1 / 30

MONETARNA POLITIKA

libitha
Download Presentation

MONETARNA POLITIKA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

    1. Prof. dr Izudin Kešetovic, redovni profesor UNIVERZITET ZA POSLOVNI INŽENJERING I MENADŽMENT BANJA LUKA Akademska 2010/11 godina. MAKROEKONOMIJA

    3. Teoreske osnove savremenog novca Savremeni novac – karakteristike i geneza Novcanica ili bankota Papirni novac i papirno važenje Pretvaranje bankote u papirni novac Karakteristike papirnog novca

    4. Depozitni novac Savremeni depozitni ili bankarski novac

    5. Savremeni novac i privredna aktivnost Djelovanje novca na privrednu aktivnost

    6. Pitanja : Razvoj novcanog sistema Istorijski put razvoja novca. Novac kao produkt robne proizvodnje. Funkcije novca. Papirni novac i sistem slobodnog važenja. Moneta – bankota. Kreditni novac. Monetarno znacenje kredita.

    7. Pitanja – Savremeni novac 8. Savremeni depozitni ili bankarski novac. 9. Djelovanje novca na privrednu aktivnost – Novac kao produkt proizvodnje i prometa 10. Pojam novcanog opticaja. 11. Novcana masa u užem smislu. 12. Novcana masa u širem znacenju. 13. Promjene novcane mase. 14. Optimalna kolicina novca.

    8. Pitanja : Kolicina novca 14. Optimalna kolicina novca. 15. Brzina opticaja novca. 16. Promjene novcane mase.

    9. Pitanja – Sistem placanja 17. Gotovinski sistem placanja. 18. . Bezgotovinski sistem placanja

    10. Pitanja : Likvidnost 19. Pojam likvidnosti 20. Pokazatelji likvidnosti. 21. Uticaj promjene kolicine novca na ekonomska kretanja. 22. Spektar imovine i novca prema P. Samuelsonu. 23. Globalni pokazatelj likvidnosti 24. Sektorski pokazatelj likvidnosti.

    11. 1.Pojam i struktura monetarnih agregata Novcani opticaj je krvotok privrednog – gospodarskog tijela Važno je da privreda bude snadbjevena odgovarajucom kolicinom novca Optimalno djelovanje novca na sve funkcije privrede: P- R – P –R Prevelika i nedovoljna kolicina novca

    12. PITANJA Šta su monetarni agregati? Kako ih grupirati? Kako ih prezentirati? Monetarna statistika Teorske koncepcije: novac kao transakciono sredstvo i novac kao imovina Razvijenost privrede i finansijskog tržišta

    13. DEFINICIJA Monetarni agregati su skup finansijskih instrumenata – oblika istog stepena likvidnosti Gotovina Depozitni novac Štedni i oroceni depoziti Konverzija jednog oblika novac u drugi

    14. TRI GRUPE MONETARNIH AGREGATA Primarni novac – M0 Novcana masa u užem smislu – M1 Novcana masa kao dio ( novcane ) imovine – M2, M3, M4..........

    15. Primarni novac - Mo Monetarna baza - B Rezervni novac – R Novac velike snage – H Svi nazivi imaju objašnjenje u njegovoj važnosti

    16. Znacenje kao potraživanje nebankarskog sektora od banaka Novcanice i kovanice Depozitni novac Pasiva bilansa Centralne – Središnje banke Središnja banka kreira primarni novac Kreditna multiplikacija zavisi od kreditnog potencijala i visine likvidnosti koju banka mora držati

    17. Pravila u poslovanju centralne banka Aktiva odreduje pasivu na kojoj ona iskazuje obavezu prema sebi: to je primarni novac ili druge obaveze – depoziti Svaki porast aktive u bilansu centralne banke znaci i kreiranje primarnog novca u pasivi bilance i obrnuto Pasiva bilanca centralne banke predstavljala bi primarni novac u naširem smislu –tj. ukupne obaveze koje su protuvteža njihovim plasmanima

    18. Uža definicija primarnog novca Monetarni agregat primarnog novca moguce je definisati ovisno od kombinacije aktive i pasive bilance Dvije metode: Metoda upotrebe monetarne baze – uses method Metod kreiranja monetarne baze – sources method

    19. Metode – definicija: Metoda upotrebe monetarne baze – uses method Primarni novac je zbroj gotovog novca u opticaju i ukupnih depozita ( rezerve likvidnosti, obaveznih i drugih rezervi) poslovnih banaka kod središnje – centralne banke

    20. Metode - definicije : Metod kreiranja monetarne baze – sources method Primarni novac je ukupna aktiva središnje banke smanjena za iznos : deviznih transakcija iz pasive bilansa – devizne obaveze prema inostranstvu , za iznos depozita nefinansijskim komitentima središnje banke i za iznos ostalih obaveza središnje banke iz pasive njezine bilanse

    21. REZULTAT RAZLICITOG METODOLOŠKOG PRISTUPA DEFINICIJI PRIMARNOG NOVCA I prema jednoj i prema drugoj metodi iznos primarnog novca u pasivi manji je za iznos njezine aktive U suštini primarni novac -Mo - je suma gotovog novca u opticaju – G – i ukupne rezerve banaka kod središnje banka – R Mo = G + R; M1 = Mo . m; m=

    22. TEORESKI KONCEPT NOVCANE MASE – istoriski U sistemu zlatnog važenja -Najuže shvacanje novcane mase obuhvata samo zlatni novac u opticaju -Šire znacenje bi bilo kad bi dodali banknote – novcanice - U najširem kada bi ukljucili i depozite na racunima kod banka koji se koriste kao sredstvo placanja i prometa

    23. Teoreska koncepcija u sistemu slobodnog važenja Tradicionalna koncepcija polazi od uže definicije novcane mase – da se ukupna kolicina novca u opticaja sastoji od sume gotovog i depozitnog novca Teoreski novac pored funkcija platežnog i prometnog sredstva ima funkciju mjere vrijednosti i mjerilo cijene i novac kao likvidni dio imovine

    24. Koncepcija Milton Friedmana Novac po tradicionalnom definisanju služi kao sredstvo razmjene; medutim, novac služi i kao privremeno prebivalište kupovne moci – štednja ( novcana imovina) Friedmanova definicija novcane mase obuhvata pored gotovog novca u opticaju i sve depozite kod banka : transakcione, štedne i orocene

    25. Šire koncepcije Sredstva u pasivi nebankarskih finansijskih institucija , posebno štedno – kreditnih udruženja i osiguravajucih društava, se mogu ukljuciti u novcanu masu Najšira koncepcija koja stoji na stanovištu da u novcanu masu treba ukljuciti sve likvidne finansijske oblike i banka i nefinansijskih institucija koji mogu predstavljati supstitut novcu: kreditne linije, cekovi, potencijalni bankarski krediti i sl.

    26. Novcana masa u užem smislu - M1- opšteprihvacena definicija M1- opšteprihvacena definicija u vecini zemalja i od strane MMF-a smatraju se instrumenti placanja koji služe kao zakonsko i definitivno sredstvo placanja u zemlji a kreirani su od monetarno – kreditnih institucija: centralna banka i poslovne banke Opcenito : M1 = G +D G = iznos domacih novcanica i kovanica ( gotov novac) u opticaju D = depozit po videnju na transakcionim racunima

    27. Novac kao dio imovine : M1,M2, M3, M4,....... Pored gotovog novca – G i transakcionog depozita – D u novcanu masu se ukljucuju razni finansijski instrumenti kod razlicitih finansijskih institucija. Dodaju se manje likvidni finansijski instrumenti – do 1 godine dospjeca ili oni nelikvidniji – preko 1 godine dospjeca, dobivamo širei sveobuhvatne agregate M2,M3,M4.... Ili ukupan njihov zbir - L, ukupna likvidnost Monetarni potencijal i monetarni volumen

    28. Monetarni agregati u praksi M1= G + D M2= M1+Dš Dš = štedni depoziti M3= M2+Do Do= oroceni depoziti Širina iskazivanja i grupisanje razlicito je u pojedinim zemljama Razvijeno finansijsko tržište podrazumjeva da se najdugorocniji oblici mogu se pretvotvoriti u novac Usavršavanje monetarne statistike i monetarne analize

    29. Monetarni agregati kao koncetricni krugovi Prikaz

    30. Heterogena struktura monetarnih agregata Monetarna analiza je komponenta ekonomske analize Složena struktura novcanih sredstava Nepreciznost pojedinih agregata Pojedine kategorije novcanih sredstava nisu homogene – mada su svrstavne prema principu likvidnosti Postoje prakticna ogranicenja upotrebe pojedinih sredstava

    31. Problem strukture novcanih sredstava Struktura novcanih sredstava ima veliko znacenje Upravljanje likvidnosti Namjenska struktura monetarnih agregata jer se može predvidjeti strujanje novca i osnovni smjerovi pritiska kupovnih fondova na tržištu U razvijenim ekonomijama moguce je brže transferiranje jednog oblika u drugi

    32. Strukturalna nehomogenost monetarnih agregata Posljedica prirode peivredivanja koja proizilazi iz realnih kretanja reprodukcije Kretanje reprodukcije odražava se na formiranje rezervi, tekucih i fondovskih procesa upotrebe novca Proces reprodukcije , a samim kretamje novca, je pod uticajem državnog regulisanja

    33. MEHANIZMI PROMJENE MONETARNIH AGREGATA Monetarni potencijal = Ukupna aktiva nebankarskih institucija M4 = ukupna likvidna sredstva Novcana sredstva van opticaju quasi – novac ( štedni i slicni depoziti bez roka) ostala likvidna sredstva ( ograniceni depoziti i depoziti do jedne godine) Nelikvidna sredstva ( blokirani i depoziti sa rokom duljim od jedne godine)

    34. Novac u opticaju Novac u funkciji kupovnog ( prometnog) i platežnog sredstva: tekuci racuni sredstva u platnom prometu Gotovina Novcana masa je dio ukupnih novcanih sredstava koja su u opticaju Stalno “ strujanje” – “ cirkulacija” novca

    35. Štednja i tezauracija Imovinska teorija : novac kao transakciono sredstvo – dio ukupne novcane imovine Masa novca raste i opada zavisno od potrebe robnog prometa Veca ili manja kreditna aktivnost banke Ne postoji razlika kada se kredit odobrava u knjigama ili kad se odobri u gotovu ??????

    36. Kreditni novac Racunski – skripturalni - knjiški novac tj. Depozitni novac Cek i virmanski nalog Uzroci promjena priliva i odliva novcanih sredstava su u robnom prometu i robnoj proizvodnji Uloga monetarne vlasti u spoznaji uzroka promjene novcane mase: instrumenti monetarne i kreditne politike

    37. Uzroci promjena NM JACA ILI SLABIJA KREDITNA AKTIVNOST BANAKA PRELIJEVANJE NOVCA U DEPOZITE KOJI NISU NOVAC – NEMONETARNA PASIVA, I OBRNUTO PROMJENA SALDA POTRAŽIVANJA ILI DUGOVANJA U ODNOSU S INOSTRANSTVOM I TRANSAKCIJA BANAKA U STRANOJ VALUTI S DOMACIM KOMITENTIMA KUPOVINA ILI PRODAJA ZLATA I DRUGIH PLEMENITIH METALA I OSTALE AKTIVNOSTI BANAKA S DOMACIM NEBANKARSKIM SEKTORIMA

    38. Analiticki pristupi – promjene kolicine novca u opticaju – M1 Monetarna analiza Metode temeljene na jednadžbama - Metoda monetarnog multiplikatora - Metoda temeljena na racunima novcanih tokova Metod temeljen na ponudi novca – funkcionalni pristup Metod temeljen na osnovu sredstava poslovnih banaka sposobnih za plasman

    39. Metod temeljen na konsolidovanim bilansama monetarnih institucija Bilansni pristup: kolicina novca u cirkulaciji može se promijeniti u odnosima monetarnih institucija i nemonetarnih subjekata Kretanje primarnog novca od CB predodreduje maksimalni iznos kredita Novac u opticaju iz primarnog novca se knjiži u pasivi monetarnih finansijskih insistucija i aktivi nemonetarnih institucija

    40. Pasiva bilansa banke

    41. Aktivna bilansa svih banaka

    42. FORMULE A=P A= As + Ad Ad = K P= Ps+ Pd Pd= M1 + NP Ed= Ad-Pd Ed0 = Es Promjena novcane mase zavisi od promjene kredita banke i nemonetarne pasive i salda transakcija banaka u stranoj valuti

    43. Važnost pojedinih tokova promjene M1 Kontrolisani tokovi - krediti i drugi plasmani banaka i drugih monetarnih institucija: mjere monetarne politike- obavezna rezerva, eskont, relombard, REPO operacije Nekontrolisani tokovi – o kojima odlucuju vlasnici novcanih sredstava , prelijevanje iz jednog oblika u drugi: transakcioni, štedni i oroceni depoziti

    44. Država i javni dug Krediti banaka državi je glavni uzrok promjene novcane mase Državni javni dug Monetizacija javnog duga Operacije sa vrijednosnim papirima

    45. Kreditiranje privrede i stanovništva Krediti stanovništvu Krediti privredi Ogranicenje kreditne aktivnosti Mjere za “ prorjedenje” novca Obezvrijedenje novca i štednja Kamatna stopa i obezvredenje novca “Stupica likvidnosti” kada je kamatna stopa niska postaje potražnja za novcem kao imovinom a ne i za novcem kao transakcionim sredstvima

    46. Analiza novcane mase metodom monetarnog multiplikatora Prakticna i primjenjiva metoda analize promjene novcane mase Metodu zagovaraju monetaristi koji daju veliku važnost novcu u privrednom procesu – novac tretiraju kao egzogenu varijablu Ukupnu kolicinu novca promatraju kao odnos primarnog novca i monetarnog multiplikatora

    47. Pojam i smisao monetarnog multiplikatora Monetarna multiplikacija kao varijabla monetarne baze – primarni novac – B koja povezuje novcanu masu M1 , uže, do M4 , šire definicije M = B . m M= 13 ; B= 10: m=1,3 10 NJ primarnog novca koje kreira centralna banka ukonacnici kreirao je sistem poslovnih banaka zahvaljujuci procesu multiplikacije

    48. Prednosti metode multiplikacijeu odnosu na metod konsolidiranih bilansi Primarni novac se iskazuje kod centralne banke i da se po metodu upotrebe isti odreduje kao G – gotov novac plus D – rezerve likvidnosti banke , uz dati monetarni multiplikator kao važnog monetarnog parametra,koji nije podložan cestim promjenama MOŽE SE UVID U KOLICINU NOVCA U OPTICAJU Nedostatak je nedovoljnost informacija o promjeni novcane mase pod uticajem autonomnih tokova u sistemu poslovnih banaka

    49. LIKVIDNOST Likvidnost kao pojam Likvidnost ukupne privrede -makro Likvidnost privrednih subjekata- mikro Likvidnost i solventnost Medunarodna - eksterna , likvidnost Domaca - interna, likvidnost

    50. Likvidnost gospodarstva - privrede GLOBALNI POKAZATELJ To je relativan pojam – sposobnost razlicitih subjekata Kolicina novca i transakcije Kvantitativne i kvalitativne promjene Kvalitativne promjene : realni privredni odnosi i kretanje Brzina opticaja novca, organizacija i tehnika placanja, regularnost novcanih tokova

    51. Koncept o kvantitativnoj teoriji novca - Marks Potrebna kolicina novca zavisi od sume robnih cijena i brzine opticaja

    52. POKAZATRLJI LIKVIDNOST Globalni pokazatelj likvidnosti Sektorsli pokazatelj likvidnost Optimalna likvidnost EX post likvidnost EX ANTE likvidnost Brzina opticaja i likvidnost Struktura novcane mase Komercijalni krediti – surogati novca

    53. Globalni pokazatelj likvidnosti Promjene društvenog proizvoda Uticaj promjena DBP na promjene potreba za novcem Izracunavanje: Gotov novac Depozie Brzina opticaj gotovog i depozitnog novca

    54. Analiza globalnog pokazatelja likvidnost Kretanje kolicine novca u opticaju predstavlja dijelom uzrok a dijelom posljedicu stanja u privredi Potrebno je analizirati ostale faktore: stopa rasta cijena Tehnika platnog prometa

    55. Likvidnost pojedinih sektora Asimetricna kretanja u novcu Sektori sa obiljem likvidnih sredstava – potencijalna inflatorna žarišta Sektori sa manjkom – deflatorna žarišta Sektori se mogu grupisati: funkcionalmna nacela ( proizvodnja, investicije, potrošnja ...), društveno racunovodstvo Institucionalna nacela: preduzeca, stanovništvo, država , fondovi, inozemstvo .....

    56. Quasi novac i oroceni surogati u analizi likvidnosti Razvijenost finansijskog tržišta Analiza širih monetarnih agregata Komercijalni krediti Ex post i ex ante analiza likvidnosti Dublja analiza bi nas vodila na podrucje ka složenijem analiticko – metodološkom pristupu

    57. 2. MONETARNA POLITIKA   -        EKSPANZIVNA MONETARNA POLITIKA, -        RESTRIKTIVNA MONETARNA POLITIKA. Povecanjem i smanjenjem obavezne rezerve reguliše se kreditna multiplikacija.  

    58. Monetarna politika i monetarna vlast Strategija realne monetarno kreditne politike se zasniva na stabilnosti cijena i njene uskladenosti sa potencijalnim rastom ekonomije. Efikasna monetarna politika zahtjeva intezivan privredni rast i izvozno orjentisanu privredu. Sposobnost monetarne vlasti, sadržane u centralnoj banci, je da sprovede adekvatni instrumentarij monetarno - kreditne politike.

    59. Instrumenti monetarno-kreditne politike Instrumenti monetarno-kreditne politike mogu se podijeliti na: -        kvantitativne -        kvalitativne

    60. Kvantitativni instrumenti Osnovni oblici kvantitativnih instrumenata u monetarnoj teoriji i politici su:  - politika obavezne rezerve; -  diskontna politika; - politika otvorenog tržišta

    61. Kvalitativna ili selektivna politika Osnovni oblici kvalitativne ili selektivne politike sadržani su: - regulacija kredita centralne banke poslovnim bankama; -  regulacija uslova kredita; - selektivna kreditna politika.  

    62. Obavezna rezerva banake kao instrument monetarne politike Suština ovog instrumenta sastoji se u tome da svaka poslovna banka mora držati odredeni dio depozita po videnju na posebnim racunima kod centralne banke. Izdvajanje se vrši u odredenom procentu u odnosu prema depozitima po videnju. Znaci, da se dio depozita po videnju stavlja van kreditnog potencijala i ne mogu se koristiti za kredite.  

    63. Regulacija kreditnog potencijala i likvidnosti Obavezna rezerva se može istovremeno javljati kao: -    instrument regulacije kreditnog potencijala banke, i -        istrument održavanja likvidnosti.  Centralna banka koristi ovaj instrument da bi regulisala: -        kolicinu novca u opticaju; -        kontrolirala likvidnost; -        kreditni potencijal banke. 

    64. Osnovica za obracun Kod odredivanja osnovice za obracun obavezne rezerve moguca su dva koncepta: -       - da se u osnovicu uzimaju samo transakcioni depoziti, -     - da se u osnovicu uzimaju i transakcioni i oroceni i štedni depoziti.

    65. Ocjena koncepta Dva razlicita pristupa izboru osnovice proizilaze iz koncepata da li centralna banka treba da reguliše samo kratkorocni kreditni potencijal banke ili da monetarna politika treba da reguliše investicioni potencijal banke. Politika obaveznih rezervi je efikasnija ako je obuhvat kreditnog potencijala veci. Ako centralna banka povecava stope obavezne rezerve na kratkorocna sredstva tada pokušava ograniciti likvidni potencijal banke; odnosno ako ogranicava prelijevanje dohodovnog u transakcioni novac tada ogranicava investicje.  

    66. Struktura stopa obavezne rezerve Struktura stopa obavezne rezerve može biti razlicita:    - viša stopa na transakcioni nego na dohodovni novac;  - viša stopa na dohodovni nego na transakcioni novac, i -   jedinstvena stopa.  

    67. Visina stope obavezne rezerve Viša stopa obavezne rezerve na transakcione depozite objašnjava se djelovanjem monetarnog multiplikatora na investicione kredite. Uvodenjem obavezne rezerve na sve depozite dolazi do smanjenja monetarne multiplikacije.  

    68. Eskontna stopa kao instrumenat monetarne politike Eskontnom politikom centralna banka odreduje cijenu kredita koju odobrava poslovnim bankama. Promjenom u visini eskontne stope centralna banka nastoji djelovati na ponudu i tražnju novca na tržištu novca. Povecanje eskontne stope trebalo bi da smanji tražnju za kreditima i primjenjuje se na tržištu gdje je veca ponuda novca. Suprotno ovome, smanjenje kamatne stope dovodi do povecanja tražnje za novcem i podizanje nivoa privredne aktivnosti.

    69. Ocjena efikasnosti Efikasnost politike eskontnih stopa je veca u razvijenim finansijskim tržištima gdje su promjene stopa cešce. Eskontna stopa je jedan od najznacajnijih instrumenat monetarno-kreditne politike koja se sastoji u podizanju i spuštanju kamate stope po kojoj banka daje kredite.      

    70. Diskontna stopa Diskontna stopa je važna za odredivanje uslova za reeskont u pogledu uslova: -        rokova, -        kvaliteta , -        visine, -        vrste kredita, koje centralna banka odreduje i koje banke moraju ispuniti da bi se mogle koristiti reeskontom.  

    71. Ucinak Eskontna stopa je dio makroekonomske politike, ali je najuže vezana za privredna kretanja. Naime, niska eskontna stopa pokrece proces oživljavanja privrede i pokrece proces trošenja i investiranja. Potpuno je suprotno kada se radi o povecanju eskontne stope, radi se o obuzdavanju pretjerane konjukture i inflatornih poremecaja.

    72. Visina eskontne stope Centralna banka razvijenih privreda ima relativnu stabilnu eskontnu stopu jer monetarnu bazu posmatra u odnosu na kretanja u privredi, i to :     -  kretanje cijena;      -  stabilnost novca; - rast društvenog proizvoda, investicija, javne potrošnje.

    73. Politika otvorenog tržišta kao instrument monetarne politike  Politika otvorenog tržišta “open market policy” predstavlja složeniji i efikasniji mehanizam u savremenim tržišnim privredama gdje je uloga finansijskog tržišta dominantna.

    74. PRETPOSTAVKE Prvo, pretpostavka za funkcionisanje politike otvorenog tržišta je u razvijenom tržištu vrijednosnih papira na kojem centralna banka može uspješno sprovoditi kupovinu i prodaju obveznica. Drugo, veoma važno, je postojanje mogucnosti aktivne uloge države da utice na kreiranje novca putem emisije obveznica i stvaranjem javnog duga. Time država plasmanom i kupovinom obveznica vlasnicima kapitala kreira tražnju i ponudu novca mimo institucije centralne banke.

    77. Selektivna kreditna politika, regulacija kredita centralne banke poslovnim bankama Selektivna kreditna politika djeluje na promjene novca samo u odredenim sektorima privrede, a u suštini svodi se na indirektno regulisanje kreditnog potencijala banaka. Sprovodeci selektivnu politiku centralna banka je povezana sa ekonomskom politikom zemlje. Isto tako sprovodi se kvalitetna i kvantitativna kontrola novca i kredita koja je odredena namjenom i kolicinom odobrenih sredstava.    

    78. Regulisanje kredita Regulisanje kredita centralne banke poslovnim bankama pokazao se veoma znacajan sa stanovišta monetarno-kreditne politike. Krediti centralne banke dati poslovnim bankama stvaraju multiplikaciju efekata cime se stvara ucinak kreditne politike. Efekat multiplikacije je veci kada se kreditiraju banke umjesto direktno realni sektor ekonomije: stanovništvo, privreda i država.

    79. Kvalitativna i kvalitativna kontrola novca Kontrola se sprovodi :   -       - da li je reeskontni kredit dat za odredene namjene, odnosno robno-novcane transakcije; -        - da li su ispoštovani uslovi sa stanovišta kamatne stope i rokova.    

    80. Kontrola nad likvidnošcu Kontrola centralne banke nad likvidnošcu poslovnih banaka sprovodi se:        propisivanjem oblika minimalne likvidnosti poslovnih banaka; odredivanjem rocne strukture kredita banaka; odredivanjem nacina korištenja obavezne rezerve; odredivanjem opštih uslova kreditne sposobnosti banaka; odobravanjem ili neodobravanjem kredita za likvidnost banaka.  

    81. Stopa likvidnosti poslovnih banaka Stopa likvidnosti izražava se kao odnos sredstava na žiro racunima banaka i gotovine prema kratkorocnim izvorima banke: depozitni novac,ogranicena sredstva po videnju, kratkorocne hartije od vrijednosti i ostale dospjele kratkorocne obaveze. Svaka poslovna banka mora voditi racuna o svojoj likvidnosti i pridržavati se nacela likvidnosti.

    82. Upravljanje likvidnošcu Posebno se ovo odnosi na banke koje su izloženene ocekivanim udarima od kojih neki ne moraju biti ekonomske prirode, cak su psihološke naravi, koji se manifestuju “udarom na izvore banke”.   U ovakvim slucajevima banka se mora osigurati:   -        povecanom likvdnošcu; -        medubankarskim sporazumom; -   podrškom centralne banke preko kredita za likvidnost ili korištenjem sredstava obavezne rezerve.

    83. Cilj proširenja osnovice Proširenje osnovice trebalo je da izazove efekat monetarnog stezanja i utice na zaustavljanje rapidne kreditne ekspanzije pogotovo prema sektoru stanovništva.

    84. BANKARSKI SISTEM    BANKARSKI SISTEM I NJEGOVO INSTITUCIONALNO UREĐENJE  Bankarski sistem predstavlja podsistem finansijskog sistema u kome posebno treba naglasiti dvostepeni sistem organizacije, i to: -        sistem centralne banke i -        sistem poslovnih banaka.

    85. Monetarna integracija Monetarna integracija predstavlja uniformiranost u smislu funkcionisanja zajednickog finansijskog tržišta i kamatnih stopa, pri cemu se ostranjuju sve barijere kretanja kapitala i operacije na finansijskom tržištu. Prednosti integracije ce se ogledati u vodenju jedinstvene monetarne politike, jacanju procesa finansijske integracije sa institucionalnim investitorima (narocito sa osiguravajucim društvima). Jedinstven novac ce omoguciti svim ucesnicima povezivanje jedinstvenog sistema platnog prometa, dok bi se pristupom euro tržištima stepen likvidnosti povecao.

    86. Evropska Centralna banka Vec od 1.januara 2002. godine Evropska Centralna banka emituje primarnu emisiju euro novcanica i kovanica, tako da pocev od 1.7.2002.godine u prometu ostaje EURO kao cirkulirajuca kupovna moc i zajednicki novac zemalja clanica Evropske unije.  

    87. Koristi od uvodenja EURA su:   -        eliminacija deviznih rizika, -        jacanje jedinstvenog tržišta, -        jacanje investicione aktivnosti, -        upredivost cijena, -        lakše i jeftinije obavljanje platnog prometa i finansijskih transakcija.  

    88. Poslovne banke   Poslovne banke su specificne institucije koje prikupljaju slobodna novcana sredstva, uzimaju i daju kredite, obavljaju funkciju platnog prometa i vrše druge poslove za svoje komitente. Osnovna funkcija poslovnih banaka je u mobilizaciji i koncentraciji novcanih sredstava.

    89. Valutna komisija / Monetarni odbor (Currency board)   “Monetarni odbor vrši emisiju novcanica i kovanog novca koji se može konvertovati u” rezervnu “valutu po fiksnom kursu i po videnju.”

    93. Monetarni odbor funkcioniše na principu:   -        depoziti po videnju su konvertibilni u valutu zemlje monetarnog odbora po fiksnom kursu, -        odnos izmedu novca u opticaju i novcane mase je stalan, -        sve platne - bilansne transakcije su rezultat tekucih transakcija, -        monetarna politika se sastoji u konverziji domace valute u fiksnu valutu.  

    95. Uslovi za pristupanje EU Zahtjev za clanstvo u Evropsku Uniju može podnijeti svaka evropska država cije uredenje pociva na nacelima slobode, demokratije, poštivanja ljudskih prava i temeljnih sloboda te vladavine prava. (Clan 49. Ugovora o Evropskoj Uniji)

    96. Kopenhagenški kriteriji Kopenhagenški samit Vijeca Evrope 1993. Politicki: uspostava institucija koje osiguravaju demokratiju, vladavinu prava, poštovanje ljudskih prava te poštovanje i zaštitu manjina i prihvatanje politickih ciljeva Unije Ekonomski: funkcionisanje tržišne ekonomije uz cvrsto uspostavljene tržišne elemente i sposobnost da se nosi sa pritiskom konkurencije i prilagodavanja tržišnim mehanizmima unutar EU Pravni: sposobnost preuzimanja obaveza koje proizilaze iz clanstva u EU, ukljucujuci preuzimanje pravnog naslijeda EU – acquis communautaire  Madridski administrativni kriteriji (zakljucci Vijeca Evrope 1995.) Prilagodavanje administrativnih struktura države za uspješnu primjenu acquis-a

    97. Ekonomska i monetarna unija (EMU) 1992. u Maastrichtu je potpisan Ugovor o Evropskoj Uniji (EU) kojim se postavljaju temelji Ekonomske i monetarne unije (EMU) i kriteriji ekonomske i finansijske discipline u cilju uvodenja jedinstvene evropske valute

    98. Maastrichtski kriteriji konvergencije: Cl. 121. Ugovora o EU, kriteriji za punopravno clanstvo u EMU - eurozoni: Stopa inflacije ne smije prelaziti 1,5% prosjeka inflacije u tri clanice EU sa najnižom stopom inflacije Budžetski deficit ne smije prelaziti 3% BDP-a Javni dug ne smije prelaziti 60% BDP-a Prosjecne nominalne dugorocne kamatne stope ne smiju prelaziti 2% u odnosu na kamatne stope tri zemlje EU sa najnižom stopom inflacije Stabilnost deviznog kursa i ucešce u ERMII (mehanizam deviznog kursa): u periodu od najmanje dvije godine prije uvodenja EUR-a kurs valute prema EUR mora fluktuirati unutar dopuštenih granica +/- 15 u odnosu na centralni paritet

    99. Funkcionalna nezavisnost Institucionalna nezavisnost Licna nezavisnost Finansijska nezavisnost

    100. Evropska centralna banka (ECB) u središtu Eurosistema i ESCB Evropski sistem centralnih banaka (ESCB): ECB i nacionalne centralne banke (NCB) svih država clanica EU Eurosistem: ECB i NCB država clanica EU koje su uvele EUR Eurosistem i ESCB ce koegzistirati sve dok postoje države clanice EU izvan eurozone

    102. ESCB/EUROSISTEM: CILJEVI Primarni cilj: Održavanje stabilnosti cijena (cl. 105(1) Ugovora o EU) “stabilnost cijena se definiše kao godišnji porast HIPC u eurozoni ispod 2% “(UV ECB, 1998), održavanje inflacije ispod 2% (UV ECB, 2003) Podrška ekonomskim politikama u EU

    103. Ugovor o EU (cl. 105.2) i Statut ESCB (cl. 3.1): Definisati i implementirati jedinstvenu monetarnu politiku Upravljati deviznim operacijama Držati i upravljati službenim deviznim rezervama država clanica EU Osigurati neometano funkcionisanje platnih sistema EU

    104. Komitet za medunarodne odnose (IRC) Komitet za monetarnu politiku (MPC) Komitet za bankarsku superviziju (BSC) Komitet za banknote (BANCO) Komitet za vanjsku komunikaciju (ECCO) Komitet za internu reviziju (IAC) Komitet za racunovodstvo i monetarni prihod (AMICO) Pravni komitet (LEGCO) Komitet za operacije na tržištu (MOC) Komitet za platne sisteme i sisteme poravnanja (PSSC) Komitet za informacionu tehnologiju (ITC) Komitet za statistiku (STC) Komitet za budžet (BUCOM) Komitet za ljudske resurse (HRC)

    105. Pitanja: Uloga centralne banke stvara tzv. primarni novac. Sekundarna emisija novca i uloga poslovnih banaka. Faktori promjene novcane mase – primarna emisija centralne banke. Šta znaci prilagodavanje emisije stvarnim robno – novcanim transakcijama?

    106. Pitanja 5. Efekti djelovanja mehanizma kreiranja novca na stabilnost privrede i njen uticaj na emisiju novca. 6. Pojmovno znacenje formiranje optimalne kolicine novca. 7. Kanali kreiranja primarnog novca savremenih privreda na bazi kreditiranja države. 8. Šta znaci emisija preko “otvorenog tržišta“ kupovinom obligacija javnog duga

    107. Pitanja 9. Kako objasniti pojam monetizacije vrijednosnih papira i pojmove eskonta i reeskonta. 10 Objasniti mehanizam i instrumentarij kreditiranja centralne banke poslovnih banaka. 11. Šta znaci niska stopa obavezne rezerve banaka. 12. Kako objasniti dobru ili slabu depozitnu bazu banaka .

    108. Pitanja 13. Šta prakticno znaci visoka zavisnost od kredita centralne banke. 14. Šta znaci emisija ex nihilo . 15. Šta znace “ open market operacije”. 16. Objasniti znacenje stalno prisutanog deficita: leteci , sistemski .

    109. Pitanja 17. Koje su negativne posljedice budžetskog deficita,tj. javnog duga i zaduživanja države kod centralne banke. 18.Selektivni krediti kao oblik monetizacije. 19. Kako se primarna emisija uklapa u sistem raspodjele nacionalnog dohotka i ukupan sistem finansiranja. 20. Kako primarna emisija utice na formiranje novcane mase.

    110. Pitanja 21. Djelovanje multiplikacije u monetarnom sektoru : M = m x B. 22. Mehanizmi kreiranja novca preko kreditne aktivnosti. 23. Promjene deviznih rezervi na kreiranje novca. 24. Kako objasniti promjenu strukture monetarnog volumena.

    111. Pitanja 25. Promjena u strukturi postojece novcane mase:pretvaranje depozita u gotov novac, prelijevanje novca u okviru sektora stanovništva i privrede. 26. Nemonetarni depoziti kao kanali stvaranja i povlacenja novcane mase. 27. Ogranicavajuci efekti multiplikacije kroz konverziju depozita novca D u gotov novac i zadržavanje gotov novca u rukama stanovništva G. 28. Oblici multiplikacije.

    112. Pitanja 29. Pozitivni efekti multiplikacije sa pojacnjenjem izracunavanja efekata na kreditni potencijal. 30. Kako tezauracija ogranicava multiplikaciju kredita. 31. Platno - bilansna situacija kao faktor multiplikacije kredita. 32. Od cega zavisi tražnja gotovog novca.

More Related