CP 482 Planlaman ın Yasal ve İdari Yönleri

1. 07.06.2012 CP 482Planlamanın Yasal ve İdari Yönleri Bilirkişi Raporu Dava Sunumu Konu: Yol Kamulaştırması İptali İstemi Emre Cengiz 130302029

2. Emcelli, Manisa ili’nin Sarıgöl ilçesine bağlı bir köydür. Manisailine 146 km, Sarıgölilçesine 2.5 km uzaklıktadır.

4. Davacı: Mehmet Öz • Davalı: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Emcelli Köyü, 1806 nolu parselin içinden yol geçirilmek amacıyla bir bölümünün kamulaştırılmasına yönelik 8.7.1998 gün ve 1 nolu Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davadır.

7. Davacı Manisa ili, Sarıgöl ilçesi, Emcelli Köyünde 4680 m2 büyüklüğündeki, 1806 no’lu parselin 2592 m2 sinin sahibidir. • 8.7.1998 tarihinde Manisa Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’nce oluşturulan komisyon, çıkışı kapalı olan bu yolun trafiğe açılabilmesi için, 40 pafta, 1806 no’lu parselin 595 m2 sinin kamulaştırılmasına ilişkin ‘’kamu yararı’’ kararını almıştır.

8. İdare Tarafından Öne Sürülen Kamulaştırma Gerekçeleri • 1969 yılında meydana gelen depremden sonra şimdiki mevkiiye taşınan köyün gündelik ihtiyaçlara göre yol ve sokak düzenlemeleri yapılmıştır, ancak aradan geçen 28 sene içinde köy nüfusunun, taksi ve traktör sayısının artması ve mevcut yolların ihtiyaca cevap veremez duruma gelmesi.

9. İdare Tarafından Öne Sürülen Kamulaştırma Gerekçeleri • Kamulaştırılmak istenen bu yolun 74 metre uzunluğunda ve 8 metre genişliğinde köyü boydan boya geçen bir ana yol olması ve bugün bu yolun güney istikametinin kapalı olması nedeniyle çıkmaz sokak niteliğinde olması.

10. Davacı Tarafından Öne Sürülen Kamulaştırma İptali İsteminin Gerekçeleri • Parselmaliklerinin taşınmazı rızai taksimle paylaşmış olmaları ve davacının kendi hissesi üzerinde ev, dam ve benzeri tesisleri inşa etmiş olması ve meyve ağaçlarının bulunması, • ‘97 yılında köy muhtarlığının kamulaştırma kararı alarak aynı parselden yol geçirmek istemesi, bu karara karşı Manisa İdare Mahkemesi’ne dava açılmış ve kamulaştırma kararının mahkemece iptal edilmiş olması, • Köy Muhtarı’nın davacıya haber vermeksizin kamulaştırma işlemlerini yürütmüş olması ve Ocak ‘99 da iş makinalarının taşınmaza girmesi, bahçe duvarını yıkması ve meyve ağaçlarına zarar vermiş olması

11. Davacının Sarıgöl Asliye Hukuk Mahkemesine başvurarak ‘’ ihtiyatı tedbir kararı’’ almış olması ve çalışmayı durdurması, • Köyün 1969 yılında tüm gereksinmeler göz önüne alınarak projelendirilmiş olması ve dava konusu parselin, bu projenin dışında yer alması, • Davacının ‘70 yılında taşınmazı satın almış olması, ‘’Köy İçi’’ ‘nde yer almayan bir taşınmazdan köy içi yolun geçirilmesinin sebep ve konu yönünden sakat olması, • Dava konusu taşınmazın, köyün en sonunda olması, açılmak istenen yolun bulunduğu yönde sadece köy mezarlığının olması, mezarlığa giden iki ayrı yolun işler vaziyette bulunması, yolun açılmasını gerektircek sebebin bulunmaması, • Köy içi kamlaştırmasında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün yetkisiz olması, • Kamulaştırmaya ilişkin tebligatın, Kamulaştırma Kanunu’na uygun olarak yapılmamış olması, • Taşınmazın ortasından yol geçirilmesi ile zirai özelliğini kaybedecek ve iki parçaya bölünerek kullanılamaz hale gelecek olması, • Kamulaştırma bedelinin çok düşük olmasıdır.

13. Davalının mahkemeye yanıtı ve red talebi • Temmuz ‘99 tarihinde ve 1 sayılı ‘’kamu yararı kararı’’ ‘nın, Devlet Bakanlığı Makamı’nın Kasım ‘99 tarihli ‘’olur’’ ‘u ile onaylanmış olması, • Kamulaştırma ile ilgili her türlü prosedürün kanuna uygun olarak yerine getirilmiş olması, • İdare Mahkemesi’nce Ekim ‘97 tarihli dosyada verilen kararın, köy muhtarlığınca tesis olunmuş işlemde yetki yönünden uyarlık bulunmadığına ilişkin olduğu belirtilmeden ‘’ihtiyati tedbir’’ kararının alınmış olması, • Şu anda köy içi yollarının ihtiyaca cevap vermemesi nedeniyle yolun açılmasının zaruri olmasıdır.

14. Davacının mahkemeye yanıtı • Mayıs ‘99 da mahkemeye yanıt veren davacı, kamu yararı kararı alan idare ile, taahhütte bulunan ve ödeme yapan idarenin (köy muhtarlığının) farklı olmasının işlemde muvazaa olduğunu açıkça gösterdiğini belirtmiştir.

15. Davalının mahkemeye yanıtı • 2 hafta sonra davalı kurum, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün tüm ülkede benzer biçimde kamulaştırma yaptığını, ödenek yetersizliğini nedeniyle, kamulaştırma bedellerinin köy muhtarlıklarınca karşılandığını belirtmiştir.

16. Değerlendirme- Fiziki Plan • Fiziki planlama; toplum gereksinimlerine yanıt veren, sağlıklı yaşam çevreleri oluşturmaya dönük, daha da genelde toplumun huzurlu ve mutlu bir biçimde yaşamasına katkıda bulunmayı hedefleyen bir eylemler bütünüdür. • Bu genel hedefe ulaşabilmek için, bilimsel olarak tanımlanan planlama sürecinde, yöreye özgün fiziki ve toplumsal değerlerin çok iyi analiz edilmesi gerekliliği, yerleşimlerde var olan sorunların tanımlanmasında ve gündeme getirilmesinde ve bunların çözümüne dönük kararlar üretilmesinde ‘’halk katılımı’’ ‘nın olması gerektiği, mevcut ve gelecekte gündeme gelebilecek olası sorunların çözümünde toplumsal barış ortamında ve katılımcı bir süreçle alternatiflerin üretilmesi gereklililiği ve bu alternatiflerin içinden en çok toplumsal yarar ve en düşük maliyete sahip olan çözümün seçilmesi gerekliliği dile getirilir.

17. Değerlendirme- Fiziki Plan • Ülkemizde köylere dönük genellikle fiziki planlama çalışmaları yapılmaz. Kimi kez baraj, karayolu vb. büyük ölçekli altyapı projeleri nedeniyle, kimi kez de doğal afetler nedeniyle taşınan köyler için fiziki planlar hazırlanır. • Bu fiziki planlarda ana ilkeler; köylünün sosyal ve ekonomik yapısına uygun parsellerin oluşturulması, bu parsellere yaya/taşıt erişiminin sağlanması, köylünün cami, okul vb. ortak kullanım alanlarının oluşturulması, köyün diğer yerleşmelerle bağlantılarının oluşturulmasıdır. • Zaman içinde bu köylerde büyük bir gelişme/nüfus artışı görüldüğünde zaten belediye teşkilatı kurulacak ve daha kapsamlı fiziki planlar hazırlanacaktır.

18. Saptamalar • Emcelli Köyü, 1969 yılında doğal afet nedeniyle taşınmış, bu bağlamda fiziki planı (aslında bir parselasyon planı) yapılmış bir yerleşimdir. • Bu fiziki plan incelendiğinde düzenli yapı adalarının oluşturulduğu, yapı adaları arasında 6-8-10 metrelik yollar düzenlendiği ve her parselin bir yoldan cephe aldığı görülmektedir.

21. Yolun çıkmaz sokak olarak planlanmış son 75 metresinde gerekli taşıt manevralarını olanaklı kılmak için düzenlemelerin yapıldığını görmekteyiz. • Bu planlama ilkeleri açısından çok doğru bir tutumdur.

22. Yolun açılması durumunda • Yol, çıkmaz yol olmaktan çıkacaktır. • Davacının parseli ikiye bölünecek, bahçesinin bütünlüğü bozulacaktır. • Davacının kendi evinin önünden de yol geçmiş olacaktır ki zaten arkasından yol geçmektedir. • Yol açılması için belli bir maliyet ödenecektir.

23. Yolun açılmaması durumunda • Yola erişimi olmayan parsel zaten olmadığından bu konuda bir değişiklik olmayacaktır. • Davacının parselinin bütünlüğü bozulmayacaktır. • Çıkmaz sokak üzerinden cephe alan parsellerde yaşayanlar, taşıtlarını manevra yaparak çıkaracaklardır..

24. Sonuç Bilirkişi komisyonu verdiği karar; kuzey-guney doğrultusunda iki taşıt yolunun zaten var olması, son 75 metrede manevra yapmaya olanak veren 22 metreye dek çıkan meydancık düzenlemesinin yapılmış olması, yolun açılmasıyla hiç bir yeni parsele erişim olanağının yaratılmıyor olması, son 30 yıldır içinde yaşanan 1806 nolu parselin bütünlüğünü bozuyr olması, Nedenlerinden ötürü, planlama ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığı kanaatine varmıştır. Karar yüce mahkemenizindir.

25. Kaynakça • Google Earth