Ocena stanu i projekty zmian w zakresie egzaminów zawodowych

1. Ocena stanu i projekty zmian w zakresie egzaminów zawodowych Zespół II – prow. Bogdan Skotnicki Gdańsk, 8 grudnia 2009

2. SYSTEM EGZAMINÓW POTWIERDZAJĄCYCH KWALIFIKACJE ZAWODOWE Dane statystyczne

3. 2004 - do egzaminu przystąpili pierwsi absolwenci 2 - letnich zasadniczych szkół zawodowych – 20 066 zdających w 15 zawodach – dyplom uzyskało 63%. • 2005 - grono zdających powiększyli absolwenci 3-letnich zasadniczych szkół zawodowych – 43 651 uczniów w 47 zawodach – dyplom uzyskało 61,2%. • 2006 - do egzaminu przystąpili absolwenci w/w typu szkoły oraz po raz pierwszy absolwenci techników oraz szkół policealnych, prowadzących kształcenie w cyklu rocznym -142 554 zdających w 129 zawodach - dyplom uzyskało 88 411, czyli 62%.

4. 2007 - do egzaminu w 156 zawodach przystąpiło 195523 absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupeł. i szkół policealnych – dyplom uzyskało: 81,3% absolwentów ZSZ i 50,9% absolwentów techników i szkół policealnych. • 2008 - do egzaminu w 162 zawodach przystąpiło 247703 absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupeł. i szkół policealnych – dyplom uzyskało: 79,8% absolwentów ZSZ i 50,9% absolwentów technikum i szkoły policealnej.

5. 2009 - do egzaminu w 166 zawodach przystąpiło 222618 absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupeł. i szkół policealnych – dyplom uzyskało: 87% absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej i 56,3% absolwentów technikum i szkoły policealnej.

6. Przystępowalność do egzaminu zawodowegow zasadniczych szkołach zawodowych

7. Przystępowalność do egzaminu zawodowegow technikach i szkołach policealnych

8. Przystępowalność w procentach

9. Organizacja egzaminów zawodowych • Centralna i okręgowe komisje egzaminacyjne (OKE), • Izby rzemieślnicze (IZ), • Komisje egzaminacyjne powoływane przez kuratora oświaty (KO).

10. Kto może przystąpić do egzaminów: • absolwenci: zasadniczych szkół zawodowych, techników (w tym techników uzupełniających), szkół policealnych, • młodociani pracownicy dokształcający się w formach pozaszkolnych, • absolwenci gimnazjów posiadający odpowiedni staż pracy w zawodzie (2 lub 3 lata, w zależności od zawodu), • osoby posiadające dyplom w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym chcieliby zdawać egzamin oraz posiadające odpowiedni staż pracy.

12. Różnice w organizacji egzaminuStruktura egzaminu: OKE: • Etap teoretyczny – test dwuczęściowy: I część: • 50 zadań sprawdzających wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w zawodzie II część: • 20 zadań sprawdzających wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą • Izby Rzemieślnicze: • Etap teoretyczny – dwuczęściowy (pisemny i ustny): • część pisemna – pytania z zakresu tematów: • rachunkowość zawodowa, • dokumentacja działalności gospodarczej, • rysunek zawodowy, • zasady bhp i ochrony przeciwpożarowej, • podstawowe zasady prawa pracy, • podstawowa problematyka prawa gospodarczego i zarządzania przedsiębiorstwem • część ustna – udzieleni odpowiedzi na pytania z tematów: • technologia, • maszynoznawstwo • materiałoznawstwo

13. Różnice w organizacji egzaminuCzas trwania: OKE: • Etap pisemny - 120 minut • Etap praktyczny - czas trwania 180 – 240 minut • Izby Rzemieślnicze: • Etap pisemny • część pisemna – nie dłużej niż 210 minut, • część ustna – nie dłużej 30 minut • Etap praktyczny – czas trwania nie może być dłuższy niż 24 godziny łącznie w ciągu 3 dni.

14. Różnice w organizacji egzaminuSposób oceniania – etap praktyczny : OKE: • Egzamin oceniany jest w skali punktowej i procentowej. • Część praktyczną egzaminu przeprowadza i ocenia zespół egzaminacyjny – 3 egzaminatorów ocenia równocześnie 3 dających. • Izby Rzemieślnicze: • Egzamin oceniany jest w stopniach wg skali ocen szkolnych (od celującej do niedostatecznej). • Nadzór nad wykonaniem przez zdającego zadań egzaminacyjnych etapu praktycznego sprawuje co najmniej dwóch członków zespołu egzaminacyjnego.

15. Różnice w organizacji egzaminuTermin przeprowadzania egzaminu : OKE: • Egzamin jest przeprowadzany jeden raz w ciągu roku szkolnego – w okresie od czerwca do sierpnia (lub od stycznia do marca dla kończących szkoły w styczniu). • Izby Rzemieślnicze: • Egzaminy mogą być organizowane przez cały rok.

16. Różnice w organizacji egzaminuMiejsce organizacji egzaminu : OKE: • Etap pisemny odbywa się w szkole, którą ukończył absolwent. • Etap praktyczny odbywa się w szkole lub placówce, która otrzymała upoważnienie dyrektora OKE (tzn. spełniała warunki opisane w rozporządzeniu) zgodnie z ustaloną procedurą. • Izby Rzemieślnicze: • Miejsce przeprowadzenia etapu praktycznego oraz poszczególnych części etapu teoretycznego egzaminu ustala przewodniczący zespołu egzaminacyjnego.

17. Różnice w organizacji egzaminuWarunki zdania egzaminu - uzyskania dyplomu : OKE: • Absolwent zdał egzamin, jeżeli uzyskał: • z etapu pisemnego • a) z części I – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania • b) z części II – co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania • z etapu praktycznego – co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. • Izby Rzemieślnicze: • Absolwent zdał egzamin jeżeli z etapu praktycznego i etapu teoretycznego egzaminu uzyskał oceny co najmniej dostateczne.

18. Kierunki działań dla zapewnienia porównywalności dyplomów potwierdzających kwalifikacje zawodowe: • Ujednolicić warunki i tryb przeprowadzania egzaminów dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. • Uelastycznić terminy organizowania egzaminów – egzaminy we wszystkich ośrodkach egzaminacyjnych powinny być organizowane całorocznie (a nie sesyjnie) w zależności od potrzeb „klientów”. • Rozważyć możliwość wprowadzenia częściowej odpłatności za egzamin w przypadku nieuzasadnionej nieobecności zdającego. Dziś problemem jest absencja na egzaminie tzn. zgłaszanie udziału (deklarowanie przystąpienia do egzaminu) i rezygnacja bez podania przyczyny – co powoduje poważne dodatkowe koszty.

19. Projektowane zmiany w systemie egzaminów zawodowych (MEN): • Zdefiniować pojęcie „ośrodek egzaminacyjny” i uwzględnić ten fakt w zapisach ustawy o systemie oświaty. • System egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe powinien być ujednolicony i porównywalny. • Ustalić (opisać) zadania ośrodków egzaminacyjnym – część zadań związanych z organizacją egzaminów powinny przejąć od OKE. • Umożliwić wszystkim zdającym zapoznanie się z wyposażeniem technodydaktycznym ośrodka (absolwenci z innych szkół często dopiero na egzaminie po raz pierwszy widzą niektóre maszyny, urządzenia, narzędzia itp.) • Ośrodki egzaminacyjne (umocowane w prawie jako placówki) powinny funkcjonować przez cały rok.

20. Wykaz problemów w zakresie systemu egzaminów zawodowych (SKOiW): • Określenie zakresu zmian w systemie egzaminów zawodowych: • Przeprowadzanie etapu praktycznego egzaminu zawodowego w ośrodkach spełniających standardy wymagań egzaminacyjnych. • Rozważenie decyzji o rezygnacji z części drugiej pisemnego egzaminu zawodowego (gdyż sprawdza ona wiedzę z przedmiotu „Podstawy przedsiębiorczości”). • Jednoznaczne określenie terminów egzaminów zawodowych w 4 letnich technikach, a także rozważenie podniesienia rangi egzaminu zawodowego przez uzależnienie uzyskania świadectwa ukończenia szkoły od pozytywnego wyniku egzaminu. • Doprecyzowanie systemu oceniania egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe w technikach i szkołach policealnych (problem jednolitego klucza, systemu punktowego). • Ujednolicenie organizacji i wymagań egzaminacyjnych dla egzaminów zawodowych prowadzonych przez: izby rzemieślnicze, kuratoria oświaty oraz okręgowe komisje egzaminacyjne. • Potrzeba ściślejszego dostosowania standardów wymagań egzaminacyjnych do podstaw programowych.

21. Wykaz problemów w zakresie systemu egzaminów zawodowych (SKOiW): • Systematyczne doskonalenie i nabór egzaminatorów do przeprowadzania egzaminów zawodowych. • Stałe usprawnianie systemu obiektywnych i porównywalnych egzaminów zewnętrznych. Dobrze przeprowadzone egzaminy (także potwierdzające kwalifikacje zawodowe) mogą silnie oddziaływać na jakość kształcenia, a zarazem wpływać na decyzje uczniów (i ich rodziców) o wyborze ścieżki edukacyjnej-zawodowej właściwej dla ich rzeczywistych zdolności i predyspozycji.

22. Projekty systemowe MEN dotyczące egzaminów zawodowych: • Priorytet III PO KL - Działanie 3.2: „Rozwój Systemu Egzaminów Zewnętrznych”, • Nazwa projektu: • Projekt VI – „Pilotaż nowej formuły egzaminu zawodowego”

23. Projekt VI – „Pilotaż nowej formuły egzaminu zawodowego” • Cel:Doskonalenie systemu zewnętrznych egzaminów zawodowych oraz dostosowywanie go do zmian w obszarze edukacji, na rynku pracy (polskim i europejskim) oraz zmian powodowanych przez upowszechniającą się otwartość na uczenie się przez całe życie poprzez: • budowę banku zadań dla egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz przeprowadzenie szkoleń dla konstruktorów zadań; • przeprowadzenie badań związanych z potwierdzaniem kwalifikacji zawodowych na poziomie technika i absolwenta ZSZ, w kontekście dostosowania formuły egzaminu do strategii kształcenia ustawicznego; • pilotaż przeprowadzania etapu praktycznego egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych z rejestracją przebiegu przy użyciu kamer.

24. Projekt VI – „Pilotaż nowej formuły egzaminu zawodowego” Przewidywane rezultaty • pozyskanie i włączenie do banku kilkunastu tysięcy zadań służących potwierdzaniu kwalifikacji zawodowych; • przeszkolenie odpowiedniej liczby konstruktorów zadań; • raporty z badań dotyczących budowy efektywnego systemu zewnętrznych egzaminów zawodowych dostępnych również dla kształcenia ustawicznego; • praktyczna weryfikacja organizacji etapu praktycznego egzaminu zawodowego rejestrowanego przy użyciu kamer i oceniania przez jednego egzaminatora 2-3 zdających; • przygotowanie materiałów pomocniczych do opracowania zadań na etap praktyczny egzaminu zawodowego w nowej formule.