Zasady uznawania wykształcenia i kwalifikacji zawodowych zdobytych w państwach Unii Europejskiej

1. Zasady uznawania wykształcenia i kwalifikacji zawodowych zdobytych w państwach Unii Europejskiej Marta Tarnogrodzka Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

2. BUWiWM: • istnieje od 1 stycznia 1999 r. • jednostka podległa Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego • polski ośrodek ENIC/NARIC • ośrodek informacji o zasadach uznawania kwalifikacji do pracy w zawodach regulowanych zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

3. ENIC (European National Information Centre for Academic Recognition and Mobility) Europejska Sieć Krajowych Ośrodków Informacji nt. uznawalności akademickiej i mobilności środowisk akademickich utworzona w 1994 roku decyzją Komitetu Ministrów Rady Europy oraz Komitetu Regionalnego UNESCO dla Regionu Europy NARIC(National Acadmic Recognition and Information Centres) krajowe ośrodki informacji o uznawalności wykształcenia do celów akademickich sieć utworzona w 1984 roku przez Komisję Europejską komponent programu SOCRATES ENIC/NARIC Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

4. Zadania BUWiWM w zakresie uznawalności wykształcenia • udzielanie informacji o zagranicznych dyplomach szkół wyższych i kwalifikacjach • udział w negocjacjach umów dwustronnych o uznawalności wykształcenia • organizacja seminariów, konferencji i szkoleń nt. uznawalności w Polsce • współpraca z ośrodkami ENIC/NARIC • informowanie partnerów zagranicznych o polskim systemie edukacji Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

5. Uznanie wykształcenia • uznanie do celów akademickich (dyplom) • uznanie kwalifikacji zawodowych (dyplomy, świadectwa, zaświadczenia o ukończeniu kursów) • uznanie kwalifikacji w zawodzie regulowanym (prawo wykonywania zawodu) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

6. Uznanie wykształcenia dla celów akademickich w UE • brak regulacji ogólnowspólnotowych - uznanie następuje zgodnie z wewnętrznymi przepisami danego państwa www.enic-naric.net w Polsce • na podstawie umów międzynarodowych • na podstawie przepisów o nostryfikacji Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

7. Umowy o uznawalności wykształcenia do celów akademickich • Austria • RFN • Litwa • Białoruś • Słowacja • Czechy • Ukraina • Francja (podpisana, nie weszła w życie) • Konwencja Lizbońska • umowy o równoważności dyplomów (wypowiedziane, dostępne na stronie BUWiWM: http://www.buwiwm.edu.pl) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

8. Uznanie kwalifikacji zawodowych uzyskanych w UE W przypadku zawodów nieregulowanych - decyzję o uznaniu podejmuje pracodawca, izba rzemieślnicza, izba przemysłowo-handlowa itd. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

9. Uznawanie kwalifikacji w zawodach regulowanych Objęte jest dyrektywami Unii Europejskiej BUWiWM - ośrodek informacji (contact point) odnośnie uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w UE Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - ministerstwo nadzorujące Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

10. Zawód regulowany to zawód, którego wykonywanie jest uzależnione od wymagań kwalifikacyjnych i warunków określonych w odrębnych przepisach Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

11. Dyrektywa dotycząca uznawania kwalifikacji zawodowych • Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

12. Zakres terytorialny stosowania dyrektywy • państwa członkowskie UE • państwa należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG): Norwegia, Islandia, Lichtenstein • Szwajcaria Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

13. Znaczenie dyrektywy Celem dyrektywy jest przyznanie każdemu obywatelowi państwa członkowskiego UE/EOG/Szwajcarii prawa do wykonywania zawodu regulowanego w danym państwie członkowskim innym niż to, w którym uzyskano kwalifikacje. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

14. Uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych w krajach UE • odpowiedni poziom wykształcenia • kwalifikacje dające prawo wykonywania danego zawodu w państwie, w którym zostały uzyskane • dotyczy obywateli UE, którzy ponad połowę kształcenia i szkolenia zawodowego odbyli na terenie UE Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

15. Uznanie kwalifikacji do wykonywania działalności regulowanych w krajach UE • na podstawie odpowiedniego doświadczenia zawodowego uzyskanego w innym państwie UE • na podstawie formalnych kwalifikacji nadanych przez inne państwo UE, uprawniających do podejmowania danej działalności w tym państwie • podejmowanie działalności wymienionych w załączniku do dyrektywy na obszarze UE • dotyczy obywateli UE, którzy kwalifikacje uzyskali na terenie UE Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

16. Procedura uznawania kwalifikacji zawodowych wg dyrektywy • uznania kwalifikacji dokonują wyznaczone w tym celu organy właściwe (competent authorities) • wydanie decyzji powinno nastąpić nie później niż w terminie 3 miesięcy od daty dostarczenia kompletu dokumentów • wnioskodawcy przysługuje odwołanie od decyzji, także w przypadku jej braku, do sądu z zachowaniem przepisów prawa krajowego Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

17. Zasadnicza różnica może dotyczyć • długości kształcenia (okres kształcenia co najmniej o 1 rok krótszy od okresu wymaganego w przyjmującym państwie członkowskim) • programu kształcenia i szkolenia lub zakresu uprawnień, jakie ma osoba posiadająca kwalifikacje do wykonywania danego zawodu w kraju ich uzyskania Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

18. Środki wyrównawcze • test umiejętności • staż adaptacyjny • odpowiednie doświadczenie zawodowe *** Wybór pomiędzy testem umiejętności a stażem adaptacyjnym należy do wnioskodawcy, chyba że wykonywanie zawodu wymaga dokładnej znajomości prawa krajowego: wówczas organ właściwy wskazuje właściwy środek kompensacyjny. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

19. Poświadczenie kwalifikacji zdobytych w kraju • organy właściwe w Polsce – kwalifikacje do wykonywania zawodu regulowanego (adresy: www.buwiwm.edu.pl >> Uznawanie kwalifikacji zawodowych uzyskanych w UE >> Zawody Regulowane w Polsce) • Związek Rzemiosła Polskiego – dyplomy czeladnicze i mistrzowskie(www.zrp.pl) • kuratoria oświaty – egzaminy zawodowe zewnętrzne Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

20. Poświadczenie kwalifikacji zdobytych w kraju cd. • Zaświadczenie wskazujące na charakter i okres wykonywania działalności w Polsce potwierdzenie doświadczenia zawodowego dla polskich przedsiębiorców o prowadzeniu działalności gospodarczej / zawodowej w RP wydaje urząd marszałkowski lub WUP (w zależności od województwa) • Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Współpracy Międzynarodowej (www.mnisw.gov.pl) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

21. Polska zawód regulowany 5-letnie kształcenie w szkole wyższej uprawnienia budowlane - praktyka zawodowa - egzamin z prawa budowlanego i zagadnień technicznych Niemcy zawód regulowany 5-letnie kształcenia w szkole wyższej Inżynier budownictwa w Polsce i w Niemczech Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

22. Inżynier europejski [Eur Ing] • tytuł nadawany przez FEANI (Federacja Krajowych Stowarzyszeń Inżynierów) • warunki uzyskania tytułu Eur Ing: - dyplom wyższej uczelni technicznej, - udokumentowane odpowiednie doświadczenie zawodowe (okres studiów + doswiadczeniazawodowego nie może byc krótszy niz 7 lat), - czynna znajomość przynajmniej 1 z języków FEANI (angielski, francuski, niemiecki) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

23. Gdzie szukać informacji na temat inżyniera europejskiego? • FEANI - www.feani.org • Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych – Naczelna Organizacja Techniczna (FSNT NOT) www.not.org.pl Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

24. Swoboda świadczenia usług • Umożliwienie swobodnego świadczenia usług, gdy: - usługodawca prowadzi zgodną z prawem działalność w zakresie tego samego zawodu w innym państwie członkowskim - usługodawca wykonywał zawód w państwie członkowskim siedziby przez co najmniej 2 lata w okresie 10 lat poprzedzających świadczenie usług, jeżeli dany zawód nie jest w tym państwie regulowany - usługodawca przenosi się w celu tymczasowegoi okazjonalnego wykonywania zawodu (świadczenia usług) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

25. Swoboda świadczenia usług c.d. Usługodawca, który przeniósł się do innego państwa członkowskiego, podlega przepisom tego państwa regulującym: - definicję zawodu - używanie tytułów zawodowych - poważne uchybienia zawodowe (szczególnie te związane z ochroną i bezpieczeństwem konsumentów - postępowanie dyscyplinarne Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

26. Swoboda świadczenia usług c.d. - wyłączenia Państwo przyjmujące zwalnia usługodawców z wymogów dotyczących: - uzyskania zezwolenia, rejestracji albo członkostwa w organizacji lub instytucji zawodowej (możliwość zastosowania automatycznej rejestracji tymczasowej bądź członkostwa pro forma) - rejestracji w publicznej instytucji ubezpieczenia społecznego w celu dokonywania z ubezpieczycielem rozliczeń związanych ze świadczeniem usług na rzecz osób ubezpieczonych Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

27. Swoboda świadczenia usług c.d. - oświadczenia Przy przenoszeniu się usługodawcy z jednego państwa członkowskiego do innego w celu świadczenia usług po raz pierwszy możliwy wymóg pisemnego oświadczenia (dla organu właściwego państwa przyjmującego) zawierającego informacje o - posiadanym ubezpieczeniu lub - środkach indywidualnego lub zbiorowego zabezpieczenia w odniesieniu do odpowiedzialności zawodowej Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

28. Swoboda świadczenia usług c.d. - oświadczenia • W przypadku świadczenia usług po raz pierwszy lub w przypadku istotnej zmiany sytuacji możliwy wymóg dołączenia do oświadczenia: - dokumentu potwierdzającego obywatelstwo usługodawcy - dokumentu potwierdzającego prowadzenie przez posiadacza działalności w państwie członkowskim zgodnie z prawem tego państwa - potwierdzenia kwalifikacji zawodowych - dowodu wykonywania działalności przez co najmniej 2 lata w ciągu ostatnich 10 lat (przypadki przeniesienia) - zaświadczenia o niekaralności (w pewnych przyp. działalności w sektorze bezpieczeństwa) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

29. Swoboda świadczenia usług c.d. – sprawdzanie kwalifikacji • W przypadku świadczenia po raz pierwszy usług w ramach zawodów regulowanych związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, których nie obejmuje automatyczne uznawanie kwalifikacji organ właściwy państwa przyjmującego może sprawdzić kwalifikacje przed rozpoczęciem świadczenia usług. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

30. Swoboda świadczenia usług c.d. – sprawdzanie kwalifikacji • Informacja o wynikach kontroli kwalifikacji, bądź o odstąpieniu od takiej kontroli w ciągu miesiąca od złożenia oświadczenia z załączonymi dokumentami • W przypadku możliwego opóźnienia decyzji organ właściwy informuje w ciągu pierwszego miesiąca o przyczynie opóźnienia oraz o przewidywanym terminie wydania decyzji (w ciągu drugiego miesiąca od otrzymania kompletnej dokumentacji) • W przypadku znaczących różnic w kwalifikacjach, zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu publicznemu, państwo przyjmujące umożliwia wykazanie posiadanej wiedzy (np. test umiejętności) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

31. Swoboda świadczenia usług c.d. – sprawdzanie kwalifikacji • W przypadku bezczynności właściwego organu państwa przyjmującego w poprzednio podanych terminach usługi mogą być świadczone. • Jeżeli kwalifikacje zostały sprawdzone, usługi są świadczone przy użyciu tytułu zawodowego używanego w przyjmującym państwie członkowskim. Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

32. Dyrektywa w polskim prawie • Ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej(Dz.U. 63.394.2008) Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

33. SOLVIT System nieformalnego rozwiązywania problemów transgranicznych, na jakie napotykają uczestnicy Rynku Wewnętrznego, a wynikających z nieprawidłowego stosowania prawa wspólnotowego przez organy administracji publicznej w Państwach Członkowskich. www.solvit.gov.pl Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej

34. Ważne adresy http://www.buwiwm.edu.pl http://www.ec.europa.eu http://www.enic-naric.net http://www.mnisw.gov.pl Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej