Download
1 / 30
2.34k likes | 4.49k Views
مهارت برقراری ارتباط موثر. بنام آفریدگار زیبايی ها. فرامرز دانش زاده مشاور مدرسه راهنمايی نمونه باقرالعلوم(ع) سمنان. از شرکت كنندگان در این کارگاه انتظار می رود درپایان كلاس بتوانند: ارتباط را تعريف كنند ؟ اهميت ارتباط را بفهمند ؟ انواع ارتباط را بدانند ؟
E N D
مهارت برقراری ارتباط موثر بنامآفریدگارزیبايیها فرامرز دانش زاده مشاور مدرسه راهنمايی نمونه باقرالعلوم(ع) سمنان
از شرکت كنندگان در این کارگاه انتظار می رود درپایان كلاس بتوانند: • ارتباط را تعريف كنند ؟ • اهميت ارتباط را بفهمند ؟ • انواع ارتباط را بدانند ؟ • عناصر اصلي ارتباط درك نمايند ؟ • و مهمتر آنكه اجزاي ارتباط را در جريان زندگي روزمره بكارگيرند !! مسلماٌ تحقق اين هدف در برخي از شركت كنندگان باعث افزايش آگاهي ، در بعضي موجب بهبود نگرش و در تعدادي منجر به تغيير رفتار و كسب مهارت خواهدشد !! انتظارات آموزشي :
چون : • ارتباط از مؤلفه هاي اصلي زندگي اجتماعي است . • مهارت برقراري ارتباط مؤثر يكي از مهم ترين پيش بيني كننده هاي سلامت روابط بين فردي است . چرا مهارت برقراری ارتباط موثر مهم است؟
ارتباط عبارت است از فرايند ارسال و دریافت پیام . • با توجه به اين تعريف :هر ارتباطي مستلزم حضور دو ياچندواحد اجتماعي است .يعني ارتباط مي تواند بين دو يا چند نفر،يك نفر ويك رسانه، وغيره صورت گيرد. • هدف اصلي از برقراري ارتباط انتقال پيام است .اين پيام مي تواند به صورت كلامي يا غير كلامي منتقل مي شود. در واقع يك پيام را مي توان به صورت آشكار يا ضمني منتقل كرد. • هرگونه اشكالي درانتقال پيام مي تواند باعث اختلال درارتباط گردد.براي مثال ممكن پيام به صورت كامل منتقل نگردد يا اينكه يك نفر پيامي راارسال كند ولي فرد مقابل مفهوم ديگري را دريافت نمايد.ازاين موارد معمولا به عنوان سوء تفاهم يادمي شود. يك ارتباط مؤثر ارتباطي است كه راه را براي سوءتفاهم احتمالي ببندد . تعريف ارتباط :
برقراري ارتباط اولين ضرورت يك زندگي اجتماعي است. • عده اي انسان راحيواني اجتماعي مي دانند . بنابراين شايد يكي از برتري هاي انسان برسايرجانداران ،تنوع گستره وسيع درارتباطاتي است كه مي تواند ايجاد كند. چرا ارتباط مهم است ؟
ویژگیهای ارتباط موثر: تنها وسيله ي انتقال اطلاعات بين افراد مي باشد . تنها راه نشان دادن احساسات به ديگران است . بهترين راه تصحيح سوءتفاهم ها است . پيش شرط هرنوع آموزش مؤثر،ودرنتيجه لازمه رشد يك اجتماع است .
ارتباط ناموثر : باعث ایجاد سوءتفاهم مي شود . منجر به نارضايتي ،احساس تنهايي و تعارض در افراد خانواده و جامعه مي گردد . در طول زمان مي تواند اعتماد به نفس فرد را مختل كند و احساس درماندگي و درنتيجهآسيبهايرواني و اجتماعيايجادنمايد . توانايي فرد براي مقابله با مشكلاتزندگي را كاهشمي دهد .
1- فرستنده : ارسال کننده اطلاعات . • 2- گیرنده : دریافت کننده اطلاعات . • 3- راه ارتباطی : مسیری که اطلاعات برای انتقال در آن جریان می یابد . • 4- پیام : حاوی اطلاعاتی است که باید منتقل گردد. • 5- معنی : مجموعه ای از مفاهیم شناختی و عاطفی است که ذهن افراد را تشکیل می دهد . • پس معنی یک مفهوم بیرونی نیست ، یک مفهوم درونی است که در ذهن افراد جاری می شود و عوامل متعدد فردی مانند : فرهنگ ، تحصیلات ، تجربیات ، حالات عاطفی و ... در آن نقش دارند . چه عواملی در ارتباط مهم است ؟
ارتباط می تواند شفاهی باشد یا کتبی . • هر نوع ارتباط شفاهی و کتبی دارای دو وجه کلامی و غیر کلامی است . • جنبه کلامی در ارتباط شفاهی و کتبی : • این جنبه دارای دو وجه می باشد : زبانی – فرا زبانی . • جنبه زبانی در ارتباط شفاهی و کتبی شامل : کلمات و دستور زبانی است که در پیام بکار رفته است . • اما جنبه فرا زبانی در ارتباط شفاهی شامل : بلندی صدا ، لحن ، لهجه ، سرعت کلام ، مکث و ... است . • جنبه فرا زبانی در ارتباط کتبی شامل : نوع خط ، رنگ جوهر ، شکل و اندازه حروف و ... است . عناصر اصلی ارتباط :
غیر کلامی در ارتباط شفاهی شامل : نحوه ارتباط چشمی ، حالت بدن ، فاصله بین گیرنده و فرستنده ، حرکات و حالات بدن ، حالت چهره و ... است .غیر کلامی در ارتباط کتبی شامل : رنگ کاغذ ، زمینه کاغذ ، اشکال در زمینه کاغذ ، طرح بیرونی کاغذ ، طرح روی جلد و... است . جنبه غیر کلامی در ارتباط شفاهی و کتبی :
منظور از محتوايكلام،آن چيزي است كه بر زبان ميآوريم . براي مثال جذاب بودن محتوايكلام، تهديدآميز نبودن آن، شوربرانگيز بودن موضوع صحبت،غم افزا نبودن و نظاير آن باعثتسهيل ارتباط مي گردد .توجه به ابعاد فرهنگيدرمحتوايكلاميكي از مهم ترين عوامل در افزايشكارآمدي ارتباط مي باشد . • فرايندبرقراري ارتباط كلامي شامل چگونگي شروع صحبت،نحوه جمله بندي ،ملاحظات موقعيتي، وبالاخرهچگونگي جمع بندي و ختم ارتباط مي باشد . • عناصر غيركلامي ارتباط شامل آن وجهيازارتباط هستند كهاختصاصا به جنبه هاييغيرازمحتوايكلاميوفرايندبيانكلامي مربوط مي گردند .دراين مقوله مي توان تن صدا،آهنگ صدا،تماس چشمي،حالات چهره اي،ژست ها،حالات بدنيوگوش دادن رانام برد . • برخي افراد برايبيان منظور و احساسات خود فقط از كلمات استفاده ميكننددرحاليكهديگرانبراي انتقال پيام خود،علاوه بركلمات از حالات چهره وحركاتبدنييعني آنچه كه عناصر غيركلامي ارتباط ميناميمنيز استفاده ميكنند . به عبارت دیگر :
در ارتباط ، بخش غیر کلامی بیش از نیمی از انتقال معنی را به عهده دارد حدود 55درصد و گوش دادن فعال حدود 35درصد جنبه زبانی در فرایند ارتباط کمتر از 10درصد است . نکته مهم :
محتوايكلام : اينكه موضوع گفتگو چيست،خود مي تواند به ادامه ارتباط يا قطع آن منجر گردد. • توجه به ابعاد فرهنگيوخردهفرهنگي : هنگاميكهگويندهوشنونده به ويژگيهايفرهنگيوحتي خرده فرهنگيفردمقابل توجه نميكنند،ارتباط قطع مي شود. • چگونگي شروع صحبت: نوع آغاز محاوره ،يعنياولين جملات ، نشانه هايغيركلاميبرقراري ارتباط تعيينكننده تداوم ارتباط هستند . • نحوه جمله بندي : چگونگي جمله بندي به اندازه خود محتوايكلامداراياهميت است . اجزاء ارتباط:
اجزاء ارتباط: زمان بندي ارتباط كلامي : هر ارتباط زمان خاصي دارد .برخيازاين زمان بنديهاعموميوكلي هستند و تقريبا همگان آن را رعايتميكنند . مثلا كسينيمه شب به ديگري تلفن نمي زند . منظور از زمان بندي ، هم زمان برقراري ارتباط ، هم مدت آن وهم طول كلام در هر يك از زمان هايي است كه فرد نقش گوينده را در ارتباط به عهده ميگيرد . ملاحظات موقعيتي : جايگاهاجتماعي افراد، مكان ، و فضاياجتماعي از ديگرعواملي هستند كهمي توانند به ارتباط مؤثر يانامؤثر منجر گردند .
نوع آغاز محاوره : يعنياولين جملات و اولين نشانه هايغيركلاميبرقراري ارتباط تعيينكننده تداوم ارتباط هستند . • نحوه جمله بندي : چگونگي جمله بندي به اندازه خود محتوايكلامداراياهميت است . • چگونگي جمع بنديوختم ارتباط : علاوه بر آغاز كلامچگونگي ختم ارتباط وگفتگونيزعاملي مهم در برقراري ارتباط مؤثر است .مثلا جمع بندينهايي و خلاصه كردن گفتگو راهي مؤثر براي ختم ارتباط است . اجزای ارتباط :
اجزا ارتباط : تن صدا : افراديكه در برقراري ارتباط ماهر وكارامد هستند به كششهايآواييكلام خود در طول محاوره توجه دارند . آهنگ صدا : علاوه بركششهايآوايي ،ريتموآهنگكلامنيز به مؤثر واقع شدن ارتباط كمكميكند . به سبككلامافراديكه از موقعيتاجتماعي برخوردارند توجه كنيد . تماس چشمي : به خاطر داشته باشيدكه ارتباط تنها گفتن وشنيدننيست تماس چشميابزاري خوب جهت انتقال پيامهايظريفاجتماعي حفظ توجه مخاطب و انتقال عاطفه است .
حالات چهره اي : چهره ونوع حركات ابرو ودهان نيز پيام هايي به سمت مخاطب مي فرستند كه ارتباط را تسهيل كرده ويا بامانع مواجه مي سازند .حالات چهره به شدت به فرهنگ وابسته اند . • ژست ها : افرادي كه دربرقراري ارتباط ماهر هستندبه كلام ، چشم،وحالات چهره اكتفا نكرده واز دست ها،انگشت ها،پاهاوباقي اندام هاي بدن براي انتقال پيام استفاده مي نمايند . • حالات بدني : سبك نشستن،ايستادن،وراه رفتن يك فردنيز به طور خودكارپيام هايي به مخاطب منتقل مي سازند . اجزا ارتباط :
شنيدن و گوش دادن دو مقوله متفاوت هستند . • شنيدن عامل ادراك اصوات مي باشد . اين عمل غيرارادي بوده و فقط به دريافتمحركهايشنيداري اطلاق مي گردد . • گوش دادن فعاليتيانتخابي است كه شامل دريافت و تفسيرمحركهايشنيداريمي باشد اين عمل رمز گرداني اصوات به معاني را نيزدربردارد. • گوش دادن به دو طبقه اصليتقسيممي شود . اين دو طبقه عبارتند از گوش دادن نا فعال و گوش دادن فعال . تفاوت شنیدن و گوش دادن :
گوش دادن نا فعال گوش دادن نافعال از نظر كيفيتكمي بالاتر از شنيدن است و زماني رخ مي دهد كهگيرندهپيام ، انگيزهزياديبراي گوش دادن دقيق ندارد و گوش دادن به موسيقي ،تلويزيون ،گوش دادن از روي ادب ،نمونه هایي از گوش دادن نافعال هستند .از آنجا كه در گوش دادن نافعال تنها بخشي از ذهن ما درگير توجه كردنمي باشد لذا هنگام گوش دادن به ديگران ،احتمال پرت شدن حواس وجود دارد.
گوش دادن فعال : بهترين راه براي،گوش دادن فعال يعني گوش دادن هدفمند مي باشد بنابراين گوش دادن فعال رامي توان گوش دادن هدفمند نیز معرفيكرد . اهداف گوش دادن فعال عبارتند از : كسب اطلاعات ،گرفتن راهنمايي ، دركراهنمايي ،دركديگران ،حل مشكلات ،فهميدن احساسات ديگران ،حمايتعاطفيديگران
1- به فرد مقابل توجه كنيد: • به فرد مقابل نگاه كنيد . • نشان دهيدكه به حرف هاي او علاقه مندهستيد . • كمي به طرف اومتمايلشويد . • نشانه هايغيركلامياورا به شيوهايظريفتكراركنيد .با گفتن كلماتياورا به صحبت بيشتر درمورد موضوع تشويقكنيد . • سعيكنيد آنچه راكه گفته نمي شود را بشنويد . • ببينيدهرچيزيراچگونهميگويد . • كمتر صحبت كنيد . روش هاي مؤثر براي گوش دادن فعال :
2- سؤال كنيد . به اينترتيب : • به فرد مقابل نشان ميدهيدكه گوش ميكنيد . • اطلاعات راجمعكردهوسازماندهيميكنيد . 3- مطالب را بازخورد داده ، نموده وخلاصهنماييد و توجه كنيد: • بازخورددادنراهيبرايبررسياين است كهآيا برداشت شما درست است ياخير . • براي بازخورد دادن ،آنچه راكهگوينده گفته است تكرار نموده يا بازگو نماييد . • گاهيتكرار چند كلمه آخر گوينده او را به ادامه گفتار تشويقميكند . ادامه روشها :
چند نمونه از خصوصيات گوش دادن فعال : اختصاص زمان بیشتر به گوش دادن به جای صحبت گردن عدم تكميل جملات ديگران عدم پاسخ سؤال با يك سؤال ديگر آگاه بودن از سوگيري نپرداختن به تخيليا عدم اشتغال ذهني با مسائل ديگر عدم سلطه جویی در مکالمه تعيين پاسخ ها پس از اتمام صحبت فرد مقابل دادن بازخورد پرسيدن سؤال هاي باز
هنگام صحبت كردن : • مطمئن شويدكه شنونده فرصت سؤال كردنيا اظهار نظر كردن را دارد . • سعيكنيد خود را جاي شنونده قرار دهيد و احساسات او را در نظر بگيريد . • آنچه ر اميخواهيدبگوييد ،واضح بيانكنيد . • به شنونده نگاه كنيد . • مطمئن شويدكهانچهميگوييد با تن صدا وزبانبدني شما هماهنگي دارد . • تن وآهنگصداي خود راتغييردهيد . • مبهم صحبت نكرده و بابيانجزئياتزياد موضوع راپيچيدهنكنيد . توصيههاييبرايكارآمدتركردن ارتباط کلامی :
توصيههاييبرايكارآمدتركردن ارتباط کلامی : هنگام گوش دادن : سؤال بپرسيد تا كاملا متوجه شويدكه موضوع چيست . موضوعات را آن طوری كه فهمیده ايد خلاصه كنيد . گوش كنيد و از قضاوت درباره آنچه كهگويندهميگويد پرهیز كنيد .
دستور دادن ، هدايتكردن • اخطار، تهديد، هشدار دادن • موعظه ، نصيحت • توصيه ،پيشنهادياراه حل ارائه دادن • وادارسازي از طريق استدلال،سخنرانييا بحث كردن • قضاوت كردن،انتقاد كردن،مخالفت كردن و مقصرشمردنديگري • تحسين، تاييد،موافقت،ارزشيابي مثبت • اسم روي هم گذاشتن،مسخره كردن و تحقيركردن موانع ارتباط مؤثر:
با استفاده از پرسش هاي باز فرد مقابل راتشويق كنيد كه با شما صحبت كرده واحساساتش را ابراز كند . • تعريف : پرسش هاي باز را نمي توان با بله يا خير پاسخ داد. • اين پرسش ها به صورتي جمله بندي مي شوند كه طرف مقابل تشويق بعه صحبت كردن شود . پرسش هاي باز:
خلاصه سازي : خلاصه سازييعنياينكهدريك جمله همه واقعيتهاييراكهدريافتكردهايدخلاصهميكنيد . مثال: داري به من ميگوييكهنهايتسعيات را كرديوليقضيهازكنترل تو خارج بود .
پرسش ها وعباراتخنثي : پرسش ها وعباراتخنثي به دليلخنثي بودن ،فرد مقابل راتشويقميكند،برخي قسمت هاي موضوع را مفصل تر توضيح دهد . مثال : به چه دليل اصرار داري دعوت نويد را قبول كنم، درحاليكهبرايبقيهچنيناصرارينميكردي ؟ . برايمبيشترتوضيح بده كه چرا می خواهی اين درس را حذف كني ؟
