Sağlıklı İşgücü Türkiye Çalışması : Sonuçların Değerlendirilmesi

1. Sağlıklı İşgücü Türkiye Çalışması : Sonuçların Değerlendirilmesi Dr. Nurullah Akkoç Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji İmmunolji Bilim Dalı

2. Sağlıklı İş Gücü “Fit for Work” Projesi Nedir • Türkiye dahil 25 Avrupa ülkesindeki kas-iskelet sistemi hastalıklarının (KİSH) • Çalışanların çalışma hayatı üzerindeki etkisini, • Çalışanların aldıkları tedavinin ve desteğin yeterliliğini, • İşteki deneyimlerini, • Çalışanların sorunlarının aileleri ve iş arkadaşları üzerindeki etkisini • Maliyetlerini inceleyen bir çalışma. • Finansal boyut • İnsani boyut • Saptanan sorunların çözümüne yönelik öneriler rapora dahil edilmiş

3. Problemin Boyutu • Kronik kas iskelet sistemi rahatsızlıkları Avrupa’da 100 milyon kişiyi etkiler . • AB’de 40 milyondan fazla çalışanın KİSH’lerden etkilendiği sanılmaktadır . • AB ülkelerinde işle ilgili hastalıkların yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. • 3 gün veya daha uzun süren bütün hastalık izinlerinin %50’sinden ve kalıcı iş göremezliğin %60’ından sorumludur. • AB’de KİSH’nın yol açtığı yıllık maliyetin 240 milyar € olduğu hesaplanmıştır.

4. Ülkemizde Kronik Hastalıklar ve İş Gücü • 2002 yılında nüfusun %12.3’ünde maluliyet ve %9.7’sinde kronik bir hastalık bulunduğu saptanmıştır. • Kronik hastalığı olan erkeklerin %53’ünün ve kadınların %93’ünün çalışmadığı bulunmuştur. • KİSH’na bağlı iş günü kaybı, iş gücü kaybı, eknomik maliyet bilinmiyor

5. Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Sonuçları Ağrı Fonksiyon kaybı Sosyal yaşamda kısıtlılık Yaşam kalitesinde düşme Geçici/kalıcı işgücü kaybı • Eklem hastalıkları • Boyun/sırt/bel rahatsızlıkları • Kas / tendon/ ligaman rahatsızlıkları • Travma

6. İş ile İlişkili Kas ve İskelet Sistemi Hastalıkları Gerilim boyun ağrısı Torasik outlet sendromu Rotator cuff tendiniti Disk kayması DeQuervain’sendromu Bel ağrısı Raynaud fenomeni Kas ve ligaman zorlanması Karpal Tünel Sendromu Kondromalasi Menisküs yırtılması Siyatik Plantar fasiiit

7. Sosyal Sigorta Mevzuatı, Meslek Hastalıkları Kayıtlarında KİSH (1980 yılı) • Vibrasyonun sebep olduğu kas, eklem hasarları ve anjiyonörotik bozukluklar • Eklem bursalarının sürekli lokal basıya bağlı hastalıkları • Aşırı yüklenmeye bağlı tendon, tendon kılıfı ve periost hastalıkları (tenosinovit ve periostit) • Çalışma yerlerinde menisküs hasarları • Sinirlerin sürekli lokal basıya bağlı paralizisi (genellikle yüzeydeki motor sinirlerin) • Kas krampları

8. “Sağlıklı İş Gücü” Raporunun Odaklandığı Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Sık görülen ve sık olarak işgöremezliğe yol açan rahatsızlıklar Sık görülmeyen, ancak sık olarak işgöremezliğe yol açan rahatsızlıklar Romatoid Artrit Ankilozan Spondilit • Bel ağrısı • İşle ilişkili üst ekstremite rahatsızlıkları

9. Yöntem • Çok ayrıntılı bir litertatür araştırması; yayınlanmış ve yayınlanmamış araştırmaların gözden geçirilmesi • Farklı ülkelerdeki prevalans ve maliyet verilerinin, klinik ve iş hayatı ile ilgili çalışmaların karşılaştırılarak gözden geçirilmesi • Ekonomistlerle, iş hayatı ile ilgili uzmanlarla, klinisyenlerle, hasta gruplarıyla ve politika oluşturanlarla görüşmeler • Econometrik veri analizi • Türkiye dahil 25 Avrupa ülkesinde rapor yazımı

10. Avrupa Ülkelerinde Genel Bulgular • Modern iş yerlerinde fiziksel işin azalmasına rağmen KİSH Avrupa’da iş gücü kaybına ve iş görmezliğe yol açan birinci nedendir. • KİSH’den muzdarip bir çok çalışanda mental sağlık problemleri de eklenir.olmayabilir. • İşe bağlı KİSH dışında kalan romatizmal ve inflamatuar hastalıklar milyonlarca kişiyi etkilemektedir. Ancak iş ortamında oluşan hastalıklar olmadıkları için AB politika geliştiricileri tarafından ve ulusal hükümetler tarafından büyük ölçüde görmezden gelinmektedir. • Mevcut politika ve uygulamalarda birçok zaafları vardır: Yetersiz veri, resmi kurumlar arasında yetersiz koordinasyon, işverenlerin bilgisizliği, işe geri dönmenin klinisyen tarafından bir tedavi hedefi olarak görülememesi • Erken teşhis ve erken müdahale çalışma hayatını olumlu etkileyerek topluma olan maliyeti azaltır.

11. Türk Sağlıkle Erişkinlerde Sırt/Bel Ağrısı Prevalansı Altinel L, Acta Orthop Traumatol Turc. 2008

12. Türkiye’de Romatoid Artrit Sıklığı Türkiye de tahmini olarak 150.000 Romatoid Artritli hasta vardır. Yaklaşık 1/3’ ü tanı almamıştır. Akar S, et al. Clini Exp Rheumatoll 2004 Kaçar C, et al. Clin Rherumatol 2005

13. RA’da Prognoz

14. Türkiye’de Spondiloartrit ve Ankilozan Spondilit Sıklığı Türkiye de tahmini olarak 425.000 Spondiloartritli hasta ve 200.000 Ankilozan Spondilitli hasta vardır Onen F, et al Journal of Rheumatology, 2008

15. Ülkemizde AS Tanısında Gecikme

16. Genç Hastalarda AS’nin Yaşam Kalitesine Etkisi Ozgul et al Clin Rheumatol. 2006 Mar;25(2):168-74.

17. Ankilozan Spondilit ve Çalışma Hayatı 121 erkek hastada; • %31 işe devam • %45 daha hafif bir işle değişim • % 24’ünün AS nedeniyle emeklilik • Hastaların ortalama emeklilik yaşı 36 ± 4.2 yıl Çakar, ve ark. 2009

18. Ankilozan Spondilitte İşgöremezlik Çakar E et al Clin Rheumatol. 2009

19. Dünyanın Farklı Bölgelerinde Romatoid Artrit ve Spondiloartrit Sıklığının Karşılaştırması Akkoc N, Cur Rheumatol Rep, 2008

20. KİSH Etkilerinin Azaltılması • Önleme • Erken tanınma • Erken girişim • Tedavi • Rehabilitasyon

21. Sağlıklı İşgücü Çalışması Türkiye Raporundan öneriler • Kas ve iskelet sistemi hastalıklarında erken müdahale şarttır. • Fonksiyon kayıpları üzerine değil yeterlilikler üzerine odaklanılmalıdır. • Yenilikçi iş tasarımları rehabilitasyon için anahtar önem taşımaktadır. • Fiziksel semptomların ötesi düşünülmelidir. • Kas-iskelet sistemi hastalıklarının direkt ve indirekt maliyetleri değerlendirilmelidir