TOEPASSING VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK IN DE DIABETESVOEDING

1. TOEPASSING VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK IN DE DIABETESVOEDING Dominique Verburghdiëtistediabeteseducator

3. Diabetesvoeding • Wat is de actieve voedingsdriehoek • Voorstelling van de voedingsdriehoek • Koolhydraten • Vetten • Toepassing van de voedingsdriehoek in diabetesvoeding

4. 1. Diabetesvoeding Diabetesvoeding: • vroeger: beperking van de Kh • nu: - voldoende Kh, nl. 50-55 En% - eiwitten: 10-15 En% - vetten: 30-35 En%; waarvan VVZ: max 10 En% EOVZ: > 10 En% MOVZ: 5.3-10 En% omega 3: 1.3-2 En% cholesterol: max 300 mg !!! Dit zijn de normen voor een gezonde voeding!!!

5. 2. Wat is de driehoek? • een hulpmiddel bij het samenstellen van een gezonde, gevarieerde voeding • geeft een overzicht van de voedingsmiddelen die Kh bevatten en welke soort Kh • sinds 2005 wordt ook aandacht besteed aan beweging

7. 3. Voorstelling van de driehoek • 1 bewegingsvak: dagelijks bewegen = noodzakelijk • 7 voedingsvakken: alle levensnoodza- kelijke voedingsmiddelen: • niet kcalorische dranken • graanprodukten en aardappelen • groenten • fruit • melkprodukten • vlees/vis/ei • vetten

8. 3. 1 restvak: = het toemaatje, = alle niet levensnoodzakelijke voedingsmiddelen • grotere behoefte aan voedingsmiddelen uit de grote groepen • binnen elke groep = variatie belangrijk

9. 4. Koolhydraten Benaming • koolhydraten = gluciden = sacchariden • suikers = snelle suiker • suiker = saccharose = sucrose = tafelsuiker Rol • = belangrijkste bron van En • zorgen ervoor dat de glycemie constant blijft • 1 g levert 4 kcal

10. Soorten • Enkelvoudige Kh= snelle suikers • glucose, fructose, lactose, saccharose • snelle opname in de bloedbaan  snelle stijging van de glycemie • in alle zoetigheden en frisdrank (topje van de driehoek) 2. Meervoudige Kh = trage suikers • zetmeel • geleidelijke opname in bloedbaan  geleidelijke stijging van de gly • aardappelen, brood en pasta’s

11. Factoren die de opname van Kh wijzigen: • eiwitten, vezels en vetten • consistentie • bereidingswijze • samenstelling van de maaltijd

12. Hoeveel 55 % van de totale En-opname, waarvan max 10 % snelle suikers Enkele voorbeelden: 5 citroenkoekjes vitalinea = 7.4 g snelle suiker 3 chocoladekoekjes vitalinea = 8 g snelle suiker 1 regel gewone melkchocolade = 21 g snelle suiker 1 stuk fruittaart = 20 g snelle suiker

13. 5. Vetten Verschillende soorten vetzuren in de voeding: Verzadigde: • van dierlijke oorsprong: vlees, melk, melkprodukten, boter, behalve vis • 2 plantaardige vetten: palm- en kokosvet • harde vetten • doen LDL stijgen

14. Onverzadigde: Enkelvoudig onverzadigd • in olijf- en arachideolie, noten en vloeibare bereidingsvetten • doen LDL dalen en HDL stijgen

15. Meervoudig onverzadigd • doen LDL dalen • Omega 3: koolzaad-, lijnzaad- en walnotenolie en vette vis • Omega 6: zonnebloem-, soja-, saffloer- en maïsolie Omega 3 VZ: daling van de triglyceriden, verminderde samenklontering van de bloedplaatjes en minder hartritmestoornissen

16. Sterolen en stanolen belemmeren de cholesterolopname ter hoogte van de darm Transvetzuren • ontstaan bij het industrieel harden van olie  geharde plantaardige vetten • = verzadigd vet • doen LDL stijgen en HDL dalen

17. Verschillende soorten cholesterol in bloed: • HDL = goede cholesterol • LDL = slechte cholesterol Triglyceriden = vet in bloed

18. Toepassing in de voeding: VVZ en transvetzuren doen LDL stijgen  diabeten: beperking van deze VZ én van cholesterol (diabeten = gevoeliger voor cholesterol in voeding dan niet-diabeten)

19. 6. Toepassing van de driehoek in diabetesvoeding

20. BEWEGING • voor volwassenen: min dagelijks 30 minuten • tips: * kleine boodschappen met fiets of te voet * bushalte vroeger afstappen * de trap nemen in plaats van de lift * de auto wat verder parkeren

21. Voordelen van extra beweging: • daling van de kans op HVZ, hypertensie, osteoporose, diabetes 2, obesitas en dikke darm kanker • verkrijgen van méér spieren en minder vet, sterkere botten, een betere conditie en verbeterde slaap • vermindering van kans op depressie • mogelijkheid tot ontspanning

22. 2. VOCHT • niet kcalorische dranken: water, koffie, thee, light frisdranken, magere, niet gebonden groentensoep • levert geen Kh • behoefte: 1.5 l

23. 3. GRAANPRODUKTEN EN AARDAPPELEN • aardappelen, pasta, rijst, brood, corn flakes, beschuit • leveren Kh onder vorm van zetmeel • daarnaast ook leveranciers van plantaardige eiwitten, onoplosbare vezels, vitaminen en mineralen • geef voorkeur aan donkere soorten

24. 4. GROENTEN • hoeveelheid Kh = te verwaarlozen • leveren oplosbare vezels, vocht, vitamines en mineralen, anti-oxydanten • oplosbare vezels: tragere opname van glucose ter hoogte van de darm  tragere gly-stijging • eet 2/dag groenten • zorg voor voldoende variatie

25. 5. FRUIT • levert fructose (= vruchtensuiker) • daarnaast ook nog vitamines, mineralen, vocht, oplosbare vezels en anti-oxydanten • alle fruit = toegelaten, bananen en druiven = afgeraden • max 3 stukken per dag, verdeeld over de dag • liefst vers fruit • vermijd fruitsap

26. 6. MELKPRODUKTEN • melk, yoghurt, karnemelk en pudding leveren lactose • vaste kazen en platte kaas: geen lactose • daarnaast ook dierlijke eiwitten, Ca, vitamine B2 en verzadigde vetten • kies voor magere en halfvolle produkten en voor yoghurt met zoetstof

27. 7. VLEES, VIS, EIEREN EN PEULVRUCHTEN • vlees, vis en eieren leveren geen Kh • wel dierlijke eiwitten, vitamine B12, ijzer en (verzadigde) vetten • beperk portie vlees tot 120 g in warme maaltijd en tot 60 g als beleg op brood • vervang vlees min 2 maal per week door vis

28. 8. SMEER- EN BEREIDINGSVETTEN • leveren geen Kh, wel vetten en vetoplosbare vitamines • margarine bevat evenveel vet als boter  geef de voorkeur aan minarine • kies smeer- en bereidingsvetten met < 1/3 verzadigde vetten • gebruik vloeibare bereidingsvetten

29. 9. RESTGROEP • alle niet levensnoodzakelijke voedingsmiddelen: chocolade, pralines, koekjes, gebak, confituur, choco, alcohol, chips, vetrijke sausen, mayonaise • leveren snelle Kh, dikwijls ook veel verzadigde vetten, alcohol of zout • confituur met verlaagd suikergehalte = goed voor diabeten (teveel eiwitten = nierbelasting) • vermijd produkten met fructose

30. kies als chocolade de gewone met suiker of met maltitol • koekjes: voorkeur = Vitalinea • geef de voorkeur aan droge sherry, witte of rode wijn, schuimwijn en champagne • eet geen chips, ook geen light • vervang de mayonaise door dressing

31. BESLUIT: TRAGE SUIKERS: - graanprodukten en aardappelen - fruit - melkprodukten SNELLE SUIKERS: - restgroep

32. Tot slot... 10 geboden voor een gezonde voeding • zorg voor een goed lichaamsgewicht • de actieve voedingsdriehoek is de basis voor het voedingsadvies van de diabeet • vermijd vetten en vooral de verzadigde • eet vezelrijk • wees matig met zout • vermijd kant en klare produkten • kunstmatige zoetstoffen zijn een handig hulpmiddel

33. drink voldoende • eet dagelijks 2-3 stukken fruit en 1-2 porties groenten • eet min 1 maal per week vis

34. Nog vragen? Dank voor uw aandacht!