KRES ve ANAOKULU OCUKLARINDA SAGLIKLI BESLENME

1. KRES ve ANAOKULU �OCUKLARINDA SAGLIKLI BESLENME Prof. Dr. Sema AYDOGDU Ege�TF �ocuk Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali �gretim �yesi �ocuk Mide, Bagirsak, Karaciger Hastaliklari ve Beslenme Uzmani www.semaaydogdu.com

2. Her Yasta Saglikli Beslenmenin Birincil ve Ana Hedefi:

3. Oyun �ocugu D�nemi : 2-6 yas B�y�me hizi d�ser Bagimsizlasir Kisisel se�imleri VAR Oyunla ilgilidir Yemege ilgisi azalir Aile istahsiz diye yakinmaya BASLAR�

4. Oyun �ocugu D�nemi : 2-6 yas Yillik boy uzamasi 1. Yil 25 cm 2. Yil 12 cm 3. Yil 5 cm

5. Oyun �ocugu D�nemi : 2-6 yas G�nl�k Kalori Gereksinimi Eriskinler Kilo basina 50 kalori Bebekler Kilo basina 150 kalori Kres �ocuklari Kilo basina 100 kalori

6. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER ANNELER Kendi istedikleri gidalari Kendi istedikleri zamanda Kendi istedikleri kadar �ocuklarina Yedirmek Isterler�

7. OYUN �OCUGU D�nemi �OCUKLAR da Kendi istedikleri gidalari Kendi istedikleri zamanda Kendi istedikleri kadar Yemek Isterler� ���ok ciddi �atisma konusu��

8. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER Anne ile ilk �atisma Yasamin ilk savasi Belki �m�r boyu s�recek BESLENME SAVASLARI T�m kisiligini, begenilerini Basarilarini, gelecegini Etkileyecek ciddi bir SAVAS�

9. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER Elde tabak pesinden kosulur T�m AILE....... TV - Reklamlar Kral TV Bilgisayar Akil almaz t�rl� oyunlar T�m AILE.......

10. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER �ocuk yasami oyunla tanir Oyunla yedirilirse Yemek ve oyunu ayiramaz S�rekli oyun �retilmesi Hep oyun beklentisi yaratir Ailede kisir d�ng� baslar� T�m aile seferber ve bitap d�ser

11. OYUN �OCUGU D�nemi �ocuk ise ; Isteklerini hayata ge�irmek Oyuna devam etmek Ilginin s�rekliligini saglamak ISTER� Bir g�n veya �g�n iyi yer Sonra az yemek isteyebilir Hastalikta az yer�

12. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER Her g�n ve her �g�n Ayni miktarda yedirmek ister Bir �g�n az yer veya kusarsa Bir saat sonra gene yedirir �ocuk a�lik nedir �GRENEMEZ� Birakalim a�ligi �GRENSINLER A�iktim demelerine firsat verelim

13. OYUN �OCUGU D�nemi ve ANNELER Savas giderek ciddilesir Evde yemez, kreste yer !!! Anne inanilmaz gerilir Sonunda bir araci (BM) gerekli �ocuk Hekimi �ocugun saglik durumu iyi ise �ocuk �zg�r Birakilir�

14. Eger �ocuk Hekimine Ragmen:Sorun ��z�lemezseBebeklerin manken hastaligiInfantil AnoreksiSaglikli �ocugun �ok az yemesindenkaynaklanan beslenme bozukluguveyaAsiri sismanlik, obezite riski VARDIR

15. OYUN �OCUGU D�nemi Kres, anaokulu derken SOSYALLESIR�. Yasam tarzi degisir Yeni arkadaslar edinir Yeni beslenme aliskanliklari KAZANIR�

16. OYUN �OCUGU D�nemi Hazir, market �r�n� t�ketimi Ayak�st�, hurda gida t�ketimi ARTAR !!! Bu gidalarin: Besleyici degeri D�S�K Obezite riski Y�KSEK

17. G�n�m�z Beslenme Tarzinin Tuzaklari K�resel mutfak �r�nleri: Doymus yag Tuz Sekerden zengin �� tat bir arada*** Ne kadar yediginizi anlamiyorsunuz Besleyici degerleri d�s�k

18. �Fast Foods� Ayak�st� Gidalar Hamburger Kizarmis patates 1300 Kola kcal. Elmali tart G�nl�k kalorinin %80�i

19. G�n�m�z Yasam Tarzinin Tuzaklari Televizyon ve Bilgisayar Basinda Ge�en S�re Artiyor... Hareketsizlik Reklam Istismari

20. Ka�inilmaz Sonu�: OBEZITE �ocukluk Yas Grubunda ABD�de %25 Avrupa�da % 5-20 Izmir�de %14

21. Sodali ve Kolali I�ecekler Meyve Sularinin Asiri T�ketimi Uykusuzluk Hiperaktivite Dikkat eksikligi �grenme G��l�g� Alerjik hastaliklar Kemiklesme bozuklugu

22. Meyve Sulari ve Etkileri Hazir ve katkisiz (!?) meyve sulari 2-3 g�nde bozulmuyorsa kesinlikle katki maddelidir� Toplumda meyve sularinin Kola kadar zararli olmadigi kanisi VAR

23. Modern Gida Teknolojisi TRANS YAGLAR Sivi yaglarin katilastirilmasi esnasinda Dogada bulunmayan Alkol ve sigaradan daha tehlikeli Sentetik TRANS YAGLAR olusur Lezzet artirici Bagimlilik yapici T�m hazir gidalarda, pastacilikta yaygin kullaniliyor�

24. ETIKETLERE DIKKAT Hidrojenize Yag Hidrojene Bitkisel Yag Hidrojene Nebati Yag I�erir Yaziyorsa: Bilin ki; Bu TRANS YAGDIR

25. Diger Bir Bela: Magnesol XL Yanmis kizartma yaginin rengini a�ar Kokusunu yok eder Tekrar tekrar kullanim saglar Sentetik magnezyum silikat KANSEROJEN On binlerce restoranda kullaniliyor� �lkemizde de yeni ruhsatlandi�

26. �ocuklarimizi Koruma Anne Karninda BASLIYOR� Gebelik ve Emzirme d�neminde L�TFEN Hurda gidalari t�ketmeyelim!!! Kan ve s�t yoluyla Kalintilar bebege ge�er Ileri yaslarda bu t�r gidalara egilim ARTIYOR�

27. Oyun �ocugu Beslenme Ilkeleri Gida Yiyecek, I�ecek ASLA �d�l veya Ceza Olmamali�

28. OYUN �UCUGU Beslenme Ilkeleri �g�nlerde sabirli olunmali Kendini beslemesine izin verilmeli D�ke sa�a yemesine izin verilmeli Yemekten �nce beslenmemeli Aile ile birlikte sofraya oturtulmali

29. OYUN �OCUGU Beslenme Ilkeleri G�nde 4 �g�n beslenmeli Sabah-�gle-Ikindi-Aksam Ailenin beslenmesini taklit eder UNUTULMAMALI Ne g�r�rse onu yapacaktir Hayat deneyimi hen�z yetersizdir

30. OYUN �OCUGU Beslenme Ilkeleri Gece s�t� gelenegimiz YANLIS I�irilip hemen yatirilmamali� En az 1-2 saat sonra Yatirilmali�

31. OYUN �OCUGU Beslenme Ilkeleri Gece s�t� gelenegimiz YANLIS AKSI TAKDIRDE Sabah agiz kokusu Sabah kusmalari Kahvaltida istahsizlik Dis ��r�kleri REFL� Hastaligi

32. �ocuklarinizi S�t I�irip Hemen Yatirmayin�

33. OYUN �UCUGU BESLENMESI Temel Ilkeleri Makarna ITALYAN Pirin� �IN usul� PISIRILMELIDIR Makarnanin Haslama suyu D�k�lmemeli, �ektirilmelidir���..

34. Pilav Kan Sekerini Makarnadan 2 Misli Daha Fazla Y�kseltir Iki Porsiyon = Bir porsiyon MAKARNA PILAV

35. Kan Sekerinin Daha Fazla Y�kselmesi Ne Anlama Gelir ?  Kan sekeri hizla y�kselirse Bunu saglikli d�zeyde tutmak i�in Derhal ins�lin artar Ins�lin yag dokusunu ARTIRIR Ins�lin simartilmamali Sismanlik ka�inilmaz�

36. Sofranizda bulgulara biraz daha yer A�IN !!! Protein Degerleri (100 graminda) Bulgur 11.8 gr Makarna 12.5 gr Pirin� 6.7 gr Posa Degerleri (100 graminda) Bulgur 1.3 gr Makarna 0.3 gr Pirin� 0.3 gr

37. Bulgur ve Pirin� Pilavi 1 bardak bulgur pilavi 151 kalori 8 gr lif 0.5 gr yag B vitamini 33 mikrogr 1 bardak pirin� pilavi 216 kalori 3 gr lif 2 gr yag B vitamini 8 mikrogr

38. OYUN �OCUGU Beslenme Ilkeleri Sebzeler �ig veya �ige yakin yenmeli �ok haslanmamali Renkleri �ld�r�lmemeli Meyveler Kabuklari soyulmadan yenmeli

39. ETLI GIDA T�KETIMI Protein etin kendisinde Et suyu yag i�erir �ok tuzludur Tansiyon y�ksekligi !!! Bebek ve �ocuklara �orba yapiminda kullanilmamali� Haslama, izgara se�ilmeli

40. Hazir Gida Tuzaklari SOSIS %5 et i�erir� SALAM %2 et i�erir� Gerisi dolgu maddesi Patates, soya, yag vb.

41. Hazir Gida Tuzaklari Sosis, Salam Hayvansal protein kaynagi degil� Kuyruk yagi i�erir Kanserojen nitrit, nitrat i�erir T�ts�leme s�reci vardir

42. Hazir Gida Tuzaklari SUCUK %60 et i�erir !!! Kuyruk yagi i�erir Kasaplik sucuk olarak �retilmis Dogal FERMENTE SUCUK t�ketilmeli�

43. Ete Yeni Katki Maddesi: SUPREX Suyu s�nger gibi emdiriyor 700 gram eti 1 kilo yapiyor Suprex: past�rize edilmis bugday unu KIRMIZI etin gramajinda %30�a varan artis Etin mayali hamur gibi hacmi genisler Agirligi eklenen su kadar artar Pisirirken et k���lmez Ancak, et yavanlasiyor.

44. YUMURTA Protein degeri y�ksek Her g�n 1 yumurta Asla �ig ve rafadan t�ketilmemeli (kus gribi, tifo riski�) Yikanmamali 8 dakika haslanmali

45. YUMURTA Daha fazla haslanirsa; Beyaz ile sarisi arasinda Koyu renkli halka olusur Demir s�lf�r halkasi Demiri baglanir� Faydasi azalir Yagda yumurta da kayiplar olusur�

46. BESLENMEDE YUMURTA MUCIZESI Gidalarin Proteininden Faydalanma Oranlari Yumurta % 94 S�t % 85 Balik % 76 Sigir eti % 74

47. YUMURTA Toplam yag miktari da d�s�k� Kalp-damar hastaliklari i�in riskli doymus yaglar yumurtada d�s�k oranda� Beyazinda kolesterol ve yag yok

48. YUMURTA - Kolesterol Yumurta sarisinda kolesterol 200 mg G�nl�k alinmasi gereken kolesterol 300 mg Y�ksek kolesterol i�erigi nedeniyle yillarca k�t� bir �n kazanmistir.

49. YUMURTA - Kolesterol Yillarca; Besindeki y�ksek kolesterol�n kan kolesterol�nde artisa neden oldugu d�s�n�lm�s !!! ANCAK; Ger�ekte kan kolesterol�n�n b�y�k kismi v�cut tarafindan yapilir� Genetik yapi diyetten daha �nemlidir�

50. YUMURTA - Kolesterol Kiside genetik yatkinlik yoksa Yeterli ve dengeli besleniyorsa Ideal v�cut agirligini koruyorsa Fiziksel olarak aktifse Sigara kullanmiyorsa Yumurtadan endise duymaya gerek YOK�

51. YUMURTA C Vitamini I�ermez !!! C Vitamini Kaynagi Bir Besinle (domates, yesil sebzeler, limon vb.) T�ketilirse Yapisindaki Demirin Emilimi Daha Verimli OLUR� (�rnek yemek Piyaz)

52. YUMURTA Bu Noktada: Kahvaltida �ay I�ilmesinin (demir emilimini engeller) Yanlisligi Ortaya �ikmaktadir�

53. Geleneksel I�ecegimiz : �AY Yemeklerden 1-2 saat sonra A�ik olarak Limonlu Sekersiz t�ketilmelidir� G�nde 4 bardaktan fazla i�ilmemeli�

54. �ocuklar ve Kahvalti �ocuklarimizin Kahvaltilarinda �ay Yerine /// Taze Meyve veya 1-2 Meyvelik (bir �ay bardagi) Taze Sikilmis Meyve Suyu

55. �ocuklar ve Kahvalti Taze Sikilmis Meyve Sulari da Fazla T�ketilmemelidir� *Bir �ay Bardagi Yeterli* Fazlasi Moda Hastalik Refl�ye Neden Olacaktir�

56. Okul �ocuklarinda Kahvaltinin �nemi KAHVALTI G�nl�k enerjinin yarisini saglar Kahvaltisiz sabah yitik s�re� Yorgunluk Dikkat Eksikligi �grenme G��l�g�

57. L�TFEN !!! D�zg�n bir KAHVALTI Yaptirmadan �ocuklarinizi Evden �IKARMAYIN�����

58. HAZIR S�TLER Uzun �m�rl� s�t az t�ketelim Daha �ok g�nl�k s�t Uzun �m�rl� s�tler; Y�ksek isi ve basin� altinda �retilir Vitamin, mineral d�zeyleri d�ser Faydali bakterileri �L�R.. (PROBIYOTIK)

59. S�T�N S�t seklinde alinmasi sart degil� Yogurt, peynir, kefir daha faydali� Bazi �ocuklar s�t� sevmez� ��NK�;

60. S�T SEVMEYIZ ��NK�; Toplumumuzun yarisinda (%50-70) s�t sekerine(LAKTOZ) tahamm�ls�zl�k Irksal, genetik �zelligimiz� Yogurdun mucidi T�RKLERDIR� T�rkler yogurdu SEVER Yogurt tahamm�ls�zl�k yapmaz�

61. YOGURT EKSIYEN YOGURT GER�EK YOGURTTUR Sulanir K�flenir Hatta eksiyebilir. UHT s�tleri ile yogurt YAPILAMAZ� T�m faydali bakteriler �LM�ST�R�

62. MEYVELI YOGURT Eksimeyen Seker eklenmis yogurt Ishalde faydasiz Normal yogurdun 4 misli fazla seker OBEZITE riski y�ksek�

63. KEFIR Kefir taneleri kazein ve ortak yasayan faydali bakterilerden olusur� Sindirimi kolay Laktoz orani s�tten daha az B grubu vitaminler i�erir Bakterilere, viruslara karsi koruyucu Grip, nezle ve ishali �nler

64. DONDURMA S�t, seker, salepten olusur� Protein, enerji, kalsiyum s�tten daha fazla� SANILANIN AKSINE; Yaz ve kis t�ketilmeli �ocuklar i�in iyi bir besin Sade dondurma t�ketilmeli�

65. YENI DONDURMA END�STRISI Seker yerine Tatlandiricilar Dogal salep yerine Suni salep S�t yerine Su ve s�t tozu Meyve yerine yapay meyve boyasi Kullanilan dondurmalar tercih edilmemeli� Buzlu olanlar sadece seker i�erir�.

66. S�TL� TATLILAR T�rk Mutfaginin muhtesem tatlilari Hamurlu tatlilara tercih edilmeli S�t� sindiremeyenlere de uygun Bir dilim baklava = 150 kcal Bir kase s�tl� tatli = 200 kcal

67. KURU BAKLAGILLER Protein kalitesi (faydalanma orani) d�s�k Tahillarla veya etle t�ketilmeli Haslama sulari ASLA d�k�lmemeli 100 gr (bir su bardagi) baklagil: Nohut 21 gr Mercimek 26 gr Kuru fasulye 19 gr protein i�erir�

68. Soya Fasulyesi Etin 2 misli proteine sahip B vitaminleri ve minerallerden zengin %30 fazla yagi ile kaloriden zengin G�nde bir fincan (25 gram) yeterli �orba ve garnit�r olarak kullanilabilir� Ne yazik ki �ok az t�ketiyoruz� Yararlarini yeterince bilmiyoruz�

69. BASIT ve BILESIK SEKERLER  Bilesik sekerler kan sekerini uzun s�re sabit tutar Basit sekerler ise; 15 dakikada dogrudan kana ge�erler Hizla kan sekerini y�kseltirler�

70. BASIT SEKERLER: Seker ve T�revleri: �ay sekeri, bal, pekmez, re�el, Marmelat, �ikolata, karamela Sekerli i�ecekler: Kola, limonata, kus �z�m�, meyve suyu Seker Katkili Besinler: Bisk�vi, kek, meyveli tart, dondurma, meyveli yogurt, s�tl� puding vb.

71. BILESIK SEKERLER (KARBONHIDRATLAR - Nisasta i�erenler): Tahil �r�nleri: Ekmek, Pasta, Kek, Pirin�, Makarna, Bulgur, Irmik, Sehriye, Bisk�vi, Misir, Tarhana Baklagiller: Bezelye, Mercimek, Fasulye, Barbunya, Bakla, Nohut K�kl� Sebzeler: Patates

72. BILESIK SEKERLER (KARBONHIDRATLAR - Nisasta i�erenler): Kuruyemisler: Yer fistigi, findik, kestane, badem Kuru Meyveler: Kus �z�m�, kuru �z�m Kuru kayisi, kuru erik Bazi Meyveler: Elma, armut, muz, portakal

73. BILESIK ve BASIT SEKERLER  Kan sekeri y�kselirse Bunu saglikli d�zeyde tutmak i�in Derhal ins�lin artar Ins�lin yag dokusunu ARTIRIR�. Ins�lin simartilmamali Aksi Takdirde: Sismanlik Ka�inilmaz

74. �ocuklarimizin SaglikliB�y�mesi i�in SPOR Yemek I�mek Uyumak Gibi Yasamin Vazge�ilmezlerindendir� L�tfen �ocuklarimiza spor yaptiralim