200 likes | 743 Views
Haluk Celalettin Çalışır, Aylin Öngel, Şule Bilgin, Korkmaz Oruç, Sinem Altunbey, Gülgün Çetintaş, Hülya Arda SB Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Çok İlaca Dirençli Tüberküloz Tedavisinde Standart Tedavi Protokülü Yaklaşımı.
E N D
Haluk Celalettin Çalışır, Aylin Öngel, Şule Bilgin, Korkmaz Oruç, Sinem Altunbey, Gülgün Çetintaş, Hülya Arda SB Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çok İlaca Dirençli Tüberküloz Tedavisinde Standart Tedavi Protokülü Yaklaşımı 08-12 Nisan 2009 Toraks Derneği 12 Yıllık Kongresi
AMAÇ Çok ilaca Dirençli Tüberküloz yönetiminde “Standart Tedavi Protokolü Yaklaşımı” sonuçlarını paylaşmak.
ÇİD TB için Tedavi stratejileri Standart tedavi protokolü Tüm hastalarda aynı rejim Başlangıçta standart rejim, Duyarlılık testine göre rejim değişikliği Standart tedaviyi takiben Kişiye özel tedavi Hastanın önceden kullandığı ilaçlar göz önüne alınarak ampirik tedavi, duyarlılık testlerine göre rejimde değişiklik Ampirik tedaviyi takiben Kişiye özel tedavi Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis WHO/HTM/TB 2006.361
Tedavi Rejiminin Oluşturulmasında Genel Prensipler • Tedavi süresi kültür konversiyondan sonra en az 18 ay olmalı • İlaçlar doğrudan gözetim altında verilmeli • Duyarlılık testleri güvenilir laboratuvarda yapılırsa tedaviye kılavuzluk etmeli. Duyarlılık testlerinin bir ilacın etkin ya da etkin olmadığını kesin olarak göstermez. Rejimler duyarlılık testi ve/veya ilaç anamnezine göre etkinliği en yüksek en az 4 ilaç içermeli • Prazinamid effektif olduğu düşünülüyorsa tedavide kullanılabilir. • İlaç anamnezi • Ülkedeki birinci ve ikinci sıra direnç paternleri, sık kullanılan ilaçlar • Etkin olduğu bilinen en az 4 ilaç rejimde bulunmalı • Haftada en az 6 gün almalılar • İlaç dozları vücut ağırlığına göre ayarlanmalı • Parenteral ilaç (aminoglikozit veya kapreomisin) minimum 6 ay kullanmalı Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis WHO/HTM/TB 2006.361
Kişileştirilmiş tdv Standart tdv Etkinlik Maksimum Orta-Yüksek Maliyet Yüksek Orta-Yüksek Amplification riski Çok düşük Düşük-orta Toksisite Orta Orta Teknik kapasite gerektirmesi Yüksek Orta ÇİD TB TEDAVİSİNE YAKLAŞIM A DOTS-Plus Handbook Guide to the Community-Based Treatment of MDR-TB Partner in Health Harward Medical School 2004
Standart Tedavi StratejesiAvantajları • Uygulamaların basit operasyonel olması • İlaç orderlerının basit olması • Kolay eğitim • Kötü tedavi yönetim olasılıklarının düşük olması • Yüksek teknik laboratuvarlara daha az bağımlı olması Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis WHO/HTM/TB 2006.361
Eski tedavi öyküsü (+) Kategori I Kategori II Kategori IV KÜR KÜR
MATERYAL-METOD Kliniğimizde 2004-2007 yılları arasında tüberküloz tanısıyla tedavi edilen 1442 hastadan klinik izleme, laboratuar bulguları ile 21(%1,4) hasta ÇİDTB tanısı alarak tedaviye başlanmıştır.
1 Hastada Moksifloksasin Thiosetazon Augmentin Sikloserin Klofozamin Capreomisin MATERYAL-METOD • 20 hastada Standart tedavi protokolü uygulanmıştır. Amikasin ilk 4-6 ayda olmak üzere Quinolon PAS Cycloserin Prothionamid’den oluşan • Yan etki dışında rejim değişikliği yapılmamıştır.
Kategori IV tedavisi için tedavi sonuçlarının tanımları • Kür: Kontrol programının önerdiği tedavi tamamlanmış, son 12 ay içinde alınan en az 5 kültür negatif • Tedavi Tamamlama: Kontrol programının önerdiği tedavi tamamlanmış, bakteriyolojik çalışma yok ya da son 12 ay içinde 5’ ten daha az kültür alınmış • Tedavi Başarısızlığı: Tedavinin son 12 ayı içinde bir ay aralarla alınan 5 kültürden 2 veya daha fazlasının pozitif olması, ya da yan etki yada tedaviye yanıtsızlık nedeniyle tedavinin erken kesilmesini gerektiren klinik karar • Terk: Herhangi bir sebeple 2 ay veya daha fazla tedaviye ara verilmesi Guidelines for the programmatic management of drug-resistant tuberculosis WHO/HTM/TB 2006.361 Speaking the same language: treatment outcome definitions for MDR-TB Laserson KF et al. Int J Tuberc Lung Dis 2005
ORTALAMA MİN-MAX YAS 37.38 ± 13.76 22 - 60 DAHA ONCEKİ TDV 3,6 ±1,28 2 - 7 DİRENC ORANI 3.19 ± 0.98 2 - 4 Toplam hasta sayısı:1442 ÇİDTB tedavisine alınan hasta sayısı: 21 (%1.4)
ÇİD-TB HASTALARININ ÖZELLİKLERİ 6 (%28.5) hastada yan etkigelişti. 1 Hasta protionamidsiz tdv 1 Hasta sikloserin kesildi 1 Hasta Amicasin kesildi
KÜR TEDAVİ YETMEZLİĞİ ÖLÜM HALEN TEDAVİDE TERK 13 (% 61.90) 1 (%4.7) Tdv 14. ayında balgamda pozitifleşme 1 (%4.7) Tdv 2. ayında balgam konversiyonu Tdv 18.ayında Akc Ca ex 6 En az 1 yıldır balgam konversiyonu 0 SONUÇ 2008 yılında yapılan analiz sırasında, 21 hastadan 19’unda (%90.4) olumlu sonuç alınmıştır.
Kaynak Yıl REJM n Kür/ Tedavi Tamamlama Ölüm Terk Tedavi Başarısız Suarez (Peru) 1997-1999 Kanamisin,Cipr,Ethionamid, PZA, EMB 298 136 (%46) 32 (%11) 34 (%11) 96 (%32) IOM TB (Vietnam) 1990-1995 Capreomisin, Sikloserin, Ethinomid, INH, RIF, EMB, PZA 130 107 (%82) 6 (%4.6) 14 (%11) 2 (%1.5) Van Deun (Bangladesh) 1997-1999 Kanamisin, Ofloksasin, Protionamid, Klofazamin, PZA, EMB, INH, 58 40 (%69) 8 (%14) 7 (%12) 3 (%5) Park Kore 1998-2000 Aminoglikozid, Ofloksasin, Protionamid, Sikloserin Önceki kullanım öyküsüne gore PZA yada PAS 142 63 (%44.1) 4 (%2.8) 41 (%28.9) 18 (%12.7) Masjedi M.R. (İran) 2002-2006 Amicasin, Ofloksasin, Protionamid, Sikloserin, İlaç Duyarlılık testine gore PZA, EMB 43 29(%67.5) 8 (%18.6) 6 (%14) MDR-TB SonuçlarıStandart tedavi Caminero JA. Int J Tuberc Lung Dis 2006, 10: 829-837 Suarez P G The Lancet 359 :1980-1989 Van Deun A Int J Tuberc Lung Dis 2004 8(5):560-567 Park S.K. Int J Tuberc Lung Dis 2006; 8: 361-368 Masjedi M.R. Int J Tuberc Lung Dis; 12(7):750-755
MDR-TB Sonuçları Kişiye özel tedavi Standart tedaviyi takiben ilaç duyarlılık testine göre kişiye özel tedavi Kaynak Yıl Ortalama İlaç Resistans n Kür/ Tedavi Tamamlama Ölüm Terk Tedavi Başarısız Palmero (Argentina) 1996-1999 4.1 141 64 (%45) 27 (%19) 28 (%20) 7 (%5) Geerligs (Netherlands) 1985-1998 5 39 32 (%82) 6 (%14) 1 (%2.5) Narita (USA) 1994-1997 4.8 81 46 (%57) 26 (%32) 9 (%11) Shean, K.P (Sauth Africa) 1992-2002 491 239 (%49) 68 (%14) 144 (%29) 27 (%5) Ward (Vietnam) 1989-2000 4.5 44 38 (%86) 2 (%4) 3 (%7) 1 (%2) Caminero JA. Int J Tuberc Lung Dis 2006, 10: 829-837 Palmero D.J. Int J Tuberc Lung Dis 2004 8(6):778-784 Geerling W.A. Int J Tuberc Lung Dis 2000 4(8):758-764 Narita M Chest 2001;120:343-348 Shean K.P Int J Tuberc Lung Dis 2000 12 (10) 1182-1189 Ward H.A. Int J Tuberc Lung Dis 2005 9(2): 164-169
MDR-TB Sonuçları Kişiye özel tedavi Ampirik tedaviyi takiben ilaç duyarlılık testine göre kişiye özel tedavi Kaynak Yıl Ortalama İlaç Resistans n Kür/ Tedavi Tamamlama Ölüm Terk Tedavi Başarısız Mitnick (Peru) 1996-1999 6 75 55 (%73) 5 (%7) 14 (%19) 1 (%1) Goble (USA) 1973-1983 6 171 75 (%44) 8 (%4.6) 22 (%13) 59 (%34) Park (Korea) 1993-1996 4 83 63 (%76) 20 (%24) 11 (%13) Tahaoğlu (Turkey) 1992-1999 4.4 158 121 (%77) 7 (%4) 17 (%11) 13 (%8) Chan (USA) 1984-1998 6 139 71 (%51) 16 (%11) 21 (%15) 39 (%28) J.C. Saravia (Peru) 1997-2001 52 41 (%79) 5 (%9.6) 4 (%7.7) 0 Caminero JA. Int J Tuberc Lung Dis 2006, 10: 829-837 Mitmick S. D NEJM 2003;348:119-28 Park S.K Int J Tuberc Lung Dis 1998: 2 (11) :877-884 Thaoğlu K NEJM 2001;345:170-174 Chan E D AJRCCM 2004:169: 1103-1109 Saravia J. C. Int J Tuberc Lung Dis 2005: 9(4): 421-429
ÇİDTB yönetiminde 3 tür yaklaşımda değişik çalışmalarda KÜR/TEDAVİ TAMAMLAMA oranları Standart tedavi %44.1-%82 Standart tedaviyi takiben ilaç duyarlılık testine göre kişiye özel tedavi %45-%86 Ampirik tedaviyi takiben ilaç duyarlılık testine göre kişiye özel tedavi %44-%79
KATEGORİ II HASSAS HR DİRENCİ HR DIŞINDAKİ HERHANGİ BİR DİRENÇ ÜREME YOK TOPLAM RELAPS 9 5 0 0 14 TEDAVİYE ARA VERİP DÖNEN OLGU 10 1 1 0 12 TEDAVİ YETMEZLİĞİ 0 7 1 1 9 TOPLAM 19 13 2 1 35 ETHİONAMİD DİRENCİ HR 2 HR DIŞINDAKİ DİRENÇ 0 HASSAS 1 ÜREME YOK 0 TOTAL 3 DAHA ÖNCEDEN TEDAVİ ÖYKÜSÜ OLAN HASTALARDAİKİNCİ SIRA İLAÇ DİRENCİ Haluk C. Çalışır, Aylin Öngel, Nadi Bakırcı*,Hülya Arda,Kaya Köksalan**, Şule Kızıltaş, Sinem Ağca,Gülgün Çetintaş,Korkmaz Oruç TORAKS 2008
SONUÇ ÇİDTB tedavisinde “Standart Tedavi Protokolü” yaklaşımı, kliniğimiz hasta popülasyonunda %90,4 lük başarıyla sonuçlanmıştır. Hastanemiz ülkemizdeki ÇİDTB hastalarının tedavi edildiği 4 büyük referans merkeziden birisi olması nedeniyle; bu yaklaşımın basit, yüksek kür oranı sağlaması nedeniyle ülkemizde de yaygın olarak kullanılabileceğini düşünmekteyiz.