1 / 53

Karaciğer Fonksiyon Testleri

Karaciğer Fonksiyon Testleri. Prof. Dr. Teslime ATLI Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı. Karaciğer fonksiyon testleri aslında çok tanısal değil Çok ciddi karaciğer hastalığında normal olabilir Karaciğer hastalığı olmayan durumlarda anormal olabilir

greg
Download Presentation

Karaciğer Fonksiyon Testleri

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Karaciğer Fonksiyon Testleri Prof. Dr. Teslime ATLI Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı

  2. Karaciğer fonksiyon testleri aslında çok tanısal değil • Çok ciddi karaciğer hastalığında normal olabilir • Karaciğer hastalığı olmayan durumlarda anormal olabilir • Tek tetkik istemektense bir batarya olarak değerlendirilmelidir. KC fonksiyon testleri • Karaciğer hastalığı varlığı • Ayırıcı tanı • Karaciğer hastalığının derecelendirilmesi • Tedaviye cevabın takibi

  3. Karaciğer Fonksiyon Testleri • ALT • AST • Total Bilirubin, • Direk Bilirubin • Alkalen Fosfataz • Albumin • PTZ • Ve • GGT (AP yüksekliğinin karaciğer kökenli olup olmadığının değerlendirilmesinde)

  4. Vaka 1 • 15 yaşında erkek • Aktif şikayeti yok • Bütün tetkiklerini bir isteyelim demişler!!! • AP: 600U/L • Dahiliyede çalışan hemşire akrabaları karaciğer hastalığı olabileceğini, acilen değerlendirilmesi gerektiğini söylemiş.

  5. Vaka 1 • Sorun: İzole AP yüksekliği • Hasta acil midir? • Ek tetkik isteyelim mi? • Ne isteyelim?

  6. Alkalen Fosfataz (AP) • Karaciğer, kemik, plasenta, ince barsakta var. • Yağlı yemeklerden sonra intestinal AP artar • Kırıkların iyileşmesi sırasında, çocuklarda ve gençlerde kemik AP yüksektir • Gebelikte 3. trimasterdaplasental AP yüksekliği olur • Eğer saptanan tek biyokimyasal bozukluk AP yüksekliği ise izoenzim bakmak gerekir.

  7. İzole alkalen fosfataz yüksekliği Transaminazlar ve bilirubin normal Hepatik nedenler Kolestaz • Primer bilier siroz • Sklerozan kolanjitis, • Parsiel ekstrahepatik safra obstruksiyonu Hepatik infiltrasyon (tümör/granüloma) • Karaciğer veya kemik tümörleri • Granülamatöz karaciğer hastalığı • Hepatik apse Ekstra hepatik nedenler Hodgkin hastalığı İnflamatuar barsak hastalığı Konjestif kalp yetmezliği Hipertiroidizm Diyabet Hızlanmış kemik turnoveri olan hastalıklar Karaciğer ve kemik tutulumu olmaksızın malignansiler

  8. Alkalen Fosfataz: • 0-16 yaş:< 640 U/L • 16-18 yaş:< 480U/L • >18 yaş: 38-155U/L • Vakamız 15 yaşında ve AP: 600U/L • TANI: Normal AP düzeyleri

  9. Vaka 2 18 yaşında erkek hasta. Annesi sarılık olduğunu fark etmiş ve tetkiklerde T. Bilirubin:4.0 mg/dL Direk bilirubin: 0.4mg/dL Olası tanınız nedir?

  10. Bilirubin • Hemoglobin yıkım ürünüdür. • Direk (konjüge), İndirek (unkonjüge) formları var • Sarılık olması için bilirubin düzeyinin >2.5 mg/dL olması lazım. • Direk hiperbilirubinemi varsa hemen her zaman karaciğer veya safra yolları hastalığını düşündürür. Genelde hem direk hem indirek fraksiyon yükselmiştir. • Bilirubin yüksek ve <15% direk ise hemolitik hastalıklar akla gelmelidir. Eğer hemoliz yoksa ve hasta sağlıklı ise Gilbert sendromu düşünülmelidir.

  11. HİPERBİLİRUBİNEMİ İndirekt Hiperbilirubinemi Direkt<%15 Direkt Hiperbilirubinemi Direkt>%15 Bilirubin yapımında artış Hemoliz Eritrosit anomalileri sferositoz,G-6-PD yetm Ekstrasellüler anomali hipersplenizm immünohemolitik anemi İneffektif hematopoe talasemi Hematom rezorpsiyonu Bilirubin klerensinde azalma Neonatal hiperbilirubinemi Açlık Familial glukuronil transferaz yetm Crigler-Najjar sendromu Gilbert sendromu Bilier obstruksiyon Koledekolitiazis Tümör Koledok kist Bilier striktür Bilier atrezi Parankimal kc hst /kolestazis Viral hepatit Alkolik hepatit Siroz Sepsis İlaçlar Metabolik kc hst Gebelik kolestazis Dubin Johnson sendr Rotor sendr

  12. Vaka 2 (Tanı) 18 yaşında erkek hasta Annesi hafif sarılığı olduğunu fark etmiş ve yapılan tetkikler sırasında T. Bilirubin:4.0 mg/dL Direk bilirubin: 0.4mg/dL TANI: GİLBERT SENDROMU

  13. Vaka 3 • ALT: 300 U/L • AST: 250 U/L • T. Bil: 12 mg/dL • D. Bil: 5 mg/dL • AP: 600 U/L • GGT:400 U/L • Hastada olası tanı nedir? • Kolestaz (tipi???)

  14. Kolestaz enzimleri (AP, GGT, 5’ Nükleotidaz) • Kolestazda yükselirler • AP yüksekliği her zaman kolestaz anlamına gelmez. Her türlü KC hastalığında 3 katına kadar artabilir. Karaciğerin tümöral veya granülomatözinfiltrasyonunda, ayrıca Hodgkin hastalığı, DM, hipertiroidizm ve KKY’de izole AP yüksekliği olur. • AP yüksekliğinin derecesine bakarak intrahepatikkolestaz (ilaçlara bağlı hepatit, primerbiliyer siroz, transplantrejeksiyon, alkolik hepatosteatoz) veya ekstrahepatikkolestaz (kanser, taş, sklerozankolanjit, bilierstriktür ) ayırıcı tanısı yapılamaz.

  15. Vaka 4 • 60 yaşında erkek • 2-3 gündür devam eden halsizlik, şişkinlik, efor dispnesi, ortopne, ödem şikayetleri ile başvuruyor • KC 5 cm yumuşak palpable • ALT:110 U/L • AST:90 U/L • AP:250 U/L • Olası tanınız nedir?

  16. Transaminazlar (ALT-AST) Transaminazlar (ALT-AST) • Hepatosit hasarını gösterir • ALT (alaninaminotransferaz): Karaciğerde bulunur • AST (aspartataminotransferaz): Karaciğer, kalp kası, iskelet kası, böbrek, beyin, pankreas, akciğer, lökosit ve eritrositlerde bulunur (azalan sırayla). • Karaciğer hücre membran geçirgenliği arttığında kana salınırlar. İlledehepatosit nekrozu gerekmez. Hepatosit hasarının derecesi ile direk korelasyon göstermez. Bu nedenle prognostik değeri yoktur.

  17. Vaka 4 (Tanı) • 60 yaşında erkek • 2-3 gündür devam eden halsizlik, şişkinlik, efor dispnesi, ortopne, ödem şikayetleri ile başvuruyor • KC 5 cm yumuşak palpable • ALT:110 U/L • AST:90 U/L • AP:250 U/L • TANI:Kalp yetmezliğine bağlı KC konjesyonu

  18. Vaka 5 ALT, AST düzeyleri >1000 olan hasta Ön tanılarınız nedir?

  19. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifik, • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu durumlar: • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L yi geçmez, ALT genelde normaldir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  20. Vaka 6 • AST: 120 • ALT: 30 olan hastada • Tanınız nedir?

  21. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifik, • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L’yi geçmez, ALT normal olabilir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  22. Vaka 7 • ALT: 90 U/L • AST:65 U/L • T. Bil:2 mg/dL • AP: 350 U/L • GGT: 250 U/L • Ön tanınız nedir?

  23. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifiktir • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L yi geçmez, ALT normaldir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  24. Kolestaz enzimleri (AP, GGT, 5’ Nükleotidaz) • Kolestazda yükselirler • AP ve 5’ Nükleotidaz, GGT den daha spesifik olarak kolestazı gösterirler. • AP yüksekliği her zaman kolestaz anlamına gelmez. Her türlü KC hastalığında 3 katına kadar artabilir. Daha nadiren tümör veya granüloma infiltrasyonunu akla getirir. Ayrıca Hodgkin hastalığı, DM, hipertiroidizm, KKY de izole AP yüksekliği yapar • AP yüksekliğinin derecesi ile intrahepatik(ilaçlara bağlı hepatit, primer biliyer siroz, transplant rejeksiyon, alkol-induced hepatosteatoz) veya ekstrahepatik kolestaz (Kanser, taş, sklerozan kolanjit, bilier striktür ) arasında bir ilişki yok.

  25. Vaka 7 Yeni başlayan şiddetli karın ağrısı ALT: 1200 U/L AST: 1000 U/L T.Bil:7 mg/dl D.Bil: 2 mg/dL Ne düşünürsünüz?

  26. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifiktir • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L yi geçmez, ALT normaldir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  27. Vaka 8 Yeni başlayan şiddetli karın ağrısı ALT: 120 U/L AST: 100 U/L T.Bil:7 mg/dl D.Bil: 2 mg/dL Ne düşünürsünüz?

  28. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifiktir • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L yi geçmez, ALT normaldir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  29. Vaka 9 • 19 yaşında erkek hasta. Halsizlik, iştahsızlık, bulantı, sarılık, idrar renginde koyulaşma var. • İlaç hikayesi yok, başka şikayeti yok • ALT: 2200 U/L • AST:1900 U/L • T. Bil:5 mg/dL • Tanınız nedir? • TANI: Viral Hepatit

  30. Her türlü karaciğer hasarında düzeyleri artar. 300 U/L ye kadar yükseklikler nonspesifiktir • >1000U/L ise ileri-yaygın karaciğer hasarının olduğu • Viral hepatit • İskemik karaciğer hasarı (hipotansiyon, akut kalp yetmezliği vb) • Toxin veya ilaçlara bağlı karaciğer hasarı • Hepatoselüler hastalıklarda ALT her zaman AST den yüksek veya eşittir . • AST/ALT>2 şüphelendirir, AST/ALT> 3 alkolik karaciğer hastalığını düşündürür. Alkolik karaciğer hastalığında AST 300U/L yi geçmez, ALT normaldir. • Obstrüktif sarılık durumunda transaminazlar genelde fazla yükselmez. Ancak safra yollarının taşla tıkanmasında çok erken dönemde 1000-2000 U/L düzeylerine kadar yükselebilir. Ancak hızla düşer.

  31. Vaka 10 • 30 yaşında halsizlik dışında şikayeti olmayan bayan hasta. • HBs Ag (+) • ALT: 40 U/L, AST:55 U/L • T.bil: 3 mg/dL • AP:220 U/L • Alb: 3.0 g/dL • Tanınız nedir? • TANI: Siroz

  32. Vaka 11 • 14 yaşında, kız çocuk • Sarılık, halsizlik şikayetleri ile getiriliyor • T. Bil: 13 mg/dL • D. Bil:1.2 mg/dL • Ne düşünür ne tetkik istersiniz? • Ön tanı: Hemolitik anemi (D. Bil<%15 T. bilirubin) • Hb isteriz • Neden Gilbert değil? ( T. Bil >5 gr olduğu için)

  33. Vaka 12 • 60 yaşında, obez, kolelitiazis hikayesi olan kadın • Sağ üst kadran ağrısı, ateş şikayeti ile ACİL’e geliyor. • Lökosit: 20.000 • ALT:40 U/L • AST:35 U/L • T. Bil:3 mg/dL • TANI: Akut Kolesistit

  34. Böbrek Fonksiyon Testleri Prof. Dr. Teslime ATLI Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı

  35. Böbrek fonksiyon testleri • Böbrek hastalığı varlığı • Ayırıcı tanı • Böbrek hastalığının derecelendirilmesi • Tedaviye cevabın takibi

  36. Böbrek Fonksiyon Testleri • BUN • Kreatinin • Glomerüler Filtrasyon Hızı (GFR) • Elektrolitler (Na, K, Ca, P, Cl) • Albumin • İdrar tetkiki • Ve • Kan gazları

  37. Kreatinin • Kaslardan oluşan yıkım ürünüdür • Kretinin:0.5-1.2 mg/dl • Yaş, cinsiyet, kas kitlesi, renal fonksiyonların stabilitesi göz önünde bulundurularak yorumlanmalıdır. • Renal fonksiyonun %50’si kaybolmadıkça, serum kreatinin düzeyi normalin üst sınırını geçmez • Yaşlı ve zayıf bir kadında böbrek yetmezliği varlığına rağmen kreatinin düzeyleri normal bulunabilir. • Uzun süren açlıkta, romatoid artritte, kas hastalıklarında, hormonal bozukluklarda, enfeksiyon, yanık ve kemik kırılmalarında da kreatinin düzeyleri yükselebilmektedir.  • Serum düzeyinin azaldığı durumlar; Düşük proteinli diyet, protein sentezinin arttığı durumlar ve hamilelikte özellikle ilk ve ikinci trimestrde.

  38. Üre/BUN • Protein metabolizmasının son ürünüdür • Blood Urea Nitrogen = BUN • BUN x 2.14 = Üre değerini göstermektedir. • BUN, aşırı proteinli besinlerin alınmasından sonra ve ateşli hastalıklarda yükselebilir. Fakat esas büyük artışlar akut ya da kronik böbrek yetersizliklerinde olmaktadır. • Gelişim çağındaki çocuklarda, gebelikte ve az proteinli diyetle beslenmede ise azalmaktadır.

  39. Glomerüler Filtrasyon Hızı Kreatinin klirensi hesaplanabilir. • 24 saatlik idrar toplanarak; CrCl= İdrar kreatinin X idrar hacmi/ Serum kreatinin X 1440 • Sadece serum kreatinine bakılarak (Cockcroft-Gault formülü) Kreatinin klirensi= (140-Yaş)(VA) / Serum kreatinin (mg/dl) X 72

  40. Vaka 13 Kreatinin: 3 mg/dl Hangi vakada GFR daha düşüktür? 20 yaşında erkek 20 yaşında kadın 70 yaşında kadın 70 yaşında obez kadın 90 yaşında kadın/erkek

  41. Vaka 14 Böbrek yetmezliği tanısı ile izlenen 45 yaşında erkek hastayı yakınları getirdi. İlk yapılacak tetkik(ler) hangisidir? BUN Kreatinin K Kan gazı

  42. Vaka 15 • Van depreminde göçükten 3 gün sonra çıkarılan ciddi ekstremite sıkışması ve dolaşım bozukluğu olan 25 yaşında ve 75 yaşında 2 hastanız var. • Hangi elektrolit bozukluğu daha önemli? • Hangisinde ölüm riski daha fazla? • Diyaliz gerektiren hiperkalemi olabilir. • Kas kitlesi fazla olduğundan genç hasta daha yüksek risk taşır

  43. Vaka 16 Kreatinin:6 mg/dl olan diyaliz hastası. Ne yaparsınız? HİÇ

  44. İdrar Tetkiki • pH • Glikoz • Protein • Keton • Ürobilinojen • Bilurubin • Nitritler • Dipstick yöntemlerle eritrosit ve lökosit esteraz tayini ile de lökositlerin varlığı saptanabilmektedir. • İdrar analizinde mutlaka mikroskopik muayene yapılmalıdır.

  45. İdrar Tetkiki/Görünüm • Normal idrar açık sarı renktedir. • İdrarın konsantrasyonunun artması ile renk daha koyulaşır. • Çeşitli ilaçlarla diğer patolojik metabolitler, idrarda renk değişikliklerine ve değişik kokulara sebep olabilir

  46. İdrar Tetkiki/Görünüm

  47. İdrar Tetkiki/Koku

  48. Vaka 17 İdrarım köpürüyor diyen hastada ne düşünmek lazım? Nefrotik sendromda idrar berrak ve sarıdır. İdrarın protein içeriğinin fazlalığından dolayı üstü köpüklüdür.

  49. Vaka 18 70 yaşında, erkek • 12 yıldır DM var. • TA: 140/90 mmHg • Kr:1.6 mg/dl • ACE, ARB kullanalım mı? • 10 gün sonra Kr:1.9 mg/dl, ne yapalım?

  50. Vaka 18 • Birinci tercih ilaçlar • ACEi veya ARB • 1 hafta-10 gün içinde serum kreatinin ve potasyum düzeyini kontrol et • %30 dan fazla kreatinin artışı • Potasyum >5.8 mEq/L • ACEi veya ARB kesilir

More Related