regelgeving kwaliteitszorg: • Grensoverschrijdend gedrag • Taal van de zorgverlener aangepast aan zorggebruiker • Goed bestuur in de zorgvoorziening • Bredere focus van de beleidsaandacht voor kwaliteit van zorg: woonzorgcentra en eerstelijnsgezondheidszorg

13. Zesde staatshervorming • Gemeenschappen o.m. bevoegd voor bepalen van erkenningsnormen voor ziekenhuizen en voor organisatie eerstelijnsgezondheidszorg • Erkenningsnormen = minimaal niveau van kwaliteit van zorg (aspecten van kwaliteit op vlak van structuren en processen) • Revisie van ziekenhuisnormen (wat moet in regels en wat niet?) • Budgetneutraliteit van nieuwe ziekenhuisnormen

14. eHealth • Protocolakkoord sedert 29.04.13 over samenwerking tussen federale overheid, gemeenschappen en gewesten • Actieplan met projecten: • Gegevensdeling tussen zorgverstrekkers mogelijk maken (volgens aanvaarde standaarden) via hub of Vitalink • Medische terminologie standaardiseren voornamelijk volgens SNOMED CT (Systematized Nomenclature of Medicine Clinical Terms) wat beslissingsondersteuning toelaat door koppeling met zorgpaden en kennisbronnen • Veralgemeend e-voorschrift • Uniform evaluatie-instrument voor zorgbehoevendheid

15. eHealth • Actieplan met projecten: • Toepassing van “only once”-principe moet administratieve vereenvoudiging toelaten • Beveiligde communicatie tussen zorgvertrekkers/zorginstellingen via de eHealthbox, ook tussen zorgvertrekkers en overheid • Communicatie tussen artsen en ziekenfondsen vergemakkelijken (o.m. derdebetalersregeling)

16. Slotbeschouwing • Overheden zijn kaderscheppend voor klimaat van verbetering in de kwaliteit van zorg op het niveau van de zorgaanbieder of zorgverstrekker; zij dragen zelf verantwoordelijkheid voor performantie van gezondheidszorgsysteem • Voornaamste nieuwe initiatieven komen van de zorgvoorzieningen, kenniscentra en de zorgverstrekkers zelf • Benchmarking van zorgvoorzieningen zal onder internationale druk tot stand komen

17. Slotbeschouwing • Transparantie van ziekenhuizen over het eigen kwaliteitsbeleid en de resultaten ervan en over de uitkomst van de externe audits is een logische volgende stap in voortschrijdend proces • Media en patiëntenverenigingen zullen rol in kwaliteitsdebat opeisen • Op het niveau van de individuele zorgverstrekker is het beschikken over performanteIT-toepassingen de opstap naar nog meer aandacht voor kwaliteit van zorg

18. Quote “A lack of transparency results in distrust and a deep sense of insecurity”