BAYAN FUTSAL VE HENTBOL OYUNCULARININ AEROBİK KAPASİTE VE BAZI PERFORMANS DEĞERLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Ercan GÜR ,⃰⃰

1. BAYAN FUTSAL VE HENTBOL OYUNCULARININ AEROBİK KAPASİTE VE BAZI PERFORMANS DEĞERLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Ercan GÜR,⃰⃰ Zeki COŞKUNER,⃰ İlker PÜREN ⃰ *Fırat Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor yüksekokulu ÖZET:Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de popüler olmaya başlayan futsal; oyun süresi ve oyuncuların müsabaka esnasında gereksinim duydukları performans bileşenleri açısından hentbol ile benzerlik göstermektedir. Uzun süreli egzersizlerde enerjinin büyük çoğunluğu aerobik sistem ile sağlanmaktadır. Bu nedenle bu tür egzersizlerin kalitesi ve düzeyi MaxVO2 (aerobik kapasite) ile yakından ilgilidir. Bu çalışmanın amacı bayan futsal oyuncuları ile hentbol oyuncularının aerobik kapasite ve bazı performans değerlerinin karşılaştırılmasıdır. Materyal ve Metot:Çalışmaya Türkiye bayanlar 1. liginde oynayan 23 hentbol oyuncusu ile üniversiteler futsal 1. liginde oynayan 15 bayan futsal oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır.Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t testi uygulanmıştır. Bulgular:Deneklerin aerobik kapasite değerleri hentbolcularda 40,23±5,36 ml/dk/kg olarak tespit edilirken futsal oyuncularında 36,12±2,81 ml/dk/kg olarak belirlenmiştir.. Tartışma ve Sonuç: Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık tespit edilmiştir. Tablolar incelendiğinde, yapılan çalışma sonunda 20 mt. Sürat, bacak kuvveti ve pençe kuvveti arasında istatistikî anlamda bir fark bulunamazken, yaş ve Aerobik kapasiteyi belirlemek amacıyla yapılan yo-yo testi sonucunda p<0,05’e göre istatiski anlamda farklılıklar tespit edilmiştir. Tartışma ve Sonuç: Fiziksel özellikler ve mücadele açısından birbirine yakın olan hentbol ve futsal sporları ile uğraşan sporcuların fiziksel özelliklerinin birbirine yakın sonuçlar elde edilmesi, branşlara özgü sporcu tipinin paralelliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde branşlara bağlı olarak farklılıklar görülebilmektedir. Yörükoglu ve Koç yapmış oldukları çalışmalarda hentbolcuların basketbolculara göre sürat hızlarının daha iyi olduğunu belirtmişlerdir. (4). Koç 1996 Bir başka araştarımacı olan Savucu ve ark.Elit bayan basketbol ve hentbolcular arasında sürat yönünden bir fark tespit edememişlerdir.(5)Ancak futsalcılarında hentbolcular gibi hızlı hücum ve ani baskı durumlarında çabukluk ve hızlarını kullanabilme yeteneğinden dolayı fark çıkmamasına etken olduğu düşünülmektedir. Bu konuda Sevim Süratin organizmadaki lif tipine bağlı olarak farklılık gösterdiğini belirtmiştir.6). El pençe kuvveti ile ilgile elde edilen sonuçlara bakıldığında basketbolcular ile hentbolcular arasında da bir fark bulunamamıştır. Ancak Baydil sedanter gruplar ile sporcular arasında yapılan pençe kuvveti karşılaştırması çalışmasında fark bulunmuştur. Çalışmamızda fark bulunamaması sporcular arasındaki yaş farkına bağlı olarak fark olmaması etki etmiş olabilir. Bacak kuvveti ile ilgili yapılan literatür çalışmalarına bakıldığında Aerobik kapasite düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan testlerde, hentbolcuların aerobik kapasitelerinin daha iyi durumda olduğu görülmüştür. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında futbolcuların ve hentbolcuların voleybolculara göre daha iyi durumda olduğu yönünde çalışmalar vardır. Aerobik kapasite ortalama değerlerinde; futbol ve voleybol (p<0.01) ve hentbol ve voleybol branşları arasında da (p<0.05) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı seviyede farklılıklar tespit edilmiştir. Futbolcular üzerinde yapılan diğer bir çalışmada bu mesafe 54.70 ± 6.10 cm. olarak tespit edilmiştir (6)Bir diğer araştırmacı Gökdemir aerobik kapasite idmanları ile ilgili yapılan çalışmada benzer sonuçlar elde etmiştir. (1)Ancak bizim çalışmamızda aynı tip sporları yapmasına rağmen çıkan fark,1.ligde müsabakalar oynayan hentbol takımının antrenmanlı olması, futsal takımının ise müsabakalara tam hazır olmaması etki etmiş olabilir. Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık (t:-2,76 p<0,05) tespit edilirken; diğer performans bileşenleri arasında anlamlılık tespit edilmemiştir. Deneklerin aerobik kapasiteleri arasında anlamlılık bulunması her iki branş sporcularının genel antrenman programları içerisinde aerobik kapasiteye yönelik çalışmalara yer verme farklılığından kaynaklandığı söylenebilir Sonuç olarak tüm branşlarda olduğu gibi futsal ve hentbol çalışmalarında da branşın niteliklerine özgü çalışmalar yapılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır. Bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde branşlara bağlı olarak farklılıklar görülebilmektedir. Yörükoglu ve Koç yapmış oldukları çalışmalarda hentbolcuların basketbolculara göre sürat hızlarının daha iyi olduğunu belirtmişlerdir. (4)Koç 1996 Bir başka araştarımacı olan Savucu ve ark.Elit bayan basketbol ve hentbolcular arasında sürat yönünden bir fark tespit edememişlerdir.(5)Ancak futsalcılarında hentbolcular gibi hızlı hücum ve ani baskı durumlarında çabukluk ve hızlarını kullanabilme yeteneğinden dolayı fark çıkmamasına etken olduğu düşünülmektedir. Bu konuda Sevim Süratin organizmadaki lif tipine bağlı olarak farklılık gösterdiğini belirtmiştir.Sevim, (6) El pençe kuvveti ile ilgile elde edilen sonuçlara bakıldığında basketbolcular ile hentbolcular arasında da bir fark bulunamamıştır. Ancak Baydil sedanter gruplar ile sporcular arasında yapılan pençe kuvveti karşılaştırması çalışmasında fark bulunmuştur(7). Çalışmamızda fark bulunamaması sporcular arasındaki yaş farkına bağlı olarak fark olmaması etki etmiş olabilir. Bacak kuvveti ile ilgili yapılan literatür çalışmalarına bakıldığında Aerobik kapasite düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan testlerde, hentbolcuların aerobik kapasitelerinin daha iyi durumda olduğu görülmüştür. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında futbolcuların ve hentbolcuların voleybolculara göre daha iyi durumda oldugu yönünde çalışmalar vardır. Aerobik kapasite ortalama değerlerinde; futbol ve voleybol (p<0.01) ve hentbol ve voleybol branşları arasında da (p<0.05) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı seviyede farklılıklar tespit edilmiştir. (6). Bir diğer araştırmacı Gökdemir aerobik kapasite idmanları ile ilgili yapılan çalışmada benzer sonuçlar elde etmiştir. Ancak bizim çalışmamızda aynı tip sporları yapmasına rağmen çıkan fark,1.ligde müsabakalar oynayan hentbol takımının antrenmanlı olması, futsal takımının ise müsabakalara tam hazır olmaması etki etmiş olabilir. Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık (t:-2,76 p<0,05) tespit edilirken; diğer performans bileşenleri arasında anlamlılık tespit edilmemiştir. Deneklerin aerobik kapasiteleri arasında anlamlılık bulunması her iki branş sporcularının genel antrenman programları içerisinde aerobik kapasiteye yönelik çalışmalara yer verme farklılığından kaynaklandığı söylenebilir Sonuç olarak tüm branşlarda olduğu gibi futsal ve hentbol çalışmalarında da branşın niteliklerine özgü çalışmalar yapılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır. KAYNAKLAR 1.Gökdemir, H., Farklı Branşlardaki Erkek Futbolcuların Fiziksel ve Fizyolojik Özelliklerinin Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: I, Sayı:1, s: 16, 17-19, Konya, 1999 2.Günay, M., Erol., A.E., Savaş, S.,Futbolculardaki Kuvvet, Esneklik-Çabukluk ve Anaerobik Gücün Boy, Vücut Ağırlığı ve Bazı Antropometrik Parametreler İle İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: V, Sayı: 4, s:3-11, Ankara,1994. 3.Koç, H.,Coşkun, B., Yılmaz, E., Çoban, O., Yıldız, Y. Bireysel ve takım sporlardaki 13 - 15 yaş grubu erkek sporcuların bazı fiziksel ve fizyolojik parametrelerinin Karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1) :23-30, 2010. 4.Yörükoğlu, U.Koz. M.(2007) Spor Okulu Çalışmaları İle Basketbol Antrenmanlarının 10-13 Yaş Grubu Erkek Çocukların Fiziksel, Fizyolojik Ve Antropometrik Özelliklerine Etkisi Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 2007, V (2) 79-83 5.Savucu, Y ve ark.(2006)Elit bayan basketbol ve bayan hentbol oyuncuların fiziksel uygunluk parametlererin karşılaştırılması, spor metre BESYO Dergisi S.111-116 6.Günay, M., Erol., A.E., Savaş, S.,Futbolculardaki Kuvvet, Esneklik-Çabukluk ve Anaerobik Gücün Boy, Vücut Ağırlığı ve Bazı Antropometrik Parametreler İle İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: V, Sayı: 4, s:3-11, Ankara,1994. 7.Baydil, B. Eurofıt Testleri İle 12-14 Yaş Grubu Erkek Öğrencilerin Fiziksel Uygunluk Normlarının Araştırılması GİRİŞ:Günümüzde tüm branşlarda sporcuların daha hızlı, daha becerikli, antropometrik ve fizyolojik kapasitelerinin daha üstün nitelikte olması gerekmektedir ÇSportif branşlarda üst düzeylere ulaşmış olan ülke ve takımlarına bakıldığında daha bilinçli bir kitle ve daha bilimsel hazırlanmış programların ışığında yapılan çalışmalar göze çarpmaktadır (1) Bir çok spor branşında olduğu gibi performansı oluşturan temel özellikler kuvvet, dayanıklılık, sürat ve vücut kompozisyonudur. Vücudun yağsız kitlesi ile dayanıklılık ve kuvvet arasındaki yüksek ilişki ve performans farklılıklarında kısmen de olsa vücut yağ oranına bağlı olması doğal olarak; sporcuların vücut yapılarının ve performanslarının sınırlarının araştırılması gereğini ortaya koymaktadır. (2) Mükemmel bir tekniğe ve taktiğe sahip olan sporcuların ancak aerobik ve anaerobik kapasite ve temel motorik özellikleri sistematik bir biçimde geliştirdiği takdirde başarı elde edebilir (3) Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de popüler olmaya başlayan futsal; oyun süresi ve oyuncuların müsabaka esnasında gereksinim duydukları performans bileşenleri açısından hentbol ile benzerlik göstermektedir. Uzun süreli egzersizlerde enerjinin büyük çoğunluğu aerobik sistem ile sağlanmaktadır. Bu nedenle bu tür egzersizlerin kalitesi ve düzeyi MaxVO2 (aerobik kapasite) ile yakından ilgilidir. Bu çalışmanın amacı bayan futsal oyuncuları ile hentbol oyuncularının aerobik kapasite ve bazı performans değerlerinin karşılaştırılmasıdır. Materyal ve Metot Araştırma Grubu: Çalışmaya Türkiye bayanlar 1. liginde oynayan ve yaş ortalamaları 17,47±1.12 olan 23 hentbol oyuncusu ile üniversiteler futsal 1. liginde oynayan yaş ortalamaları 20,26±1.38 olan 15 bayan futsal oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır Veri Toplama Metotları Araştırmaya katılan bireylerin Antrepometrik ölçümlerini belirlemek amacıyla aşağıda belirtilen ölçüm metotları kullanılmıştır. Beden Kitle İndeksi ve Vücut yağ yüzdeleri ölçme testi:  Sporcuların vücut yağ yüzdeleri ve beden kitle indeksleri(BKİ)ni belirlemek amacıyla Tanita BC-418 Vücut Analiz Monitörü kullanılmıştır. 20 mt. Sürat hızını belirleme testi: Sprint süratlerini ölçmek için testte 20 metrelik alan ve Finlandiya'da üretilen "Power 2000 Newtest" marka fotosel aleti kullanıldı. Sporcular iki hak verildi elde edilen en iyi derece değerlendirmeye alındı. Aerobik kapasite seviyesinin ölçülmesi testi: : Aerobik kapasiteyi(MaxVO2) belirlemek için Yo-Yo level 1 testi uyğulanmıştır. Teste başlamadan önce sporculara test hakkında bilgi verilmiş ve spor salonu test protokolü gereği 20 mt. Koşu alanı,5 mt dinlenme alanı olarak belirlenmiştir. Sporcular 4 er kişilik gruplar halinde testi tamamlanmış, her bir sporcu için bir gözlemci görevlendirilmiştir. Bacak kuvvetinin Ölçülmesi Testi: Bacak kuvveti ölçümünde sırt ve bacak dinamometresi kullanılmıştır. Sporcuların dizlerini bükük durumda dinamometre sehpasının üzerine ayaklarını yerleştirdikten sonra kollar gergin, sırt düz ve gövde hafif öne eğik konumda iken kavradığı dinamometre barını dikey olarak maksimum oranda bacaklarını kullanarak yukarı çekmeleri ile ölçüm alınmıştır. Bacak kuvvetinin Ölçülmesi Testi: Bacak kuvveti ölçümünde sırt ve bacak dinamometresi kullanılmıştır. Sporcuların dizlerini bükük durumda dinamometre sehpasının üzerine ayaklarını yerleştirdikten sonra kollar gergin, sırt düz ve gövde hafif öne eğik konumda iken kavradığı dinamometre barını dikey olarak maksimum oranda bacaklarını kullanarak yukarı çekmeleri ile ölçüm alınmıştır. Sağ-Sol El PençeKuvvetinin Ölçülmesi Testi: ölçüm için “Grip Strength Dynamometer T.K.K. 5101 Grip-D”dinamometre kullanıldı. Gönüllü ayakta kolunu dirsekten bükmeden ve vücuduna değdirmeden dinamometreden ibresinin olduğu taraf, deneyi yapan kişi tarafına dönük şekilde, yalnız pençe kuvvetini uygulayarak ölçüm yapılmıştır. Ölçümler her iki el içinde iki tekrar yapılarak en iyi sonuç kaydedilmiştir.  Verilerin Analizi: Elde edilen veriler SPSS adlı paket program kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farklılıkların belirlenmesi için bağımsız ‘t’ testi uygulanmıştır BULGÜLAR Tablo 1:Araştırmaya katılan sporcuların fiziksel özellikleri Tablo 2:Araştırmaya katılan Sporcuların performans değerlerinin independent T testi sonuçları