کتاب:مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی فرج الله رهنورد نشر نی

1. کتاب:مدیریت استراتژیک سیستم های اطلاعاتی فرج الله رهنورد نشر نی فصل سوم :برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی

2. تعریف:برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی،بر برنامه ریزی برای ایجاد سیستم های کاربردی مبتنی بر رایانه دلالت دارد.

3. متدولوژی برنامه ریزی سیستم اطلاعاتی ابزار مفیدی است که یک سازمان می تواند به کار گیرد.متدولوژی:یک چارچوب است که ترتیب گام به گام راهکارهایی را که به توسعه محصول نهایی کمک مي‌كنند، مشخص می‌نماید.معروفترین متدولوژی برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی :1)برنامه ریزی سیستم های پشتیبانی کاری (BSP)2)عوامل کلیدی توفیق

4. دیدمان آنتونی:آنتونی تحت عنوان سیستم های برنامه ریزی و کنترل وظایف مدیریت را در سه سطح تقسیم می کند که به دیدمان آنتونی معروف است:1)برنامه ریزی استراتژیک :فرآیند تعیین اهداف و استراتژی های سازمانی2)کنترل مدیریت:با عملیات جاری سازمان در ارتباط است3)کنترل عملیات:تاکید از مسائل عمومی بر روی مسائل جزئی انتقال می یابد.

5. مدل ارل (Earl)پنج نگرش عمده را در برنامه ریزی سیستم هاس اطلاعاتی مطرح می سازد که بر بلوغ سازمانی فزاینده دلالت دارد.1.نگرش تکنولوژی مدار:عمدتا برای متخصصان فن آوری اطلاعات برای ساختن بنیاد ها و معماری تکنولوژی اطلاعات اعمال می شود.2.نگرش روش مدار:روش های کاری مورد بررسی قرار می گیرد تا نیاز به سیستم های اطلاعاتی به طور منطقی تعریف شود.3.نگرش اداری:برنامه تفصیلی تحقق می یابد و بودجه برای نیل به کارکردهای سیستم های اطلاعاتی تامین می شود.4.نگرش کارمدار:کسب مزیت رقابتی دنبال می شود.مدیریت ارشد و کاربران جهت گیری در مورد سیستم های اطلاعاتی را تعیین می کنند.5.نگرش سازمان مداری:یکپارچه سازی استراتژی کاری و سیستم های اطلاعاتی دنبال می شود.

6. برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی (SISP)به عنوان یکی از فعالیت های مهم مدیران ارشد در نظر گرفته شده است.این فعالیت برای کاهش عدم اطمینان،هماهنگی،ایجاد ارتباط بین زیر گروه های سازمانی و جست و جوی فعالانه فرصت کاری به کار گرفته می شود.

7. موانع به کارگیری SISP:الف:مشکلات سازمانی :این روش استراتژی سازمان را نادیده می گیرد/کاربران به حد کافی درگیر نمی کند/تصور اشتباهی از اندازه سازمان دارد.ب:مشکلات اجرایی:به سختی می توان مدیرعالی را مجاب به انجام آن کرد/خروجی نهایی خیلی قابل استفاده نیست/خروجی در راستای خواسته های مدیریت نیستج:مشکلات پایگاه داده ای:خروجی SISP موضوع مدیریت داده را در سازمان به اندازه کافی بررسی نمی کند/خروجی SISPمعماری داده های سازمانی را تعریف نمی کند.د:مشکلات سخت افزاری:خروجی SISP برنامه جامع سخت افزار سازمانی را تعریف نمی کنده.مشکلات هزینه ای:طراحی بسیار طولانی مدت است/طراحی می تواند بسیار پر هزینه باشد

8. ابعاد شش گانه فرآیند SISP1.جامعیت(Comprehensiveness):این مفهوم در سیستم های اطلاعاتی برای توصیف حدود یا قلمرو راه کارها در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک به کار گرفته می شود.2.رسمیت(Formalization):به وجود فنون ،خط مشی ها و رویه های مکتوب اشاره دارد.3.تمرکز(Focus):به توازن میان خلاقیت ها و جهت گیری اشاره دارد.4.جریان (Flow):نقش مدیران سازمانی و بخشی در شروع فرآیند برنامه ریزی به منزله ی یکی از ویژگی های مهم برنامه ریزی استراتژیک محسوب می شود.با توجه به مرکز ثقل اختیارات یا تفویض اختیارات برای برنامه ربزی ،نوع جریان متفاوت است.5.مشارکت(Participation):بر حدود درگیری افراد در برنامه ریزی استراتژیک تاکید دارد.6.ثبات رویه(Consistency):یکی از مهم ترین ابعاد برنامه ریزی در مدیریت استراتژیک که به آزمون سرعت تصمیم گیری و انطباق پذیری استراتژیک می پردازد ثبات رویه است.

9. فرآیند برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی1.شروع و آمادگی:در این مرحله،مدیریت یک سیستم برنامه ریزی را سازماندهی می کند و وظایف و نقش ها را تعریف می کند.2.تحلیل استراتژی سازمانی :گروه برنامه ریزی با مدیران مصاحبه می کند تا سازمان کار،استراتژی های سازمانی را مستند سازی کنند.3.ارزیابی سیستم اطلاعاتی فعلی:گروه برنامه ریزی محیط سیستم های اطلاعاتی در وضع موجود را ارزیابی می کند تا اصلاحات کوتاه مدت پیشنهاد کند.4.تحلیل عملیات سازمان :مستند سازی اقدامات کاری در سطوح عملیاتی صورت می گیرد.گروه برنامه ریزی با مدیرات عملیاتی صحبت می کند تا نیازی های اطلاعاتی و استراتژی های سازمان را تشخیص دهد.5.تکمیل مدل سازی:مدل سازمانی نهایی می شود و از طریق مدیریت ارشد اصلاحات و موارد تکمیلی مورد بررسی قرار می گیرد.6.بهبود معماری اطلاعات سازمانی :گروه کاری معماری اطلاعات سازمان را تعریف می کند که شامل سیستم های کاربردی،تکنولوژی ها و مدیریت سیستم های اطلاعاتی در سازمان است.7.طراحی برنامه استراتژیک سیستم های اطلاعاتی :گروه برنامه ریزی پروژه های کوتاه و بلند مدت تعریف می کند.این مرحله شامل تعیین اولویت پروژه ها و تخمین هزینه های هر یک از پروژه هاست.8.بازبینی و ارزیابی:در این مرحله گروه برنامه ریزی کار خود را طی مرحله برنامه ریزی مورد بازبینی قرار می دهد.

10. تحلیل محیطدر این مرحله محیط داخلی و خارجی سازمان برای شناخت نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت و تهدید های خارجی دنبال می شود.تحلیل محیط داخلی : عبارت است از:1)اهداف و استراتژی هایی که برای نیل به این اهداف دنبال می شوند.2)فعالیت های سازمان و نحوه روابط و بهم وابستگی آن ها به یکدیگر3)شناخت فرآیند های تصمیم گیریتحلیل محیط خارجی:سازمان نیاز دارد توسعه تکنولوژی اطلاعاتی ،روند استفاده اقتصادی از آن و عملی بودن به کارگیری تکنولوژی های جدید را مورد بررسی قرار دهد.

11. بدره سیستم های اطلاعاتیبدره سبدی از سیستم های اطلاعاتی است که سهم هر یک ازآن ها در سازمان شناسایی می کند تا امکان تصمیم گیری و سرمایه گذاری مناسب فراهم آید.1.سیستم های اطلاعاتی حمایتی(Support):این سیستم ها هر چند باارزش هستند اما برای اهداف سازمانی نقش حیاتی ندارند.مثل سیستم اطلاعاتی پرسنلی.2.سیستم اطلاعاتی کلیدی (Key Operational):این سیستم ها در فعالیت اصلی سازمان جای گرفته اند و اگر از کار بیفتند سازمان با مشکلات جدی مواجه می گردد.مانند سیستم مدیریت سفارش.3.سیستم های اطلاعاتی استراتژیک (Stratrgic):این سیستم ها به سازمان این توانایی را می دهند تا به اهداف آینده اش برسد.4.سیستم های اطلاعاتی بالقوه(High Potential):این های سیستم های اطلاعاتی واقعی نیستند.در واقع آن ها زمینه های R&Dهستند که ممکن است به ایجاد سیستم های استراتژیک جدید منجر شود.

13. رویکردهای برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتیهدف کلی برنامه ریزی سیستم های اطلاعاتی عبارت است از تعیین بدره مطلوب بقسمی که سیستم های اطلاعاتی مناسبی را برای تحقق نیازی های سازمان در مقطع زمانی خاصی فراهم سازد.چشم انداز :IS/IT چشم انداز:بیانیه ای است از آن چه که یک فرد باور دارد آینده خواهد بود یا اینکه می خواهد آینده چگونه باشد.مثلا چشم انداز بوئینگ «کسب سهم درست در محل درست در زمان درست» می باشد.چشم انداز دارای شش بخش است:1)روشن است 2)چالش برانگیز است 3)تصویر ذهنی است 4)آینده سازمان است 5)آن چه می تواند باشد 6) آن چه باید باشد است.

14. تدوین استراتژی های IS/ITدر این مرحله استراتژی های مدیریت سیستم های اطلاعاتی،سیستم های اطلاعاتی و تکنولوژی اطلاعاتی تدوین می شوند.1)استراتژی کاری:تدوین استراتژی کاری در خیلی از موارد پیش شرط تعیین نیازهای سیستم اطلاعاتی است.2)استراتژی سیستم های اطلاعاتی :این استراتژی باید بر اساس تحلیل محیط و استراتژی کاری صورن گیرد.هدف:ایحاد تقاضا برای به کارگیری سیستم های اطلاعاتی در برنامه ها و حل مسائل کاری است3)استراتژی تکنولوژی اطلاعات:این استراتژی چگونگی تامین نیاز های تکنولوژیک را در سیستم های اطلاعاتی تعریف می کند

15. استراتژی اجرایی بدره سیستم های اطلاعاتی1.استراتژی برنامه ریزی متمرکز:برای سیستم هایی مناسب است که در آن نیل به اهداف کاری معینی به سرمایه گذاری سیستم های اطلاعاتی بستگی دارد.2.استراتژی پیشگامی :این استراتژی بر این منطق استوار است که به کار گیری تکنولوژی می تواند به کسب مزیت رقابتی منجر شود و سازمان را در موضع پیشگامی قرار دهد.3.استراتژی بازار آزاد:فلسفه ی بازار آزاد آن است که مدیران صفی در رابطه با عملکرد فعالیت های کاری در حوزه مسئولیت خود پاسخگو هستند و آنان باید در اتخاذ تصمیات اثر یخش در مورد IS/IT آزاد باشند.4.استراتژی انحصاری:این استراتژی بر عکس بازار آزاد است و برای مدیریت ارشد نقش تعیین کننده ای در فرآیند تصمیم گیری برای سیستم های اطلاعاتی از نوع عملیات کلیدی قائل است.5.استراتژی منابع کمیاب:این استراتژی اساسا جنبه مالی دارد و سعی می کند هزینه های مرتبط با فناوری اطلاعات را از طریق بودجه کنترل کند.این به مفهوم آن است که هر سرمایه گذاری عام سیستم های اطلاعاتی از نظر مالی توجیه پذیر باشد.

17. فصل چهارم نیاز سنجی سیستم های اطلاعاتی

18. بهبود سیستم های اطلاعاتی :فرآیند بهبود سیستم های موجود ویا طراحی سیستم های نوین در سازمان .نکته:نیاز اطلاعاتی شرط اصلی در طراحی یا بهبود سیستم اطلاعاتی به شمار می رود.

19. نیاز اطلاعاتی معرف شکاف بین تصمیم خوب و تصمیم واقعی است.- تصمیم خوب تصمیمی است که 90 درصد بر اطلاعات استوار باشد.

20. پیش فرض های تعریف نیاز اطلاعاتی 1.این تعریف فرض میکند که میتوان بر اثر بخشی در تصمیم گیری از طریق طراحی و استقرار سیستم اطلاعاتی غلبه کرد.2.فرض می کند که زیر ساخت های تکنولوژیکی برای طراحی و استقرار سیستم اطلاعاتی در دسترس هستند.3.فرض می کند که مدیران تمایل دارند اطلاعات لازم را کسب کنند تا بتوانند تصمیمات اثر بخش اتخاذ کنند.

21. امکان سنجی سیستم اطلاعاتیمطالعه ی امکان سنجی هدفی کاربر محور دارد و به بررسی سیستم اطلاعاتی پیشنهادی و امکان به کار گیری آن می پردازد.امکان سنجی تفاوت بین موفقیت و شکست استهدف امکان سنجی حل مساله نیست،رسیدن به هدف است

22. نکته :شکست در پیاده کردن ایده های IS در حالی اتفاق می افتد که صاحبان این ایده ها به علاقه و به سختی برای پیاده کردن آن ها کار می کنند.علت: تمایل کار آفرین به یک ایده ی خاص بدون جست و جوی امکان پیاده کردن آن

23. عشق به یک ایده به معنی موفقیت آن نیست

24. تبیین موارد لازم در امکان سنجی :1.ایده 2.مدیریت ایده 3.قلمرو ایده کاری4.بودجه

25. پیامد های امکان سنجی:مدیر با استفاده از نتایج امکان سنجی می تواند اقدام به اجرا یا تاخیر انداختن و یا توقف پروژه نماید.

27. فرآیند امکان سنجی1.تحلیل رویه های موجود2.تعیین احتیاجات3.تحلیل راه کار4.بررسی قابلیت اجرای پروژه

28. تکنیک TELOS1.امکان سنجی فنی2.امکان سنجی اقتصادی3.امکان سنجی حقوقی4. امکان سنجی عملیاتی5. امکان سنجی زمانی

29. مدل های نیاز سنجی سیستم های اطلاعاتی1.مدل چرخه ی حیات محصول –صنعت2.مدل بدره ی محصولات3.مدل تحلیل نیروهای رقابتی(چارچوب پورتر)4.مدل عوامل کلیدی موفقیت5.مدل زنجیره ی ارزشی6.مدل موجودیت فعالیت

30. 1.مدل چرخه ی حیات محصول صنعت

31. مدل BCG(BOSTON CONSULTING GROUP)ماتریس گروه مشاوران بوستون

33. تحلیل نیروهای رقابتی تازه ها عرضه کنندگان خریداران رقبا جایگزین ها

34. مدل عوامل کلیدی توفیقعوامل کلیدی توفیق عواملی هستند که تحقق هدف در گرو آن ها است.

35. فرآیند تحلیل اهداف کاری به منظور نیاز سنجی سیستم های اطلاعاتی1.تعیین جهت استراتژیک سازمان 2.تعیین عوامل کلیدی موفقیت برای هر هدف کاری از طریق کارگاهی مرکب از مدیران ارشد و صفی3.تجمیع عوامل کلیدی توفیق4.تعیین اطلاعات مورد نیاز برای هر CSF5.تحلیل قابلیت سیستم های اطلاعاتی موجود از نظر تامین اطلاعات مورد نیاز عوامل کلیدی توفیق و تشخیص نیاز به سیستم های اطلاعاتی جدید یا بهبود سیستم های موجود6.اولویت بندی برای طراحی و استقرار سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز و تنظیم برنامه ی IS/IT

36. مدل زنجیر ه ی ارزشی

37. نکته:یک سازمان برای آنکه کاربردهای سیستم های اطلاعاتی را بر حسب تهدید ها و فرصت ها تشخیص دهد لازم است زنجیره ی ارزشی خارجی را قبل از پرداختن به زنجیر ه ی ارزشی داخلی مورد تحلیل قرار دهد.نکته:موفقیت کلی یک سازمان در زنجیره ی ارزشی خارجی در درجه ی اول به کسب اطلاعات عرضه و تقاضا بستگی دارد(اول باید ببینم در بازار چی هستو ..)

38. تحت تاثیر قرار گیرنده های حیطه استراتژیک از سیستم های اطلاعاتی 1.موقعیت هایی را برای افزایش کار آیی در زنجیری ارزشی فراهم می سازند.(داده موجب تصمیم خوب می شود و به کارآیی کمک)2.قابلیت یک شرکت در برقراری روابط میان عملیات مختلف تقویت می کنند و به یکپارچه سازی عملیات کمک می کنند.(مثل یک اتوماسیون اداری)3.دامنه ی رقابت را توسعه می دهند(اطلاعات بالا می رود و قدرت خلاقیت و مانور بالا می برد)

39. زنجیر ه ی ارزشی داخلی :هدف از تحلیل این زنجیره ارزیابی فعالیت های سازمانی است که به فرآیند ارزش افزوده در صنعت کمک می کند.نگرش زنجیره ی ارزشی بین دو فعالیت کاری فرق می گذارد1.فعالیت های اصلی :سازمان را قادر می سازد تا نقش خود را در زنجیره ی ارزشی صنعت ایفا کند و مشتریان را راضی نگاه دارد2.فعالیت های حمایتی که برای کنترل و بهبود کار ضروری هستند و به طور مستقیم در ایجاد ارزش افزوده نقش ندارند.

40. فعالیت های اصلی در زنجیره ی ارزشی داخلی:1.تدارکات رو به درون2.عملیات 3.تدارکات رو به بیرون4.فروش و بازاریابی5.خدمات پس از فروش

41. نقش های فعالیت های حمایتی1.فعالیت های اصلی را قادر می سازد تا در سطح مطلوبی به اجرا در آید.یعنی به فعالیت های اصلی سرویس لازم را ارائه میدهد.2.سازمان را قادر می سازند تا در طول زمان به کنترل،اداره و بهبود فعالیت ها بپردازند3.تعهدات قانونی سازمان از قبیل مالی،حقوقی،بهداشت و سلامتی را برآورده سازند.

42. مدل موجود فعالیت :موجودیت:به هر چیزی که در مورد داده هایی جمع آوری می شود یک موجودیت می گویند.

43. 4 روش اصلی ارتباطی فعالیت به موجودیت1.ایجاد موجودیت(Create)2.اصلاح(Modify)3.استفاده (Use)4.حذف(Delete)

44. فرآیند معماری اطلاعاتمعماری اطلاعات : مرتبط کردن موجودیتها و فعالیت هاست1.تعریف اهداف2.تعریف فرآیندهای کاری3.تعریف داده های کاری موردنیاز 4.تعریف معماری اطلاعات