Obowiązki rodzica wynikające z przepisów prawa dotyczącego obszaru zdrowia

1. mgr Małgorzata Cieślak Obowiązki rodzica wynikającez przepisów prawadotyczącego obszaru zdrowia

2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej • Art. 68 • „KAŻDY MA PRAWO DO OCHRONY ZDROWIA”

3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY (Dz. U. 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) • Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć sięo fizyczny i duchowy rozwój dziecka. • Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

4. PRZEDSTAWICIELE USTAWOWI DZIECKA: • rodzice • opiekun prawny – ustanowiony przez sąd opiekuńczy w przypadku gdy małoletni nie pozostaje pod władzą rodzicielską. Opiekun prawny powołany jest w celu ochrony interesów osobistych i potrzeb życiowych dziecka oraz dokonywania czynności prawnych w jego imieniu.

5. OPIEKUN FAKTYCZNY DZIECKA: Osoba, która sprawując faktyczną opiekę nad małoletnim nie ma prawa do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych (np. babcia, dziadek lub rodzeństwo nie posiadający statusu opiekuna prawnego dziecka).

6. Obowiązki rodziców/opiekunów wobec ich małoletnich podopiecznych wynikające z aktów prawnych, regulujących kwestie związane z ochroną zdrowia: • Ustawa z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2009, Nr 52, poz. 417) • Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996r. (Dz. U. 1997, Nr 28, poz. 152) z późn. zm. • Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 5 lipca 1996r. (Dz. U. Nr 91, poz. 410) z późn. zm. • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej z późn. zm. (Dz. U. 09.139.1139)

7. PRAWO PACJENTA DO INFORMACJI • Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. • Pacjent lub jego ustawowy przedstawiciel maja prawo do wyrażenia zgody na udzielenie informacji innym osobom.

8. Pacjent małoletni, który nie ukończył 16 lat, ma prawodo uzyskania od lekarza informacji w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego i wyrażenia swojego zdania. • Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do uzyskania od pielęgniarki, położnej przystępnej informacji o jego pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich. • Pacjent, jego przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny mają prawo do dostatecznie wczesnej informacji o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta i wskazania przez tego lekarza możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. (Art. 9 i 10 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz Art. 31 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty i Art. 20 Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej)

9. ZGODA PACJENTA • Lekarz może przeprowadzić badania lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych, po wyrażeniu zgody przez pacjenta. • Jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie z nim jest niemożliwe to konieczna jest zgoda sadu opiekuńczego. • Jeśli zachodzi potrzeba przeprowadzenia badania osoby małoletniej, zgodę na przeprowadzenie badania może wyrazić także opiekun faktyczny.

10. Jeśli pacjent ukończył 16 lat, wymagana jest także jego zgoda. • Lekarz może wykonać czynności medyczne bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego, gdy zwłoka spowodowana postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia lub zdrowia. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe zasięgnąć opinii drugiego lekarz i o wykonywanych czynnościach niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub sąd opiekuńczy. • Pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim przypadku wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego. (Art. 32 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz Art. 17 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta )

11. PISEMNA ZGODA PACJENTA • Lekarz może wykonać zabieg operacyjny albo zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta małoletniego, po uzyskaniu pisemnej zgody jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela lub gdy porozumienie z nim jest niemożliwe, to po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego. • Lekarz może wykonać zabieg operacyjny bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sadu opiekuńczego, wtedy gdy pacjentowi groziłoby niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia. Dopiero po wykonaniu czynności ratujących zawiadamia przedstawiciela, opiekuna lub sąd opiekuńczy. • Jeżeli pacjent ukończył 16 lat, wymagana jest także jego pisemna zgoda. (Art. 34 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz Art. 18 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku praw pacjenta)

12. OBOWIĄZEK UCZESTNICTWA W BADANIU DZIECKA Badania lekarskie u dzieci do 16 roku życia wykonywane są w obecności opiekunów prawnych lub faktycznych. (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009r.w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej – Dz. U. 09.139.1139)

13. PODSUMOWANIE W przypadku, gdy rodzice wyjeżdżają za granicę, a nieletnie dziecko zostaje w kraju, konieczne jest zapewnienie mu opieki tak faktycznej jak i prawnej. Rodzice jako prawni opiekunowie sprawujący władze rodzicielską nad dzieckiem uprawnieni są do podejmowania decyzji dotyczących np. wykonywania zabiegów medycznych u dziecka. Z tych powodów, zanim rodzice wyjadą powinni rozważyć zapewnienie opieki prawnej nad dzieckiem w celu ochrony jego praw, ale także w celu uchronienia się od zarzutu porzucenia dziecka.