Hasierako jarduera 3

1. Hasierako jarduera 3 Munduko biztanleria. 14. unitatea. Apirilak-Maiatzak 2014 Laugarren galdera: Nolaaztertzen da biztanleria? ipiniahalduzuadibidebatzukazaltzendefinizionagusienak? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

2. ADIERAZLEAK • Heriotza-tasa • Umeen heriotza-tasa • ADIERAZLEAK • Jaiotza-tasa • Ugalkortasun-tasa JAIOTZA-TASA HERIOTZA-TASA IMMIGRAZIOA HAZKUNDE NATURALA MIGRAZIO MUGIMENDUAK EMIGRAZIOA BENETAKO HAZKUNDEA Biztanleri hazkundearen faktoreei buruzko eskema EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

3. Biztanleria aztertzeko formulak - KONTZEPTUAK EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

4. KONTZEPTUAK Biztanleria dentsitatea : Biztanlekopurua / km2 Zeinek dauka dentsitate handiagoa? A B C Durangok 28.229 biztanle ditu eta 10,91 km2ko hedadura. Zenbatekoa da dentsitatea? = 2.587,44 biztanle / km2 Durangoko dentsitatea 2.587,44koa da, hau da, 2.587,44 pertsona bizi dira km2ko EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

5. 1.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko dentsitatea? ZERGATIK USTE DUZU EMATEN DELA DENTSITATE TASA HAU? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

6. KONTZEPTUAK Jaiotze-tasa gordina : leku batean, urtebetean 1.000 pertsonako jaiotzen direnen kopurua. Durangok 28.229 biztanle ditu. Urte baten 234 ume jaio dira. Zenbatekoa da jaiotze-tasa? = 8,2 Durangoko jaiotze-tasa 8,2ekoa da. Hau da, 1.000 pertsonako 8,2 jaio dira. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

7. Munduko jaiotza-tasen mapa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

8. Hezkuntza eta jaiotza-tasaren kontrola EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

9. 2.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko jaiotze tasa? Bilbokobiztanlerikopurua. 2011. urtean 353.256 BILBOKO JAIOTZE TASA: GURE JAIOTZE TASAK ZEREN ANTZA DAUKA? HERRI GARATUENAK ALA AZPIGARATUENAK? ZERGATIK? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

10. KONTZEPTUA Heriotza-tasa gordina : leku batean, urtebetean 1.000 pertsonako hiltzen direnen kopurua. Durangok 28.229 biztanle ditu. Aurton 425 pertsona hil dira. Zenbatekoa da heriotza-tasa? = 15,05 Durangoko heriotza-tasa 15,05koa da. Hau da, 1.000 pertsonako 15,05 hil dira. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

11. Munduko heriotza-tasaren mapa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

12. Heriotza-tasaren eboluzioa • Heriotza-tasak behera egiten du XIX. mendetik aurrera herrialde garatuetan elikadura eta medikuntzaren aurrerapenak direla eta. • Garauetan tasa baxua: %o 10 • Ez garatuetan altuak • Haurren heriotza-tasa ere gutxitzen doa. Herrialde bateko ekonomiaren garapen-mailaren adierazlea da. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

13. 3.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko heriotze tasa? Bilbokobiztanlerikopurua. 2011. urtean 353.256 BILBOKO HERIOTZE TASA: KONPARTU GURE HERIOTZE TASA MUNDUKO TASEKIN? ZEIN ONDORIO ATERATZEN DUZU? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

14. KONTZEPTUAK Haurren heriotza-tasa : (Urtebete baino gutxiagokoen heriotza-tasa) urtebetean urtebete baino gutxiagorekin hildakoen kopurua, bizirik jaiotako mila haurreko. Durangon 234 ume jaio dira eta urtebete baino lehenago 8 hil dira. Zenbatekoa da haurren heriotza-tasa? = 2,05 Durangoko haurren heriotza-tasa 2,05koa da. Hau da, urtebete barruan 1.000 umeko 2,05 hil dira. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

15. Haurren heriotza-tasa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

16. Haurren heriotza-tasa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

17. 4.- Dakizunaaplikatzen: Bizkaiko Haurren heriotze tasa Hau da Bizkaiko heriotze tasa AZALDU ZURE HITZEKIN ZER ESAN NAHI DUEN DATU HORREK? ZER ONDORIO ATERTAZEN DUZU KONPARATZEN BADUZU MUNDUKO DATUEKIN? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

18. KONTZEPTUAK Berezko hazkundearen-tasa : urtebetean jaiotakoen eta hildakoen kopuruaren arteko erlazioa 100 biztanleko Durangok 28.229 biztanle ditu. Urte baten 234 ume jaio dira eta 625 pertsona hil dira. Zenbatekoa da Berezko hazkundearen-tasa? = - 13,8 Durangoko Berezko hazkuntzaren-tasa, negatiboa da, -13,8 koa. Hau da, 1.000 pertsonako 13,8 pertsonatan gutxitzen da berezko biztanleria EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

19. Berezko hazkundea • Berezko hazkundea: jaiotzen eta hilen arteko diferentzia da. • Munduko batez besteko hazkunde naturala 0/00 1,2koa da.Herrialde garatuak • Jaiotze-tasa txikia, hazkunde txikia, 0/00 0,3 . • Biztanleria zahartua dago, % 15ak 65 urte baino gehiago dauka eta bizi-itxaropena handia da. Herrialde pobre eta azpi-garatuak • Jaiotze altuak eta hilkortasunaren gutxitzeak hazkunde natural handia eragiten dute, % 2 edo 3 ingurukoa. • Biztanle gehienak gazteak dira. Ia herena 15 urtetik beherakoa da. Nagusien kopurua txikia da eta bizi-itxaropena ere. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

20. Munduko biztanleriaren hazkunde naturala EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

21. 5.- Dakizunaaplikatzen: Zein da Bilboko berezko hazkunde tasa ? Orain kalkulatuko dugu Bilboko berezko hazkundea, horretarako irakurri formula eta daukazun datuekin, atzeko diapositibetan agertukoak, kalkulatu. BILBOKO BEREZKO HAZKUNDEA: KONPARATU MUNDUKO DATUEKIN? NOLAKOA DA TXIKIAGOA, HANDIAGOA? ZEIN ONDORIOA ATERATZEN DUZU? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

22. Biztanleria adinen arabera munduko hiru herrialdetan EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

23. KONTZEPTUAK Ugalkortasun-tasa : ugaltzeko adinean dagoen emakume bakoitzak (15-49 urte) batez beste duen haur kopurua. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

24. Ugalkortasuna - Emakumeko seme-alaben kopurua EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

25. Ugalkortasunean eragina duten faktoreak SOZIOEKONOMIKOAK - Herrialde pobreetan seme-alabak lan egiten dute, gurasoak, nagusiak zaintzen dituzte, horregatik gurasoak seme-alaba asko izatea nahi dute. - Herrialde garatuetan, seme-alabak zama ekonomikoa dira, ezin dute 16 urtera arte lan egin eta hasteko kostuak handiak dira. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

26. Ugalkortasunean eragina duten faktoreak KULTURALAK - Emakumeen kultura maila handitu ahala seme-alaba kopurua murriztu: antisorgailuak. - Erlijioak seme-alaba ugari izatearen aldekoak. Eragina duen lekuetan kopurua handiagoa da eta alderantziz. DEMOGRAFIKOAK - Herrialde azpigaratu askotan familia-plangintzarako politikak joera geldotzeko. - Garatuetan alderantziz, laguntzak umeak izatearren. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

27. 15 urtetik beherakoen biztanleria EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

28. 6.- Dakizunaaplikatzen: Zein da Bilboko Ugalkortasuna tasa ? Goian daukazun datuekin asmatu behar duzu Bilboko Ugalkortasuna tasa. UGALKORTASUNA TASA: Konparatu 23. orrialdeko diapositibarekin. Nolako desberdintasun daude? Zein ondorio ateratzen duzu? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

29. Bizi-itxaropena - Jaiotzean eskualdeka (2005) EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

30. Bizi-itxaropena EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

31. Bizi-itxaropena - Mundu mailako bilakaeraren grafikoa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

32. Herrialde garatu eta azpigaratu baten datu demografikoen konparazioa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

33. 7.- Dakizunaaplikatzen: Bizkaiko eta Euskadiko bizi itxaropen tasa. DATU HAUEK IKUSITA, GURE BIZI ITXAROPEN TASA KONPARATU AHAL DA HERRIALDE GARATUEKIN? ZERGATIK? NON DAUDE ALDEAK? NOLAKOA DA HERIOTZA TASA ETA BIZI ITXROPEN TASA HERRIALDE GARATUETAN? ETA AZPIGARATUETAN? ZERGATIK USTE DUZU? NORTZU BIZI DIRA GEHIEN, GIZNOEZKOAK ALA EMAKUMEZKOAK? NOLA AZALDUKO ZENUKE? EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

34. Biztanleria-politikak Herrialde azpigaratuak Politika antinatalistak jaiotza kopurua murrizteko: - familia-plangintzarako kanpainak - haur bat baino gehiago izateari izuna jartzea Herrialde garatuak • Politika pronatalistak, hau da, haur gutxi jaiotzen direnez, jaiotza-tasak handitzeko politikak: • Haurtzaindegiak • Familia ugariei laguntzak • Aitatasun-amatasun baimenak • Gurasoen lanaldia murriztu • Nagusien kopurua handia izateak gastuak handitzea dakar: - osasun-zerbitzuetan, - erretiro-pentsioetan, - nagusiak zaintzeko pentsioetan, - nagusientzat egoitzetan... EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

35. Natalismoaren aldeko eta kontrako jarrerak EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

36. Erregimen demografiko desberdinen abantailak eta desabantailak EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

37. Munduko biztanleriaren kontinenteetako bilakaeraren grafikoa EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com

38. 8.- TXOSTEN FINALA • Jaso Word edopptdokumentubateanhurrengodefinizioak eta osatuBilbokoadibideekin eta grafikoekin • Biztanleriadentsitatea. • Jaiotze-tasagordina. • Heriotza-tasagordina. • Haurrenheriotza-tasa. • Berezkohazkundearen-tasa. • Ugalkortasun-tasa. EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net juliangonzalez@elavemaria.com