INNOWACYJNY PRACOWNIK Oczekiwania rynku pracy a PO KL

1. Dr Michał Boni INNOWACYJNY PRACOWNIKOczekiwania rynku pracy a PO KL Warszawa, 29 stycznia 2007r.

2. CECHY RYNKU PRACY W POLSCE • Relatywnie wysokie bezrobocie – 14/15% (UE – 7,5/8%) • Niski wskaźnik zatrudnienia – 54/56% (UE – 64% - 70% SL) • Stopa bezrobocia młodych – 32/34% (UE – 16/18%) • Wskaźnik zatrudnienia 55+ (do wieku emerytalnego) – 28% (UE – 40% 50%SL) • Wiek wyjścia z rynku pracy – 58 lat (UE – 60/61 lat) • Długotrwałe bezrobocie – 10% stopa bezrobocia (4,2% - UE) • Niesprawność instytucji rynku pracy i niska efektywność netto APRP

3. PRZEGLĄD EUROPEJSKIEGO RYNKU PRACY UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

4. STRATEGIA LIZBOŃSKA (zatrudnienie 55+)

5. PRZEGLĄD EUROPEJSKIEGO RYNKU PRACY UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

6. CHARAKTERYSTYKA RÓŻNICPolska – trendy UE • Niski, słabo rosnący udział zatrudnionych w usługach • Niski wskaźnik uczestnictwa w edukacji dorosłych • Relatywnie niskie wykorzystanie potencjału kobiet • Niski poziom zatrudnienia w part-time job i zorientowany przestarzale • Bardzo wysoki dział pracujących zmianowo (przemysł, usługi niskiej wartości dodanej) • Wysoki udział (z przewagą mężczyzn) zatrudnienia na czas określony • Niskie nakłady B+R (0,6% PKB – UE…) SYMPTOMY NISKIEJ INNOWACYJNOŚCI

7. ZATRUDNIENIE W SEKTORACH UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

8. ZMIANY ZATRUDNIENIA W SEKTORACH UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

9. UCZESTNICTWO W EDUKACJI DOROSŁYCH UE

10. PRZYROST ZATRUDNIENIA UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

11. PART TIME JOB UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

12. PRACA ZMIANOWA UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

13. ZATRUDNIENIE NA CZAS OKREŚLONY UE Źródło: European Commission, Employment in Europie 2006

14. ZMIANY W ZATRUDNIENIU UE

15. KLUCZOWE WYZWANIA(Co jest potrzebne, by zasoby pracy były bardziej innowacyjne?) • Adaptacyjność firm (konkurencyjność, innowacyjność) i pracowników (aktualizacja wiedzy i kompetencji, dopasowanie edukacji do potrzeb) • Innowacyjność gospodarki (sprzężenie B+R oraz inwestycji w kapitał ludzki) i unowocześnienie jej struktury (wzrost skali i roli usług rynkowych, teleinformatyka w usługach, usługi kultury czasu wolnego, modernizacja usług nierynkowych – użyteczności publicznej, know – how jako wartość dodana przemysłu) • Elastyczność rynku pracy (organizacja i czas pracy, a wymogi konkurencyjności) i sprawność (podaż – popyt/dopasowanie, efektywność APRP)

16. WARUNKI DLA WZROSTU INNOWACYJNOŚCI KAPITAŁU LUDZKIEGO • Uznanie edukacji i rozwoju pracowników (selektywność) za inwestycję, a nie tylko koszt (nakłady własne + EFS) • Rozwój usług, w tym rynkowych: miejsce pracy dla kobiet i osób wykształconych, młodych (warunek: ramy dla godzenia funkcji zawodowych z rodzinnymi) • Rozwój aglomeracji i metropolii (wsparcie miast jako centrów rozwoju (słabości PW – 6 miast powyżej 100 000)) • Dostęp do sieci (internet)

17. ELASTYCZNOŚĆ RYNKU PRACY – WARUNKIEM MOBILNOŚCI I ADAPTACYJNOŚCI • Swoboda stosowania różnorodności form zatrudnienia: • Rozwój samozatrudnienia • Elastyczna, nie przeregulowana telepraca • Reorientacja funkcji part-time job (godzenie funkcji domowych i zawodowych) • Rozwój pracy czasowej (sezonowość) bez zagrożeń dualizmem rynku pracy (trwała rotacyjność) • Nie ograniczać pracy na czas określony • Swoboda organizacji i czasu pracy: • Wydłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy (1 rok) • Indywidualne konta czasu pracy • Zasada opt/out • Elastyczność zaczynania i kończenia oraz zamiany wydłużonego czasu pracy na dni wolne i urlopy

18. FORMY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI CZASU PRACY (perspektywa pracodawcy)

19. RÓŻNE FORMY ELASTYCZNEJ ORGANIZACJI CZASU PRACY(swoboda wyboru formy) Źródło: Working time and work-life balance: policy dilemma? European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions

20. SPRAWNOŚĆ RYNKU PRACY • Dopasowanie popytu i podaży: • System informacji zawodowej i doradztwa karierowego dostępny dla wszystkich • Warunki dla mobilności przestrzennej (osadnictwo i rynek mieszkaniowy) • Warunki dla uczenia się przez całe życie • Migracja pod kontrolą • Pośrednictwo pracy (europejskie, krajowe, e-pośrednictwo) jako usługa powszechna • Elastyczność płacowa (satysfakcja, selekcja, wydajność, koszty pracy a pozapłacowe koszty pracy– klin podatkowy) • Efektywność APRP • Efektywność netto aktywizacji • Kontraktowanie usług zatrudnieniowych

21. INNOWACYJNY PRACOWNIK(wiedza, kwalifikacje, kompetencje a system szkolny) • Orientacja na wiedzę i umiejętności przyrodniczo-matematyczne (sposoby nauczania, nauczyciele) • Rozwój nowoczesnych kompetencji (informatyka/komputery/internet – komunikacja/ zespołowość – orientacja marketingowa – języki obce (w szkołach podstawowych tylko 40%) • Zarządzanie własną karierą zawodową (SZOK-i, doradztwo karierowe od gimnazjum przez całe życie) • Stymulacja rozwoju wyboru zawodów technicznych (ścieżki edukacji): technicy, inżynierowie (15% studentów) • Nauka praktycznych umiejętności (wysokie koszty transferu: edukacja – praca, ok. 1,3 – 1,5 mld rocznie) • Wykształcenie a wykonywana praca (politolog inteligentnym sprzedawcą)

22. INNOWACYJNY PRACOWNIK(adaptacyjność – uczenie się przez całe życie) • Rosnąca świadomość wagi aktualizacji kwalifikacji dla pozycji na rynku pracy (2000 – 32%; 2005 – 45%) zależnie od wieku i wykształcenia (choć rośnie u starszych i gorzej wykształconych) • Mechanizmy finansowania (inwestycje pracodawców: 2003 – 600mln, 2005 – 2,2mld; inwestycje pracowników – 500mln w 2005; jaka rola pomocy państwa?) • Dostęp do usług edukacyjnych (potrzeba poprawy kompetencji – języki obce) a ich jakość i efektywność (kto decyduje w firmach o szkoleniu?) • Szkolenia – stymulator kariery: w firmie w ograniczony sposób (pracodawca wybiera szkolonego, którego chce awansować), sprzyja zmianie pracy (cykl kariery) – rola doradcy karierowego

23. WYKLUCZENI Z INNOWACYJNOŚCI • Niepełnosprawni (10 000 osób niepełnosprawnych na studiach) • Brak orientacji na potencjał niepełnosprawnych, dostrzega się tylko ograniczenia • 50+ • 50 – 59 lat: 70% z wykształceniem podstawowym i zawodowym • 40 – 49 lat: 62% z wykształceniem podstawowym i zawodowym • Jak utrzymać w zatrudnieniu? • Zachęty do dezaktywizacji • Kobiety na rynku pracy: • Wyższe wykształcenie: M – 1,9mln; K – 2,4mln • Aktywność zawodowa: M – 1,54mln; K – 1,58mln • Luka w wynagrodzeniach (Polska – 12%; UE – 15%; ale w wykształceniu wyższym – ok. 20% w Polsce) • Powrót na rynek pracy

24. INNOWACYJNOŚĆ – BOOMY EDUKACYJNE • I boom edukacyjny: • 2 mln studentów • 3 x więcej niż w PRL • Utrzymać wskaźniki skolaryzacji • Poprawa jakości i zmiana struktury • II boom edukacyjny: • Pokolenie 30/40 • Uzupełnienie kwalifikacji i kompetencji (natężenie od 2010 roku) • LLL • III boom edukacyjny: • 50+ i dostęp do edukacji dorosłych • Motywacja i finansowanie (EFS) • Utrzymanie w zatrudnieniu • Model: każdy w wieku 45 – 50 ma szansę zmienić zawód czy kwalifikacje PO KL: POLSKA TRZECH „BOOMÓW”

25. WNIOSKI • PO KL i jego priorytety a wyzwania rynku pracy w perspektywie innowacyjności • OPERACJONALIZACJA • Czy samorządy to zrozumieją? • Czy biznes to zaakceptuje?