470 likes | 877 Views
Henüz Hasta Olmadan Hipertansiyon. Uzm. Dr. İbrahim AKDAĞ. Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26.4’nü etkilemekte (972 milyon erişkin) Hipertansiyon yılda yaklaşık 7.1 milyon ölüme sebep olmaktadır. 1999-2000 Ulusal Sağlık ve Beslenme inceleme anketlerine göre:
E N D
Henüz Hasta Olmadan Hipertansiyon Uzm. Dr. İbrahim AKDAĞ
Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26.4’nü etkilemekte (972 milyon erişkin) • Hipertansiyon yılda yaklaşık 7.1 milyon ölüme sebep olmaktadır.
1999-2000 Ulusal Sağlık ve Beslenme inceleme anketlerine göre: • %30 Hipertansiyon hastası, farkında değil • %11 Hipertansiyon hastası olduğunun farkında, tedavi almıyor • %25 Tedavi alıyor,hipertansiyonu kontrol altında değil • %34 Tedavi alıyor, hipertansiyonu kontrol altında (AKB <140/90 mmHg)
Türkiye’de erişkin nüfusun % 33’ü (12 milyon erişkin) etkilenmekte • TEK HARF çalışması, 31 yaş üzerinde 8.8 milyon kişide şiddetli hipertansiyona işaret etmekte • Halen tedavi alan her 3 erkek ve 4 kadından 1 tanesinde kan basıncı kontrol altında
Gelişmiş batı ülkelerinde erişkin nüfusta %20-25 hipertansiyon prevalansı olduğu bildirilmektedir • Yine gelişmiş ülkelerde bu hastaların yaklaşık yarısında tanı konabildiği sanılmaktadır • Tanı konanların ABD’de %27.4’ünde, Almanya’da %22,5’inde yeterli etkinlikte tedavi yapılabildiği bildirilmektedir • Hipertansiyon en sık Kuzey Japonya’da, en az ise Hindistan’da görülmektedir
Hipertansiyon *SIK *ARTMIŞ KV RİSK Dünyada her 3-4 erişkinden birisi hipertansif İnme ve KVH 3-4 kat fazla Artmış mortalite *KONTROL ORANI DÜŞÜK JNC 7, %34 TEKHARF, %18 Türk HT Pre. Çalışması %20 (%8)
Hipertansiyon Toplumda Sık Görülür… 972 milyon 1,56 milyar (2000) (2010) Lancet 2005:365:217
Normal Kan Basıncı (Tanım) Tanım için sayısal bir değer verilebilir mi ? Zararlı >140/90 = HT Zararsız mı? 139/89 Kan Basıncı Tanımı “Doku perfüzyonu sağlayacak kadar yüksek ama zarar vermeyecek kadar da düşük”
BİRİNCİL HİPERTANSİYON Nedeni belli olmayan HİPERTANSİYON Hipertansiyonlu kişilerin %90-%95’İ OLUŞTURUR İKİNCİL HİPERTANSİYON Nedeni belli olan HİPERTANSİYON %5 -%10’U OLUŞTURUR HİPERTANSİYON
Hipertansiyon Nedenleri • Böbrekle ilgili sorunlar • Hormonal sorunlar • İlaca bağlı sorunlar • Nörojenik sorunlar • Hamileliğe bağlı sorunlar (Gebelik toksemisi) • Aort koarktasyonuna bağlı sorunlar
Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler • Kalıtım • Aşırı tuz kullanma • Yaş artışı (65 yaş üzeri) • Irk (Siyah ırk) • Cinsiyet (Erkekler) • Stres
Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler • Hava kirliliği • Serum kolesterol yüksekliği • Sigara • Diyabet • Şişmanlık
Kan Basıncı Ölçümü • Uygun ayarlanmış ve geçerliliği gösterilmiş bir aletle • Oturur pozisyonda, kol kalp hizasında, kolu bir yere dayanmış olarak • 5 dakika dinlendikten sonra • Ölçümden önceki 30 dakika içinde sigara, kahve içilmemeli
Kan Basıncı Ölçümü • Uygun boyutta manşonla (manşonun şişirilen kısmı kolun en az % 80’i) • En az 2 ölçüm yapılmalı • Ölçülen ve hedef KB değerleri sözlü yazılı olarak hastaya bildirilmeli
HT & Hedef Organ Hasarı İnme Atheroskleroz Vazokonstriksiyon Vasküler hipertrofi Endotel disfonksiyonu Hipertansiyon MI HT LV hipertrofisi Fibrozis Remodeling Apoptozis Kalp yetmezliği Ölüm GFR Proteinüri Aldosterone sekr. Glomerülerskleroz Böbrek yetmezliği Adapted from Willenheimer R et al. Eur Heart J. 1999;20:9971008; Dahlöf B. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S37S44; Daugherty A et al. J Clin Invest. 2000;105:16051612; Fyhrquist F et al. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S19S24; Booz GW, Baker KM. Heart Fail Rev. 1998;3:125130; Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 1999: 16821704; Anderson S. Exp Nephrol. 1996;4(suppl 1):3440; Fogo AB. Am J Kidney Dis. 2000;35:179188.
Değişik çalışmalara göre Türkiye’de erişkin nüfusta bazı kronik hastalıkların prevalansları
Hipertansiyon Sadece Yüksek Kan Basıncından Daha Fazlası Metabolik Sendrom Dislipidemi Hipertansiyon İnsülin direnci Sanayileşmiş popülasyonda, bireylerin %15-20’ni etkiler Kardiyovasküler mortalitede 2-4 kat risk Tip 2 diyabet gelişimi açısından 5-9 kat risk
Kan Basıncı – Kalp Hastalığına Bağlı Mortalite İlişkisi Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Mortalite Sistolik kan basıncı mmHg Diyastolik kan basıncı mmHg Lancet 2002; 360: 1903–13
Kan Basıncı–İnmeye Bağlı Mortalite İlişkisi Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Mortalite Sistolik kan basıncı mmHg Diyastolik kan basıncı mmHg Lancet 2002; 360: 1903–13
Kan Basıncı – Kardiyovasküler Risk Relatif Risk Am J Med. 2006;119(2):133
Prehipertansiyon & KVH Riski Normal KB <120/80 mmHg Pre-HT 120-139/80-89 mmHg • KVH risk ? MI riski 3.7 kat fazla (10 yıllık izlem) Yüksek KB >140/90 mmHg • Artmış KVH riski “The Framingham Study”
Kan Basıncı – Kardiyovasküler Risk Relatif Risk Am J Med. 2006;119(2):133
Hipertansiyon ve Renal Hasar Yıllık kreatinin artış sıklığı / 1000 90–104 105–114 >115 Diyastolik kan basıncı (mmHg) Whelton PK et al. J Hypertens 1992; 10(Suppl): S77–S84
Epidemik Sorunlar Irk Cinsiyet • Konvansiyonel riskfaktörleri KVH Hipertansiyon Diyabet Kronik böbrek hastalığı • Yeni faktörler • homosistein • CRP • tromboz • inflamasyon • malnütrisyon • anemi • Ca/PO4 • basınç-volüm Akselere ateroskleroz Myokard infarktüsü Kalp yetmezliği Serebrovasküler olaylar
Ülkemizde Mevcut Durum • Her üç kişiden biri hipertansif • Her dört kişiden biri obezite sınırlarında • Diabeti de işin içinde katarsak • Her yüz kişiden yedisi diabetli, yedisi diabete aday • Bu durumda koruyucu hekimlik adına birinci basamakta yapmamız gereken çok iş var
Kan Basıncı Hedefi (JNC VII) Komplike olmayan HT < 140/90 mmHg Diabetes Mellitus < 130/80 mmHg Hedef Organ Hasarı < 130/80 mmHg Proteinüri > 1gr < 125/75 mmHg
Sıkı KontrolKan basıncı vs Kan Şekeri Mikrovasküler Tüm İnme Ölüm komplikasyonlar Son noktalar 0 –10 - –20 - Riskte Azalma (%) –30 - Sıkı şeker kontrolü –40 - Sıkı KB kontrolü *P < 0.05 –50 - UKPDS Group. BMJ. 1998:317;703–713.
Kan Basıncını Nereye Kadar Düşürelim 160/100 mmHg 140/90 mmHg 1 2 130/80 mmHg115/75mmHg
Hipertansiflerin Ne KadarındaKombinasyon Başlanmalı Evre 1 HT 140-159/90-99 ≥ Evre 2 HT ≥160/100 Kombinasyon başlanmalı Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2005
Hedef KB değerlerine ulaşmak için birden fazla antihipertansif ilaç gerekmektedir Ortalama Antihipertansifİlaç Sayısı Hedef KB(mmHg) Çalışma 1 2 2 3 4 UKPDS DKB <85 ABCD DKB <75 MDRD OAB <92 HOT DKB <80 AASK OAB <92 IDNT SKB/DKB 135/85 UKPDS = United Kingdom Prospective Diabetes Study; ABCD = Appropriate Blood Pressure Control in Diabetes; MDRD = Modification of Diet in Renal Disease; HOT = Hypertension Optimal Treatment; AASK = African American Intervention Study of Kidney Disease; IDNT = Irbesartan Diabetic Nephropathy Trial. OAB: Ortalama Arteryel Basınç Bakris GL et al. Am J Kidney Dis. 2000;36:646-661. Lewis EJ et al. N Engl J Med. 2001;345:851-860.
Hipertansiyonu Önlemek İçin Fazla kilolardan kaçının Tuzu kısıtlayın Fiziki aktiviteleri artırın Stresten uzak durun Hayvansal besinlerden kaçının Bitkisel besinleri daha fazla tüketin Vitamin ve minerali yeterli alın
Alkol kullanmayın ya da en aza indirin Tuza dikkat edin Et suları, soslar, salamuralar gibi tuzlu ürünler yerine Taze sebze ve meyveleri tercih edin
Yağlar Konusunda Ölçülü Olun Bitkisel Yağlar ( Mısırözü, Ayçiçek, Zeytinyağı tercih edin) • Yağsız süt ürünlerini tüketin (Yarım yağlı süt, yağsız yoğurt) • Yağsız et ürünlerini tüketin (Yağsız et, tavuk eti, balık) • Sosis, pasta gibi yağlı yiyecekleri yemeyin
Tedavi Hipertansiyonluların % 60’ı ideal vücut ağırlığından % 20 fazladır
Tedavi • Aerobik egzersiz ve fizik aktivite: • Her gün (mümkünse) yaş için önerilen maksimal aerobik kapasitenin % 80’ine ulaşan, 30 dak/gün, fizik aktivite • Maksimal hedef kalb hızı : (220 – yaş) • Kan basıncını artırabilmesi nedeniyle izometrik egzersizden kaçınılmalıdır
Tedavi • KB’nı arttıran ilaçların kesilmesi: • Oral kontraseptifler • NSAİİ’lar: Diüretikler, beta blokerler ve ACE inhibitörleriyle etkileşen ilaçlar • Antihistaminikler, dekonjestanlar, fenilpropanolamin • Kortikosteroidler, minerlaokortikoid ve anabolik steroid • Sempatomimetikler ve amfetamin benzeri ilaçlar
Tedavi • Karbenoksolon ya da meyan kökü • Triskilik antidepressanlar • Mono Amino Oksidaz (MAO) inhibitörleri • Ergot alkaloidleri • Diyet ve enerji hapları • Toksinler: Kurşun, kadmiyum, talyum
Tedaviyi Zorlaştıran Faktörler • Hastalığını kabul etmemekte veya kabul etmeleri oldukça zaman almaktadır • Hastalığın ömür boyu süreceğini kabulde zorlanmaktadırlar • İlaçların düzenli alınması gerektiğini kabulde zorlanmakta ve tansiyon normale inince ilaçları bırakmak istemektedirler • İlaçların karaciğer böbrek gibi organlarına zarar vereceğini zannetmektedirler
Bir Öykü • Meşhur öyküde olduğu üzere hasta doktoruna sorar: "Doktor bu hafta galiba benim ilacım değişti!" • Doktor şaşırır "Evet" der, "Nereden bildin?" • "Gayet kolay" der hasta: "Geçen hafta ilaçlarımı tuvalete attığımda hemen batıyorlardı, bu hafta ise suyun yüzünde kalıyorlar!"
Hipertansiyon Hastalarının Yaptıkları Hatalar • Sarımsak, maydonoz gibi bitkilerin tansiyonu düşürdüğüne inanmak • Hipertansiyon tedavisinin ömür boyu süreceğini bilmemek • Komşuların ilacını kullanmak • Her sorunun kaynağı kullanılan ilaç değildir • Kullandığınız ilacı iyi tanımalısınız • Doktorunuza danışmadan ilaç değiştirmeyin • Benim bünyem tansiyona dirençlidir
Sigarayı bıraktım sıra sizde!…
Beyin Göz Kalp Böbrek Damar