Rynek pracy i rozwój lokalny regionu w kontekście problemu migracji

1. Rynek pracy i rozwój lokalny regionu w kontekście problemu migracji

2. Podstawowe informacje o województwie Powierzchnia i ludność • Powierzchnia: 17 844 km2 (5,6% powierzchni Polski; 0,4 obszaru UE) • Ludność: 2,1 mln (5,4% ludności kraju) • Stolicą Podkarpacia jest Rzeszów. W skład województwa wchodzi 21 powiatów i 159 gmin. Podkarpackie Rzeszów

3. Podstawowe informacje o województwie Warunki życia na tle kraju Źródło: Rocznik Statystyczny Województw 2006 s.129-135 i 620, Warszawa 2006

4. Podstawowe informacje o województwie Województwo podkarpackie na tle kraju i UE

5. Podstawowe informacje o województwie Źródło danych: Europe in figures, Eurostat yearbook 2005/ Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego 2005 US Rzeszów, /Rocznik Statystyczny Województw 2005 GUS Warszawa, Rocznik Statystyczny 2005 GUS Warszawa, a) Dana za 2002 r. b) Dane za 2003 r. c) wg BAEL (Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności)

6. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki

7. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki

8. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki Źródło: Przytoczone dane statystyczne zaczerpnięte zostały z Banku Danych Regionalnych GUS, stan na 31.XII.2005 r. Wyjątki: liczba ludności w wieku do lat 25 oraz saldo migracji ze względu na niedostępność bardziej aktualnych danych, oparte zostały o informacje z roku 2004; natomiast poziom stopy bezrobocia prezentuje stan na 31.V.2006 r.

9. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie mieleckim na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS.

10. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki Wśród osób bezrobotnych zaznacza się wyraźna dominacja kobiet. Stosunek liczby bezrobotnych kobiet do liczby bezrobotnych mężczyzn od kilku lat systematycznie wzrasta i w 2005 roku kształtował się na poziomie 1,41. W strukturze całej populacji powiatu ten wskaźnik pozostaje od 2002 roku na niezmienionym poziomie 1,02. Większe możliwości znalezienia pracy przez bezrobotnych mężczyzn powiązane są z przewagą typowo męskich gałęzi przemysłu w powiecie. Dotyczy to w szczególności branży lotniczej, motoryzacyjnej oraz telekomunikacyjnej.

11. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki Charakterystyczną cechą mieleckiego rynku pracy jest koncentracja pracowników w dużych zakładach pracy. W powiecie funkcjonuje 108 przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 50 pracowników. Jest to najwyższa liczba spośród wszystkich powiatów ziemskich województwa. Do największych lokalnych pracodawców należą: Laer Automotive (EEDS) Poland Sp. z o.o. – jeden z czterech krajowych oddziałów amerykańskiego przedsiębiorstwa motoryzacyjnego (zatrudnia ponad 1500 pracowników); BRW Sp. z o.o. – dynamicznie rozwijający się producent mebli oraz frontów meblowych (ponad 1500 pracowników); Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. – największe zakłady lotnicze w kraju (obecnie 1450 pracowników). Pod względem ilości wszystkich podmiotów gospodarczych powiat mielecki nie wyróżnia się na tle regionu. Najbardziej miarodajny w tym aspekcie wskaźnik aktywności gospodarczej, mierzony liczbą przedsiębiorstw przypadających na każdy tysiąc mieszkańców, dla powiatu wynosi zaledwie 66, co daje wynik równy średniej wojewódzkiej.

12. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki W powiecie mieleckim funkcjonuje osiem zespołów ponad gimnazjalnych szkół zawodowych. Dwie z nich (Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rzemieniu oraz Zespół Szkół w Radomyślu Wielkim) znajdują się poza miastem powiatowym, co w znacznym stopniu zwiększa szanse na zdobycie wykształcenia ludności z mniejszych miast oraz terenów wiejskich powiatu. Warto również podkreślić fakt funkcjonowania placówek wyspecjalizowanych w kształceniu młodzieży niepełnosprawnej. Jest to niewątpliwy atut powiatowego systemu szkolnictwa oraz szansa dla młodych niepełnosprawnych na pełną integrację społeczną oraz samorealizację zawodową. Mimo to ów system został krytycznie oceniony przez ekspertów rynku pracy. Według nich największym jego mankamentem jest niedopasowanie kształcenia do wymogów lokalnej przedsiębiorczości. Z powodu braku odpowiedniej bazy technicznej kształcenie w historycznie powiązanych z powiatem zawodach jak tokarz, spawacz czy frezer zostało wyraźnie zredukowane. Zawody te wyparły profesje niewymagające dużych nakładów finansowych, w szczególności powiązane z kształceniem w liceach profilowanych.

13. Podstawowe informacje o województwie Powiat mielecki Funkcjonowanie prężnej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Mielcu determinuje sytuację kształcącej się w powiecie mieleckim młodzieży. Nagromadzenie inwestorów reprezentujących przemysł ciężki: maszynowy, lotniczy, motoryzacyjny sprawia, że odradza się popyt na wyspecjalizowanych absolwentów szkół zawodowych. Na ten fakt zwracają uwagę również eksperci lokalnego rynku pracy. Jako najbardziej atrakcyjne zawody w powiecie mieleckim wskazują obecnie: operatora maszyn sterowanych numerycznie, technika mechanika oraz spawacza. Mimo, iż mamy do czynienia z konsekwentną poprawa sytuacji na rynku pracy powiatu mieleckiego, wiele wskaźników dotyczących sytuacji młodzieży pozostaje wciąż na poziomie poniżej średniej wojewódzkiej. W 2005 roku odnotowano w powiecie 2 687 bezrobotnych osób w wieku poniżej 25 lat. Stanowili oni aż 28,8% wszystkich bezrobotnych zarejestrowanych w mieleckim Urzędzie Pracy. Widoczny na pierwszy rzut oka spadek wskaźnika w ostatnich latach (wykres 2) nie może zaciemnić faktu, iż porównanie powiatu ze średnią wojewódzką wypada na jego niekorzyść. Stosunek bezrobotnych do 25 roku życia do ogółu bezrobotnych w województwie wyniósł w 2005 roku 25%.

14. Rynek pracy województwa podkarpackiego Bezrobocie Stopa bezrobocia rejestrowanego w poszczególnych powiatach woj. podkarpackiego wg stanu na koniec września 2007 r. Liczba bezrobotnych 123 098 woj. podkarpackie 13,9 % stalowowolski 9,9 % Tarnobrzeg – miasto 12,8 % tarnobrzeski 12,8 % niżański 19,4 % mielecki 10,6 % kolbuszowski 15,9 % leżajski 16,3 % lubaczowski 18,2 % łańcucki 13,9 % Rzeszów - miasto 7,4% ropczycko-sędziszowski 15,1 % jarosławski 17,5 % przeworski 13,9 % dębicki 13,4 % rzeszowski 14,5 % strzyżowski 21,7 % Przemyśl - miasto 17,0 % przemyski 18,5 % brzozowski 21,4 % Krosno - miasto 5,1 % jasielski 15,9 % krośnieński 14,1 % sanocki 13,6 % bieszczadzki 19,8 % leski 20,5%

15. Podstawowe informacje o województwie Bezrobocie 71 968 123 098

16. Problem migracji w województwie podkarpackim Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały

17. Saldo migracji stałej w 2006 r.

18. Problem migracji w województwie podkarpackim Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały powiat mielecki

19. Problem migracji w województwie podkarpackim

20. Problem migracji w województwie podkarpackim Przyczyny migracji • Sytuacja na rynku pracy jako kluczowy czynnik wypychający, • Rola czynnika popytowego, • Mobilność zarobkowa a sytuacja na rynku pracy szanse i zagrożenia. • Migracje jako „eksport bezrobocia” • Migracje a aktywność na rynku pracy • Mobilność zagraniczna a kariera zawodowa • Migracje a zasób kapitału ludzkiego – trwała/ czasowa utrata zasobów pracy

21. Rynek pracy i rozwój lokalny regionu w kontekście problemu migracji Skutki migracji • Nasilenie zjawiska migracji prowadzi do zmniejszenia liczby ludności województwa podkarpackiego. • Skala wyjazdów z kraju wpływa na strukturę ludności oraz aktywnych zawodowo. W okresach przejściowych może destabilizować lokalny rynek pracy • Na wyjazdy zagraniczne częściej decydują się ludzie młodzi, w wieku poniżej 34 lat (60 % to mężczyźni), coraz częściej lepiej wykształcone. • Negatywne tendencje na rynku pracy, takie jak, oprócz emigracji, starzenie się ludności czy wchodzenie na rynek niżu demograficznego zostaną częściowo złagodzone przez napływ imigrantów do Polski

22. Rynek pracy i rozwój lokalny regionu w kontekście problemu migracji Rekomendacje • Podnoszenia kwalifikacji dostosowanych do wymogów lokalnego rynku pracy. • Umożliwienia zakładania własnych firm – dotacje. • Dotowanie rozwoju istniejących firm by były bardziej konkurencyjne i mogły zwiększać zatrudnienie. • Tworzenia na obszarach wiejskich nowych miejsc pracy poza rolnictwem, w tym między innymi: w usługach, handlu, rzemiośle, drobnym przemyśle i agroturystyce oraz w nieodległym czasie w ekoturystyce, co uwarunkowane jest odpowiednio rozwiniętą infrastrukturą na obszarach wiejskich, która w wielu wypadkach jest niewystarczająca zarówno pod względem ilościowym jak również jakościowym (np. drogi).

23. Dziękuję za uwagę Ulica Warszawska 5/7; 35 – 205 Rzeszów Tel.: 017 852 27 60, www.altum.pl; altum@altum.pl