OSTROWIECKI RYNEK PRACY OKIEM PRZEDSIĘBIORCÓW

1. OSTROWIECKI RYNEK PRACY OKIEM PRZEDSIĘBIORCÓW PODSUMOWANIE BADAŃ Z LAT 2008-2009 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

2. METODOLOGIA • Teren badania: • terenie powiatu ostrowieckiego. • Czas badania: • Lipiec-listopad 2008 • kwiecień- wrzesień 2009 rok • Liczebność próby: • Każdorazowo 300 przedsiębiorców • łączna próba 600 przedsiębiorców • Operat losowania: • Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej REGON udostępniany przez Główny Urząd statystyczny, wtórny operat losowania stanowiły bazy danych teleadresowych Powiatowego Urzędu Pracy. • Próba: dobrana metodą proporcjonalno – warstwową według rozkładu branż działalności oraz wielkości zatrudnienia, odpowiadający w rozkładzie cechom istotnym dla badanej grupy w populacji generalnej • Uzupełniona o próbę celową bez uwzględnienia proporcji rozkładu kluczowych cech występujących w strukturze populacji generalnej poddanej badaniu. • Metody i techniki: • Badanie zostało przeprowadzone techniką bezpośrednich wywiadów kwestionariuszowych realizowanych przez ankieterów Instytutu badania Homo Homini. • Narzędzie zawierało pytania zamknięte i otwarte oraz część merytoryczną zawierającą podstawowe informacje dotyczące przedsiębiorstwa. Rozmowy przeprowadzane zostały z osobami, które w danym przedsiębiorstwie są odpowiedzialne za politykę personalną firmy.

3. OPIS JEDNOSTKI BADANIA • Przedsiębiorcy prowadzący aktualnie działalność w powiecie ostrowieckim, woj. świętokrzyskie (z pominięciem jednostek sfery publicznej: oświaty, edukacji, administracji, wymiaru sprawiedliwości, policji i innych służb, przedsiębiorstw komunalnych i jednostek budżetowych). • Przedmiot losowania stanowili przedsiębiorcy podzieleni według branż (PKD) oraz wielkości zatrudnienia. Przedsiębiorcy zostali wylosowani z bazy danych proporcjonalnie do rozkładu cech: klasyfikacja PKD i wielkości zatrudnienia, występujących w powiecie ostrowickim, tak by z każdej sekcji /branży/ wylosowane zostały co najmniej po 2 przedsiębiorstwa.

4. CHARAKTERYSTYKA RYNKU • Firmy głównie o zasięgu lokalnym • Mała mobilność pracowników • Wysoka tolerancja nielegalnego zatrudnienia • Redukcja etatów pracowników o najniższym wykształceniu • Brak polityki szkoleniowej w firmach • Brak tendencji szkoleniowych wśród pracowników • Środowisko pracodawców bardzo hermetyczne

5. SYTUACJA NA RYNKU PRACY OCZAMI PRACODAWCÓW- ROZPOZNANIE Pracodawcy w 2009 roku zaczęli promować formy zatrudnienia, które nie obciążały budżetów firm. Popularność staży i praktyk wzrosła w porównaniu z rokiem 2008 o ponad 14 proc. Zmalała natomiast do innych form np. samozatrudnienia ZATRUDNIENIE NA CZARNO Czy spotkała się Pan /Pani w swojej pracy, lub słyszała by inne firmy w na rynku ostrowieckim, zatrudniały pracowników bez umowy, „na czarno”?

6. ROTACJA PRACOWNIKÓW Powodem zwolnień najczęściej było złe wykonywanie lub zaniedbywanie obowiązków pracowniczych przez zatrudnionego (12,8%-2009; 15,7%-2008). Co dwudziesty w 2009r (4,9%) badany wskazywał na likwidacje stanowisk pracy jako przyczynę zwolnień, w 2008r oku -3,1 %. • Stopień występowania rotacji pracowników ZWALNIANI PRACOWNICY Czy w ciągu ostatniego roku zdążyło się Państwu zwolnić pracownika?

7. W ostatnim roku najczęściej zwolnieniom z powodu likwidacji stanowiska pracy podlegali sprzedawcy i handlowcy co stanowiło 46 proc. całości zwolnień, podobnie sytuacja miała miejsce w roku 2008, wówczas sprzedawcy i handlowcy stanowili niemal 80 proc. osób zwalnianych z powodu likwidacji stanowiska pracy. Ankietowani wymieniali również takie zawody jak • tokarz, • robotnik budowlany, • operator maszyn, • spawacz, • ślusarz, • magazynier, • mechanik, • spawacz, • robotnicy niewykwalifikowani (na podstawie danych z 2008 roku brak uprawnienia do wnioskowania statystycznego, czyli uogólniana wyników na szerszą populację niż badana), na wytypowane zawody, ma niewątpliwy wpływ rodzaj badanych zakładów, które z powodu trudności organizacyjnych nie przedstawiały pełnej reprezentacji w powiecie.

8. OCENA SYTUACJI NA RYNKU PRACY

9. UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH GRUP W RYNKU PRACY 2008 2009

10. PROFIL POSZUKUJĄCEGO PRACY 2009 Osobami najczęściej poszukującymi pracy są obecnie osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (34,8%). Nieco mniejszy odsetek poszukujących pracy legitymuje się wykształceniem średnim (28,7%). Najrzadziej pracy poszukują osoby z wykształceniem wyższym (14,0%). W objętych badaniem przedsiębiorstwach najczęściej pracy szukają handlowcy (10,4%). W co dwudziestej firmie (4,9%) do pracy zgłaszają się fryzjerzy, jeszcze rzadziej pracownicy budowlani (4,3%). W badanych przedsiębiorstwach pracy szukają również specjaliści z wyższym wykształceniem, mechanicy, elektrycy, kosmetyczki, kierowcy, kelnerzy lub kucharze, ekonomiści, i krawcowe. Wśród poszukujących pracy dominują kandydaci bez praktyki zawodowej (11,0%), jednocześnie na ryku pracy mało jest pracowników doświadczonych. Pracy najczęściej szukają osoby młode, pomiędzy 26 a 30 rokiem życia (25,6%). Z uwagi na płeć odsetek kobiet (34,1%) poszukujących pracy jest nieznacznie wyższy od mężczyzn (32,3%), jest to jednak różnica nieistotna. Pracodawcy oceniają najczęściej wymagania finansowe jako niskie (32,9%). Zdaniem badanych wysokie wymagania finansowe ma jedynie jeden na stu poszukujących pracy (1,2%). 2008

11. TRUDNOŚCI W ZNALEZIENIU PRACOWNIKA 2008 2009 Niskie kwalifikacje Brak doświadczenia Zbyt wysokie wymagania finansowe • Mała motywacja do pracy • Nieodpowiednie cechy osobowości Brak chętnych

12. DETERMINANTY RYNKU PRACY POZYTYWY NEGATYWY • Zarówno w 2008 jak i rok później, najczęściej wskazywanym przez respondentów czynnikiem stymulującym pozytywne zmiany na rynku pracy był rozwój inwestycji na terenie powiatu. • Bardzo ważnym czynnikiem wskazywanym przez pracodawców w 2008 i 2009 roku było obniżenie kosztów pracy. • W 2009 roku, pracodawcy wskazali wiele nowych elementów mogących mieć, według nich pozytywny wpływ na rynek pracy w powiecie ostrowieckim. Są to przede wszystkim: system ulg dla przedsiębiorców, wsparcie regionalnej przedsiębiorczości oraz dobry system podnoszenia kwalifikacji potencjalnych pracowników. • Podobnie jak rok wcześniej większość respondentów, w 2009 wśród największych zagrożeń dla lokalnego rynku pracy wymieniała skutki kryzysu gospodarczego • Procedury utrudniające zwiększania zatrudnienia (zwłaszcza o grupy uprzywilejowane) oraz problemy finansowe to drugie najczęściej wymieniane wskazania • Zbyt mała liczba zakładów pracy • Brak wykwalifikowanych pracowników • Dla pracodawców istotne pozostają także czynniki takie jak: nieuczciwa konkurencja, niskie płace, brak koniunktury w danej branży

13. OBRAZ OSOBY BEZROBOTNEJ

14. POŻĄDANE CECHY IDEALNEGO KANDYDATA NA STANOWISKO SZEREGOWE OSOBA PEŁNOSPRAWNA Badani na pracownik niższego szczebla preferują osobę w średnim wieku, co oznacza istotną zmianę w porównaniu do tendencji zeszłorocznej, kiedy to najbardziej poszukiwani byli pracownicy młodzi. Taki stan rzeczy może łączyć się z wyższymi wymaganiami rynku pracy, i poszukiwaniem przez pracodawców głównie pracowników doświadczonych. Zmianie uległy również preferencje ankietowanych co do płci kandydata, w zeszłym roku wyraźnie preferowano mężczyzn, w tym natomiast zarówno mężczyźni jaki i kobiety są poszukiwani w równym stopniu. Należy powiązać ten fakt ze zmianą struktury prowadzonej działalności badanych firm (zmniejszenie odsetka udziału w rynku produkcji i przemysłu i wzrost zanotowany w handlu). Przedsiębiorcy nadal również preferują osoby pełnosprawne. Zwiększył się odsetek badanych, którzy preferują osoby z doświadczeniem zawodowym (+13,7 pkt. proc.), zmniejszył się natomiast odsetek badanych, dla których doświadczenie nie ma znaczenia (-5,7 pkt. proc.). Preferencje co do wykształcenia kandydatów nie uległy zmianie – nadal bardziej poszukiwane są osoby z wykształceniem sprofilowanym. Nie uległy poprawie szanse na zatrudnienie osób niepełnosprawnych. KILKLETNIE LUB KLMIESIECZNE DOŚWAIDCZENIE ZAWODOWE W ŚREDNIM WIEKU POSIADAJĄCY PROFILWANE WYKSZTAŁCENIE POSIADAJĄCY PROFILOWANE WYKSZTAŁCENIE 2009

15. POŻĄDANE CECHY IDEALNEGO KANDYDATA NA STANOWISKO KIEROWNICZE OSOBA PEŁNOSPRAWNA Z DOŚWIADCZENIEM ZAWODOWYM Na stanowisku wyższego szczebla najchętniej widziana jest osoba starsza, w zeszłym roku większość ankietowanych preferowało osobę w średnim wieku. Podobnie jak przed rokiem badani częściej wskazywali namężczyzn niż kobiety. W tym samym stopniu co przed rokiem preferowani są kandydaci pełnosprawni. Częściej natomiast niż przy poprzednim pomiarze kandydaci uważali, że posiadanie rodziny i dzieci jest atutem kandydata (+18,3 pkt. proc.). Tak jak przed rokiem bezwzględnie wymagane jest doświadczenie zawodowe i sprofilowane wykształcenie. Sytuacja osób niepełnosprawnych nie uległa poprawie. Pracodawcy promują kandydatów z kilkuletnim doświadczeniem, miejsce zamieszkania kandydatów nie jest natomiast sprawą dla nich kluczową. Najważniejszą z kwalifikacji formalnych jest dla badanych, tak jak przed rokiem doświadczenie zawodowe. Na drugim miejscu znajduje się wykształcenie (w zeszłym roku fachowość), na trzecim fachowość (tak jak w zeszłym roku), na czwartym i piątym miejscu poziom obsługi komputera (tak jak przed rokiem). Spośród kwalifikacji nieformalnych dla pracodawców najistotniejsze są zmysł analityczny (w zeszłym roku zdolności techniczne), w drugiej kolejności zdolności techniczne (przed rokiem zmysł analityczny), na trzecim zdolności manualne (przed rokiem zmysł analityczny), na czwartym również zdolności manualne.

16. PROFIL KANDYDATA NA STANOWISKO WYŻSZEGO SZCZEBLA KWALIFIKACJE FORMALNE 2008/2009 • DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE W DANEJ BRANŻY / DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE W DANEJ BRANŻY • FACHOWOŚĆ / ODPOWIEDNI POZIOM I KIERUNEK WYKSZTAŁCENIA • ODPOWIEDNI POZIOM I KIERUNEK WYKSZTAŁCENIA / FACHOWOŚĆ • WYSOKI POZIOM OBSŁUGI KOMPUTERA / WYSOKI POZIOM OBSŁUGI KOMPUTERA • ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH / ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH KWALIFIKACJE NIEFORMALNE 2008/2009 • ZDOLNOŚCI TECHNICZNE / ZMYSŁ ANALITYCZNY • ZMYSŁ ANALITYCZNY / ZDOLNOŚCI TECHNICZNE • ZDOLNOŚCI ARTYSTYCZNE / ZDOLNOŚCI MANUALNE CECHY OSOBOWOŚCI 2008/2009 • DUŻA MOTYWACJA DO PRACY / UCZCIWOŚĆ • KOMUNIKATYWNOŚĆ I ODPOWIEDZIALNOŚĆ • UMIEJĘTNOŚĆ LOGICZNEGO MYŚLENIA / UMIEJĘTNOŚĆ LOGICZNEGO MYŚLENIA • DECYZYJNOŚĆ • DYSPOZYCYJNOŚĆ / KOMUNIKATYWNOŚĆ

17. POLITYKA SZKOLENIOWA NAJWIĘKSZYM ZAINTERESOWANIEM CIESZĄ SIĘ NASTĘPUJĄCE KWALIFIKACJE: • OBSŁUGA KLIENTA • PROWADZENIE SPECJALISTYCZNYCH POJAZDÓW (WÓZKI WIDŁOWE) • OBSŁUGA SPECJALISTYCZNYCH URZĄDZEŃ (SPAWARKA ITP.) • OBSŁUGA URZĄDZEŃ BIUROWYCH • KSIĘGOWOŚĆ WYNIKI BADANIA Z 2008 I 2009 ROKU, JEDNOZNACZNIE POKAZUJĄ DUŻE ZAPOTRZEBOWANIE PRACODAWCÓW NA PRACOWNIKÓW PO SPECJALISTYCZNYCH SZKOLENIACH ORGANIZOWANYCH PRZEZ PUP (68 PROC. W 2008 I 61 PROC. W 2009).

18. OCENA PUP • ZDECYDOWANA WIĘKSZOŚĆ PRACODAWCÓW TWIERDZI, ŻE MOŻE LICZYĆ NA POMOC PUP W ZAKRESIE POLITYKI PERSONALNEJ (ODPOWIEDNIO 78,1 PROC. W 2008R. I 81,1 PROC. W 2009R.). • POTRZEBĘ ISTNIENIA TAKIEJ INSTYTUCJI DOSTRZEGA PONAD ¾ RESPONDENTÓW. • PRACA POWIATOWEGO URZĘDU PRACY JEST BARDZO WYSOKO OCENIANA (PONAD 90 PROC. PRZEDSIĘBIORCÓW MAJĄCYCH KONTAKT Z PUP MA DOBRĄ OPINIĘ O TEJ INSTYTUCJI). • W porównaniu z zeszłym rokiem, zwiększył się odsetek badanych, którzy wiedzą jak zdobyć informację o PUP (+7,7 pkt. proc.), zmniejszył się natomiast odsetek badanych deklarujących, że mieli kiedykolwiek styczność z urzędem (-16,8 pkt. proc.). Pomimo tego prawie wszyscy badani uważają, że informacje o PUP są łatwo dostępne, a sam urząd jest zdecydowanie potrzebny (+10,4 pkt. proc.). W porównaniu z zeszłym rokiem zmniejszył się odsetek przedsiębiorstw poszukujących za pośrednictwem PUP stażystów (-14 pkt. proc.), nieznacznie wzrósł natomiast (+2,5 pkt. proc.) odsetek zatrudniających bezrobotnych po szkoleniach w PUP. • W porównaniu z zeszłym rokiem znacznie zwiększył się odsetek ankietowanych, zdaniem których PUP powinien pomagać bezrobotnym w znalezieniu pracy za granicą. • Wzrósł również odsetek ankietowanych, którzy przychylają się do opinii, że PUP powinien przede wszystkim wyszukiwać staże w przedsiębiorstwach w powiecie (+19,0 pkt. proc.). Wzmocnieniu uległo również przekonanie o tym, że PUP powinien pomagać w znalezieniu pracy poza powiatem (+8,4 pkt. proc.), jak również o tym, że urząd powinien pomagać w znalezieniu nawet takiej pracy, która nie jest związana z wyuczonym zawodem (+8,2 pkt. proc.). Wzrósł również odsetek badanych (+5,1 pkt. proc.), którzy twierdzą, że PUP powinien pomagać przede wszystkim pracownikom. Zmiany odsetka pozostałych wskazań nie były znaczące – w granicach 3 pkt. proc.

19. REKOMENDACJE • ROZWÓJ NISZOWYCH BRANŻ • ZNIESIENIE OGRANICZEŃ INSTYTUCJONALNYCH W DOSTĘPIE DO ŚRODKÓW PUBLICZNYCH • UŁATWIENIE DOSTĘPU DO INFORMACJI DOT. POZYSKIWANIU ŚRODKÓW FINANSOWYCH (POMOC PRZY WYPEŁNIANIU WNIOSKÓW) • ROZPROPAGOWANIE FORM ZATRUDNIENIA SUBSYDIOWANEGO • REALNA POMOC Z ZAKRESU ZMIANY I PODNOSZENIA KWALIFIKACJI OSOBOM POSZUKUJĄCYM PRACY • ZALECA SIĘ SZEROKĄ PROMOCJĘ INSTRUMENTÓW RYNKU PRACY SŁUŻĄCYM ZATRUDNIENIU OSÓB BEZ DOŚWIADCZENIA ZAWODOWEGO • REKOMENDUJE SIĘ ŚCISŁA WSPÓŁPRACĘ SZKÓŁ Z PUPem ORAZ PRZEDSIĘBIORCAMI, A TAKŻE KOOPERACJĘ TYCH OSTATNICH Z ORGANIZACJAMI ZAJMUJĄCYMI SIĘ POŚREDNICTWEM PRACY • SPECJALISTYCZNE SZKOLENIA ZAWODOWE , PODNOSZĄCE KWALIFIKACJE ORAZ SZKOLENIA MIĘKKIE(!)

20. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego