POLITIKA E VIZAVE E SHQIPËRISË

1. POLITIKA E VIZAVE E SHQIPËRISË Gjergji VURMO 15 Dhjetor 2006, Tiranë With the support of the European Commission

2. Rëndësia e Politikës së vizave • Në kontekst të integrimit të Shqipërisë në BE • Pjesë e Hapësirës së drejtësisë, lirisë & sigurisë (të drejta & detyrime) • Lëvizje e lirë e qytetarëve (pritshmëri & presion) • Në kontekst të sigurisësë vendit • Emigracioni ilegal & siguria e kufijve • Siguria dhe bashkëpunimi rajonal • Përafrimi i politikës së vizave si: • Përmbushje e detyrimeve në kuadër të PSA • Përgjigje ndaj sfidave të shoqërisë bashkëkohore (“kuptimi i kufijve”, IT etj.) With the support of the European Commission

3. Disa zhvillime në kontekst... • Pjesë e dinamikës së integrimit të Ballkanit perëndimor: • 2 vende me statusin “kandidat” • Pjesa tjetër - vende potencialisht kandidate • Të rrethuara nga “anëtarë të BE” (1 Janar 2007) • Një marrëdhënie e re me BE (MSA & MN) • Fillimi i negociatave për lehtësimin e regjimit të vizave me BE With the support of the European Commission

4. Fokusi i studimit(*Tetor 2006) • Kuadri ligjor • Marrëveshjet e ripranimit • Struktura institucionale dhe organizative • Kapacitetet administrative & infrastruktura • Burimet njerëzore • Infrastruktura & pajisjet • Teknologjia e Informacionit • Asistenca e BE With the support of the European Commission

5. Problemet kryesore • Progresi në politikën e vizave: • Në kufijtë e modestisë...ende larg standardit “Shengen” • Kryesisht pasojë e arritjeve në sektorë të tjerë: kufijtë, policia, emigracioni (Marrëveshja e Ripranimit me BE) etj. • Çështjet themelore ende përbëjnë shqetësim: infrastruktura, kapacitetet, dokumentet, IT etj. • Probleme të vazhdueshme jo vetëm si pasojë e angazhimit të Shqipërisë, por: • Qasjes në identifikimin e çështjeve problematike (dokumente udhëtimi/identifikimi vs. emigracioni ilegal, menaxhimi i kufijve) • Vëmendje & asistencë më e madhe në sektorë të tjerë (IT kundër emigracionit ilegal vs. IT për menaxhimin e vizave shqiptare) With the support of the European Commission

6. Korniza ligjore • Progres i kufizuar në përafrimin e legjislacionit • PKZMSA parashikon ndryshime në: • Lëshimin e pasaportave diplomatike/shërbimi (biom.) • Sistemin e administrimit të vizave, llojet e vizave, hyrja & tranziti i të huajve • Ligj i ri për të huajt etj. • Listat pozitive / negative • ... Vetëm përmbushje e pjesshme e standardeve • Nevojitet vëmendje e veçantë në 2 aspekte • Operacionalizimi dhe afatet e vendosura (PKPL) • Ndryshimet në përputhje me kapacitetet e implementimit With the support of the European Commission

7. Marrëveshjet e ripranimit • Detyrim që buron nga MSA (Neni 81) • Marrëveshje me vendet e PSA (aktualisht vetëm me MK & Kroacinë, së shpejti BiH) • Vendet e treta (vende tranziti/origjine emigrantëve ilegalë)..aktualisht asnjë • Ritëm i ngadalshëm në këtë kontekst: • Rrjedhojë e “angazhimit” të autoriteteve shqiptare • Rrjedhojë e “angazhimit” të vendeve me të cilat negociohet (palë të ardhshme) • Çështje jo shpesh të debatuara: • Kapacitetet për të implementuar • Aspekte financiare të zbatimit (portë tranziti drejt BE) With the support of the European Commission

8. Kuadri institucional • Bashkëpunimi ndër-institucional në varësi të akteve të përbashkëta/nënligjore • Link komunikimi më efiçent brenda “MB – Pol. Kufitare” • Mbështetje më e madhe (kufijtë, emigracioni ilegal etj.) • Dobësi në përfshirjen e “MPJ-M.Diplomatike” • Asistencë më e vogël për kapacitetet e tyre • Drejtimet e ndërhyrjes për përmirësime: • Mekanizma bashkëpunimi “MPJ (D.Konsullore)-M.Diplomatike-MB-Policia kufitare” • Qartësim i statusit të organit qendror për vizat (ligj) • Qendra Kombëtare e Vizave & asistencë në implementim (MPJ) With the support of the European Commission

9. Kapacitetet administrative & infrastruktura • Sërisht pozita të ndryshme midis MPJ e MB • Mbështetja më e madhe në sektorë të tjerë ka “privilegjuar” MB • Politika e vizave, mbështetje periferike për kapacitetet administrative të D.Konsullore, MPJ • * CARDS ’06 asistencë më të drejtpërdrejtë për “vizat” (8 ml. EUR për sist. integruar vizave & QKV) • Infrastruktura • MPJ / P.konsullore nevojë për mbështetje më të madhe • “Status i privilegjuar” për policinë (kufijtë, migracioni ilegal...) • Por, ende për të bërë në PKK të vogla & të sapokrijuara (*PKK të përbashkëta) • Mbështetja për k.admin. në respekt të mbështetjes në infrastrukturë (për gjithë strukturën instituc.) With the support of the European Commission

10. Viza - Nën presionin e “perceptimit” • 2 instrumente vlerësimi në politikën e vizave: • Raportet e KE & raportet e brendshme të progresit • Perceptimi qytetar: “Sa lirshëm lëvizim në BE?” • Presion i 2-fishtë ... drejt 1 synimi (Zona Shengen) • Theksi i BE në kontrollin e kufijve&emigracionit, bashkëpunimi policor etj. • Presioni i Shqipërisë “kundër” regjimit të vizave • Përtej “procesit të thellë të reformave” – Çfarë duhet bërë With the support of the European Commission

11. Rekomandime • Prioritetet e P. vizave të identifikuara në PKZMSA • Masa të përshtatshme që do të sigurojnë respektimin e afateve ambicioze të PKZMSA (*PKPL) • Masa legjislative & zbatimi i kuadrit ligjor • Rrjeti institucional & kapacitetet e organeve • Promovim i instrumenteve të bashkëpunimit ndër-instit. (*ligj) • Përshtatje me tendencat e modernizimit (IT) • Asistenca e BE & ndërhyrja në P. Vizave: • Prioritet (jo mbështetje periferike) • Koordinim me ritmet në sektorët e tjerë (kufijtë, migracioni, ripranimi etj.) • Fokusim tek MPJ (D.Konsullore) & P. Konsullore With the support of the European Commission