Bağımsız Denetim

1. Bağımsız Denetim HAZIRLAYAN BURCU KAYA ÖĞRETİM GÖREVLİSİ MEHMET KORPİ

2. DENETİMİN TAMAMLANMASI VE SONUÇLARI DEĞERLEME

3. DENETİMİN TAMAMLANMASI ve SONUÇLARI DEĞERLEME Denetim Sonuçlarını Değerleme Denetimin Tamamlanması Müşteriyi Bilgilendirme

4. DENETİMİNTAMAMLANMASI Denetimi tamamlama çalışmaları şunlardır: • Şarta bağlı borçlar ve zararların gözden geçirilmesi • Bilanço tarihinden sonraki önemli olayların gözden geçirilmesi • Müşteri ile ilişkili olan kişi ve kuruluşlarla yapılan işlemlerin belirleme ve inceleme • Müşteri işletmeden beyan mektubu alınması • Genel analitik testler yapma.

5. Şarta bağlı borçlar ve zararların gözden geçirilmesi Gelecekte gerçekleşmesi kesin olmayan borçlar ve zararlar “şarta bağlı borçlar ve zararlar” olarak adlandırılır. Şarta bağlı borçlar ve zararların mevcut olması için gerekli 3 koşul vardır: • Halihazırdaki durumdan kaynaklanan, üçüncü kişilere gelecekte olası bir ödemenin var olması, • Gelecekteki ödemenin tutarının belirsiz olması, • Ödemenin gelecekteki bir olayın gerçekleşmesine bağlı olması.

6. Gelecekteki bir olayın gerçekleşmesi olasılığı kuvvetli veya zayıf görülebilir. • Olası borç veya zararın gerçekleşme olasılığı kuvvetli ise ve tutarı bir dereceye kadar tahmin edilebiliyorsa, borç ve zarar tahakkuk ettirilmeli ve mali tablolarda gösterilmelidir. • Olası borç ve zararın gerçekleşme olasılığı fazla kuvvetli değilse veya olası borç ve zararın gerçekleşme olasılığı kuvvetli fakat tutarı bir dereceye kadar tahmin edilemiyorsa, tahakkuk kaydı yapılmaz, mali tabloların dipnotlarında açıklama yapılır. • Olası borç ve zararın gerçekleşmesi çok zayıfsa, tahakkuk kaydı da yapılmaz, dipnotlarda açıklama da yapılmaz.

7. Şarta bağlı borç ve zararlara şunları örnek verebiliriz: • İşletme aleyhine açılmış çeşitli tazminat davaları • Vergi uyuşmazlıkları • Iskonto ettirilmiş alacak senetleri • Satılan mamullerin garanti süresi kapsamına giren garantiler • Başkalarının borcu için işletmenin vermiş olduğu kefaletler.

8. Denetçi açısından Şarta bağlı borçların ve zararların araştırılmasında ilk adım, bunların var olup olmadığını belirlemektir. Daha sonra bu şarta bağlı borç/zararların önemlilik derecesi ve finansal tablolardaki yapılan açıklamalar değerlendirilir. Bu araştırmada denetçi aşağıdaki denetim prosedürlerini kullanabilir. • Kaydedilmemiş şarta bağlı borç ve zararların olup olmadığına ilişkin yönetime yazılı ve sözlü sorular sorma • Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı tutanaklarını gözden geçirme • Şarta bağlı borç ve zararların bir göstergesi olarak avukatlara ve hukuk danışmanlarına yapılan ödemeleri gözden geçirme • Müşterinin avukatlarından doğrulama mektubu isteme

9. Bilanço tarihinden sonraki önemli olayların gözden geçirilmesi Bilanço tarihinden sonraki olaylar, bilanço tarihinden denetim çalışmasının sona erdiği tarihe kadar(denetim raporunun düzenlendiği tarih) gerçekleşen olaylar olarak tanımlanır.

10. Bilanço tarihinden sonraki olaylar , işletme yönetiminin dikkate alması ve bağımsız denetçinin değerlemesi bakımından iki gruba ayrılır: • Mali tablolarda düzeltme gerektiren olaylar • Mali tablolardaki açıklama gerektiren olaylar

11. Mali tablolarda düzeltme gerektiren olaylar; Bilanço tarihinde mevcut koşullarla ilgili denetçiye ek kanıt sağlayan ve mali tabloların hazırlanması sırasında yapılan tahminleri doğrudan etkileyen olaylardır. Bilanço tarihinden sonraki bu olayın bu gruba girmesi için aşağıdaki iki koşulun olması gerekir. • Olaya yol açan koşulun bilanço tarihinde var olması • Olayın, mali tabloların düzenlenmesi sırasında yapılan tahminleri etkilemesi gerekir.

12. Mali tablolardaki açıklama gerektiren olaylar Bilanço tarihi itibariyle hem koşulla hem de olayla ilgili bilgi ve kanıt bulunmayan olaylardır. Bu olaylar mali tabloları doğrudan etkilemedikleri için düzeltme yapmaya gerek yoktur. Fakat olay önemli ise sadece mali tablolarda açıklama yapılması gerekir. Bir işletmenin satın alınması ,ele geçirilmesi veya bir işletme ile birleşme, yangın sel deprem gibi nedenlerle varlıkların kaybı örnek olarak gösterilebilir.

13. Müşteri ile ilişkili olan kişi ve kuruluşlarla yapılan işlemleri belirleme ve inceleme • Müşteri işletmenin büyük ortakları, iştirakleri, ve bağlı ortaklıkları, büyük ortakların iştirakleri ve bağlı ortaklıkları, yönetim kurulu üyelerinin ortağı olduğu ortaklıklar bu gruba girer. • Denetçi bu kişi ve kuruluşlarla yapılan önemli işlemlerin olabileceğini göz önünde bulundurmalı ve bu önemli işlemleri ortaya çıkartacak denetim prosedürlerini uygulamalıdır.

14. Bu denetim prosedürlerine şunları örnek verebiliriz: • Şirket ana sözleşmesinden ortakları belirleme • Diğer alacaklar, diğer borçlar, iştirakler ve bağlı ortaklıklar hesaplarından ortaklıkların belirlenmesi ve incelenmesi • Diğer Borçlar, İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar ile ilgili Yönetim kurulu kararlarının incelenmesi AMAÇ: Denetçi, bu tür hesapları inceleyerek, müşteri işletmeden bu kişi ve kuruluşlara herhangi bir sermaye veya kar transferinin yapılıp yapılmadığı belirlemeye çalışılır.

15. Müşteri İşletmeden Beyan Mektubu Alınması Beyan Mektubu: Denetçinin denetimi sırasında yönetime ve personele sorduğu sorulara karşı yazılı aldığı cevaptır. Yönetimden yazılı beyan alınmasının amaçları şunlardır; • Denetçiye verilen sözlü beyanları doğrulamak, • Dönem içinde verilen sözlü beyanların uygunluğunun devam ettiğini belirlemek • Yönetimin beyanlarına ilişkin yanlış anlaşılma olasılığını azaltmak • Mali tabloların düzenlenmesinde esas sorumluluğun yönetime ait olduğunu vurgulamak • Müşteri ile denetçi arasındaki anlaşmazlıklarda kanıt olarak kullanmaktır.

16. Beyan Mektubunun Denetim Açısından Önemi Yönetimin beyan mektubu vermemesi, denetçinin çalışmasının kapsamının sınırlandırılması sayılacağından denetçinin denetim raporunda şartlı görüş bildirmesine yol açar.

17. Genel analitik testler yapma Denetçi müşterinin mali tabloların son taslağı üzerinde genel olarak analitik testler yapmak gerekir. Denetçi bu testleri yaparken mali tabloların sınıflandırılması ve toplamları üzerinde durur. Analitik testler şu çalışmaları kapsar: • Mali tabloların alt toplamlarını ve kalemlerin tutarlarını önceki dönemin tutarları ve cari yılın bütçelenmiş verileri ile karşılaştırma • İlgili oranları hesaplama ve önceki yılın ve cari yılın bütçelenmiş oranları ile karşılaştırma • Üretim ve satış hacmi, çalışanlar sayısı gibi finansal olmayan verileri, önceki yılın verileri ve cari yılın planlanmış verileri ile karşılaştırma • Cari yılın oranlarını sektör ortalaması ile karşılaştırma

18. DENETİM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Denetim çalışmalarının sonuçlarının değerlenmesi aşağıdaki çalışmaları kapsar: • Kanıtların yeterliliğini değerleme • Önemlilik düzeyinin ve denetim riskinin son değerlemesini yapma • Hataların düzeltilmesini isteme • Çalışma kağıtlarını gözden geçirme

19. Kanıtların YeterliliğiniDeğerleme Test edilmesi gereken tüm önemli konuların test edilmiş olup olmadığına karar vermek için denetçi tarafından denetimin gözden geçirilmesidir. Bu sürecin birinci adımı; denetim amaçlarına ulaşmış olup olmadığından emin olmak için denetim programının gözden geçirilmesidir. Unutulmuş veya eksik kalmış işler tamamlanır. İkinci adımda ise; denetim sırasında daha sonra tamamlamayı düşündüğü işlemler listelenmiş ise bu liste gözden geçirilir ve yapılacak işler tamamlanır.

20. Önemlilik Düzeyinin ve Denetim Riskinin Son Değerlemesini Yapma • Birinci adımda; her hesabın denetimde bulunan müşteri ve müşteri tarafından düzeltilmeyen hataları toplanır. • İkinci adımda ise; toplam hatanın net kara ve hatanın ilgili olduğu diğer mali tablo kalemlerine etkisini belirlenir.

21. Denetçinin belirlediği toplam hatalar aşağıdakileri kapsar: • İşlemlerin ve hesap kalanlarının maddi doğruluk testleriyle belirlenen düzeltilmemiş hatalar, • örnekleme yöntemleri kullanılarak tahminen hesaplanan düzeltilmemiş hatalar, • Analitik testlerde bulunan tahmini hatalar.

22. Hataların Düzeltilmesini İsteme Denetçi ,denetim sırasında bulduğu hataları düzeltici ve sınıflandırıcı yevmiye kayıtlarının yapıldığı çalışma kağıtlarına kaydeder. Denetçi, müşteri işletmeye düzeltme kayıtlarının listesini vererek, muhasebe defterlerinde gerekli düzeltmelerin yapılmasını ister. Müşterini hesapları kapatılmamışsa ve müşteri kabul ederse düzeltme yapılır. Kapatılmış ise denetçi çalışma kağıtlarında düzeltme yapar.

23. Çalışma Kağıtlarını Gözden Geçirme Çalışma kâğıtları; denetinin sonuçlanmasına yakın bir zamanda, düzeltmeler müşteri işletmeye iletilmeden ve çalışma mizanı düzenlenmeden önce denetimden sorumlu denetçi tarafından gözden geçirilir.

24. Bu gözden geçirmenin nedenleri şunlardır; • Deneyimsiz personelin çalışmalarını değerlemek • Denetimin, bağımsız denetim kuruluşunun kendi kalite kontrol standartlarına uygunluğunu ölçmek • Denetim personelinin, sorunları çözümlemede denetim amacından uzaklaşmış olup olmadığını değerlemek, • Denetim sırasında ortaya çıkan tüm önemli muhasebe ,denetim ve raporlama standartlarının çözümlenmiş olup olmadığını değerlemek.

25. MÜŞTERİYİ BİLGİLENDİRME Denetimin sonunda denetçinin müşteri işletmenin yönetim kurulu ve denetim kurulunu bilgilendirmesi üç konuyu kapsar; • Yolsuzluk ve yasadışı eylemler • İç kontrol sistemine ilişkin sorunlar • Denetimin uygulanmasına ilişkin konulardır.

26. Yolsuzluk ve Yasadışı Eylemler GKGDS, yolsuzlukların ve yasadışı eylemlerin önemlilik derecesine bakılmaksızın , denetim kuruluna veya atanmış benzer bir gruba bildirilmesini ister. AMAÇ; denetim kurulunun güvenilir mali tablolar için gözetim rolünün yürütmesine yardımcı olmaktır.

27. İç Kontrol Sistemi Hakkında bilgilendirme GKGDS, iç kontrol sistemine ilişkin raporlanabilir durumların işletme yönetimine iletilmesini ister. Bu durumlar, işletmenin finansal verilerini kaydetme, özetleme ve raporlama yeteneğini olumsuz olarak etkileyen iç kontrol sistemsin tasarımındaki ve işleyişindeki noksanlıklardır. .

28. GKGDS, ayrıca iç kontrol sistemindeki önemli zayıflıkların tanımlanmasını ve yönetime iletilmesini istemez. Önemli zayıflıklar, mali tablolardaki hata ve yolsuzluk olması riskini azaltmayan ve personelin görevini yapması sırasında bulunmayan, iç kontrol sisteminin unsurlarının tasarımındaki veya işleyişindeki raporlanabilir durumlardır.

29. Denetimin Uygulanışına İlişkin Bilgilendirme • Bilgilendirme aşağıdaki konuları kapsayabilir; • Uygulanan önemli muhasebe politikaları ve yöntemleri • Yapılan muhasebe tahminleri • Düzeltilen ve düzeltilmeyen önemli denetim düzeltmeleri • Denetçinin , denetimin kapsamı, muhasebe ilkelerinin uygulanışı hakkında yönetimle uyuşmazlıklar, • Gerekli bilgiyi elde edememe gibi denetimi yürütmede karşılaşılan zorluklar.

30. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.