Elsy Verhofstadt Presentatie Studiedag Steunpunt Loopbanen Leuven, 26 november 2010

1. Meten van Jobkwaliteit Illustratie adhv SONAR data Elsy Verhofstadt Presentatie Studiedag Steunpunt Loopbanen Leuven, 26 november 2010

2. Inleiding “Meer en betere jobs” …maar hoe jobkwaliteit meten? Multi-dimensioneel concept  Indexing probleem Vergelijken van verschillende bestaande indicatoren (objectieve en subjectieve) en ontwikkelen van een alternatieve indicator (tussenin objectief en subjectief) Illustratie adhv SONAR data voor kwaliteit eerste job Elsy Verhofstadt 2

3. Inleiding Wellbebe Paper: SCHOKKAERT E., VAN OOTEGEM L., VERHOFSTADT E. (2009), Measuring job quality and job satisfaction, Ghent University FEB Working Paper, nr. 09/620, 31 p Erik Schokkaert Luc Van Ootegem Elsy Verhofstadt 3

4. Inleiding Paper: SCHOKKAERT E., VAN OOTEGEM L., VERHOFSTADT E. (2009), Measuring job quality and job satisfaction, Ghent University FEB Working Paper, nr. 09/620, 31 p Vandaag meer focus op de data: voor-en nadelen van de SONAR data voor dit onderzoek de gemaakte keuzes problemen … Elsy Verhofstadt 4

5. Structuur 1. Inleiding Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) Conclusie Elsy Verhofstadt 5

6. Conditie 1: Dominantie Job characteristic 2 B A Job characteristic 1 Elsy Verhofstadt 6

7. Conditie 2: Respecteren van individuele preferenties individual 1 Job characteristic 2 Preference ordening Ri=R(Zi) Zi: vector of personality characteristics individual 2 Job characteristic 1 Elsy Verhofstadt 7

8. Conditie 3: Onafhankelijk van aspiratieniveau’s Aspirations Ai = A(i) i : vector of personality characteristics Girl from a deprived family Job characteristic 2 Professor’s daughter S5 S’’ S2 S4 S’ S1 Job characteristic 1 Elsy Verhofstadt 8

9. Vereisten Conditie 1: Dominantie Conditie 2: Respect voor individuele preferenties Conditie 3: Onafhankelijk van aspiratieniveau’s Elsy Verhofstadt 9

10. Maar…dominantie incompatibel met respect voor preferenties D individual 1 DominancePreferences QD>QC QC>QB QB>QA QA>QD  QD>QB  QB>QD Job characteristic 2 Solution: subset dominance C Individual 2 B A Job characteristic 1 Elsy Verhofstadt 10

11. Structuur 1. Inleiding Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) Conclusie Elsy Verhofstadt 11

12. Arbeidstevredenheid als samenvattende maatstaf • Subjectieve indicatoren • =gerapporteerde abeidstevredenheid gebruiken • QS(Ci, Ri, Ai) = S(Ci, Ri, Ai) • respecteert preferenties • hangt af van apsiratieniveau’s • voldoet niet aan dominantievoorwaarde Elsy Verhofstadt 12

13. Objectieve indicatoren van jobkwaliteit Objectieve indicatoren =opleggen van een specifieke referentie preferentie-ordening en een specifieke cardinalisatie van de nutsfunctie QO,r(Ci, Ri, Ai) = S(Ci, Rr, Ar) Elsy Verhofstadt 13

14. Referentie voorkeuren en aspiraties individual 1 Job characteristic 2 C individual 2 A S’’ S’ Job characteristic 1 Elsy Verhofstadt 14

15. Objectieve indicatoren van jobkwaliteit • Objective indicators • = opleggen van een specifieke referentie preferentie-ordening en een specifieke cardinalisatie van de nutsfunctie • QO,r(Ci, Ri, Ai) = S(Ci, Rr, Ar) • negeert individuele preferenties • onafhankelijk van aspiratieniveau’s • voldoet aan dominantievoorwaarde Elsy Verhofstadt 15

16. Twee extremen Objectieve indicatoren: te objectief Subjectieve indicatoren: te subjectief Is er een oplossing tussenin deze twee extremen (tussen objectieve en subjectieve indicatoren)? Elsy Verhofstadt 16

17. Een nieuwe preferentie-gevoelige maatstaf: equivalent inkomen • Respect voor preferenties incompatibel met dominantie • Equivalentie benadering: voldoet aan respect voor preferenties en ‘subset dominantie’ • Equivalent inkomen • QEI,r(Ci, Ri, Ai) = Yi*(Ci, Ri, Ai) met Yi* impliciet gedefinieerd door (Yi,Di) Ii (Yi*, Dr) Elsy Verhofstadt 17

18. Equivalent inkomen D individual 1 B’ A’ Dr B individual 2 A Y Y*B2 Y*A1 Elsy Verhofstadt 18

19. Structuur 1. Inleiding Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) Conclusie Elsy Verhofstadt 19

20. Data-nood S: arbeidstevredenheid Y: loon D: andere jobkarakteristieken Z en : persoonlijkheidskenmerken die verschillen in preferenties en apsiraties weergeven  Uitgebreide informatie over jobkenmerkenen veel achtergrondkenmerken aanwezig in SONAR data Elsy Verhofstadt 20

21. Welke job ? • “Kalender-gegevens” bevatten basisinformatie over elke job (statuut, percentage, contract) • Te beperkte informatie • Uitgebreide informatie is enkel aanwezig voor: • C76: eerste job en laatste / huidige job • C78 & C80: eerste job en huidige job • ( bij C78 & C80 in kalender extra informatie zoals leiding geven voor de eerste drie significante jobs) •  Keuze eerste job Elsy Verhofstadt 21

22. Overwegingen • Op moment eerste bevraging (23j) heeft nog niet iedereen eerste job gehad (vnl hoger opgeleiden niet) • je wil zo volledig mogelijke eerste job informatie, dus ook informatie van latere bevraging • C76 of C78 (ook info op 26j, voor C80 later op 29j maar nog niet beschikbaar) • op volgende slides vergelijking relevante vragen voor C76 en C78 Elsy Verhofstadt 22

23. Arbeidstevredenheid Elsy Verhofstadt 23

24. Loon • C76(23): loon enkel bevraagd via loonschalen • C78(23): “Wat was uw officiële maandelijkse NETTOLOON ? Indien u werkte als zelfstandige of uw loon varieerde sterk, neem dan het gemiddelde van het eerste jaar, zonder voordelen in natura” • (bij weigering exacte loon in te geven, werd gevraagd naar schaal) • Opletten: • geen/weinig cleaning aangebracht aan loonvariabele • BEF/EURO • voltijds/deeltijds Elsy Verhofstadt 24

25. Jobkarakteristieken Elsy Verhofstadt 25

26. Jobkarakteristieken • Enkel in C76: 10 extra vragen (afwisselend werk, contact met andere mensen, vragen naar specifieke vaardigheden, overuren,…) • Antwoordschaal • C76(23): van (1) helemaal akkoord tot (4) helemaal niet akkoord • C78(23): van (1) helemaal niet akkoord tot (4) helemaal akkoord Elsy Verhofstadt 26

27. Persoonlijke kenmerken • Klassiekers: opleidingsniveau (afgeleid uit kalender), gegevens over ouders, etniciteit,… • Gebeurtenissen: eerste keer onafhankelijk, samenwonen,.. (verschillen over de cohortes) • Offerbereidheid (in C76(23) andere filters waardoor meer missings) • Locusof control (niet in C76(23)) • Arbeidsmotivatie (niet aan iedereen gesteld in C76(23) – omgekeerde schaal) • … Elsy Verhofstadt 27

28. Keuze van de cohorte • Doel onderzoek: illustratie indicatoren jobkwaliteit • focus op nodige variabelen • keuze om enkel gegevens C78 te gebruiken Elsy Verhofstadt 28

29. Aanpassen variabelen • Loon in voltijdse equivalenten= netto maandloon X100/percentage tewerkgesteld • Groeperen van jobkarakteristieken • Impressie respondent: factorscore gebaseerd op antwoorden van enquêteur over respondent (vriendelijk, gemotiveerd, optimistisch, open, actief,…) • … Elsy Verhofstadt 29

30. Structuur 1. Inleiding Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) Conclusie Elsy Verhofstadt 30

31. Arbeidstevredenheid: ordered logit schatting • Jobkarakteristieken • Preferenties: interactie effecten van persoonlijkheid met jobkarakteristieken • Aspiraties : directe effecten van persoonlijkheid •  Bij schatting persoonlijke karakteristieken is Z=  •  Schattingsresultaten: zie paper Elsy Verhofstadt 31

32. Berekening indicatoren Subjectieve indicator: gerapporteerde arbeidstevredenheid (QS) Objectieve indicator QO,EW: gelijke gewichten voor de dimensies Objective indicator QO,r : referentie individu met gemiddelde waarden voor Z en  Equivalente inkomen indicator QEI,r referentiewaarden voor Dr zijn de waarden voor een perfecte job Elsy Verhofstadt 32

33. Correlatie tussen de verschillende indicatoren Elsy Verhofstadt 33

34. Karakteristieken van goede en slechte job Welke jobs zijn (en welke werknemers hebben) betere en slechtere jobs? Standaardisering van de verschillende indicatoren Gemiddelde van deze score per ‘groep’ Dubbele vergelijking mogelijk (1) over groepen per indicator en (2) per groep over indicatoren Vergelijking voor job karakteristieken, sector van tewerkstelling en enkele achtergrondkenmerken (zie paper voor alle resultaten) Opgelet: bivariate resultaten Elsy Verhofstadt 34

35. Jobkarakteristieken Elsy Verhofstadt 35

36. Achtergrondkenmerken Elsy Verhofstadt 36

37. Structuur 1. Inleiding Vereisten voor een maatstaf van jobkwaliteit Vergelijken van verschillende indicatoren (theorie) De SONAR data voor dit onderzoek (voor-en nadelen) Vergelijken van verschillende indicatoren (toepassing) Conclusie Elsy Verhofstadt 37

38. Conclusies Objectieve indicatoren: te objectief Subjectieve indicatoren: te subjectief Equivalente inkomensindicator: respecteert preferenties maar corrigeert voor aspiraties Sonar: rijke dataset (uitgebreide job en persoonlijke informatie) die vergelijking tussen verschillende indicatoren toelaat voor de eerste job Rangschikking van jobs verschilt sterk naargelang de gehanteerde indicator Elsy Verhofstadt 38

39. Vervolg Methodetoepassen op algemeenwelzijn Luc Van Ootegem & Elsy Verhofstadt DataverzamelingaanHoGent (LEVO data) Analyses in het kader van het Wellbebe project Verdergebruik SONAR data Dieter Verhaest & Elsy Verhofstadt De rol van autonomie en werkdruk in de relatie tussen overscholing en arbeidstevredenheid Panel data C76 & C78 Elsy Verhofstadt 39