MKBA in de Regio: theorie en praktijk Jasper Tamboer en Robert van Cleef, 26 april 2007

1. MKBA in de Regio: theorie en praktijkJasper Tamboer en Robert van Cleef, 26 april 2007

2. Agenda • Theorie • Beleidskader • Project MKBA in de Regio • Werkwijzer MKBA in de Regio • Ervaringen Hoogheemraadschap van Rijnland

3. Welvaartstheorie • Welvaart: welvaart is de mate waarin behoefte met beschikbare middelen kan worden bevredigd.

4. Economisch instrumentarium • Waarderingsmethoden: vaststellen van de grootte van effecten • Afwegingsmethoden: vergelijken van de geaggregeerde effecten per alternatief

5. Economisch instrumentarium • Afwegingsmethoden • Overzichtstabellen Effectentabel • Multi criteria Analyse (MCA) • Monetaire afwegingsmethoden: • Kosten Effectiviteits Analyse (KEA) • Kosten- batenanalyse (KBA) • Kengetallen kosten-batenanalyse (KKBA) • Maatschappelijke Kosten-batenanalyse (MKBA)

6. Aandacht voor economisch instrumentarium • Formele rol economische analyse bij doelbepaling (KRW en NBW) • Periode van uitdagingen in het waterbeheer; • Meer nadruk op verantwoorde besteding belasting Euro; • Meer nadruk op transparantie; • Veel aandacht voor lokale lasten.

7. Werknormen NBW Het beleidskader OEI bij SNIP Leidraad OEI Strategische MKBA KRW KEA Economisch instrumentarium en waterbeheer

8. OEI bij SNIP • Transparant maken van vaste set van effecten • Niet alles monetariseren • Niet salderen tot een NCW

9. Welvaartsaspecten OEI bij SNIP • Veiligheid • Economie • Kwaliteit van de leefomgeving • Kosten

10. Stappen MKBA

11. Projectdefinitie • Doelstelling • Nulalternatief • Projectalternatief • Kostenraming maken van projectalternatieven (investeringen en onderhoud en beheer)

12. Kosten van maatregelen

13. Inventarisatie effecten • Fysieke effecten zijn effecten die voortvloeien uit een maatregel/ project maar niet direct bijdragen aan de welvaart. Bijvoorbeeld hoger waterpeil. • Welvaartseffecten zijn de effecten die wel bijdragen aan de welvaart. Bijvoorbeeld de kosten voor hogere waterkering of hogere huizenprijzen

14. Kwantificeren en monetariseren • Kwantificeren: het in hoeveelheden uitdrukken van effecten: 10 hectare afgraven op 1 meter diepte: 100.000 m3 afgraven • Monetariseren: het in geld uitdrukken van effecten: 100.000 m3 * 5 Euro = 500.000 Euro • Per effect geschikte methode bepalen: • Recreatie • Landbouw • Wonen • Visserij • Watersector (pompkosten, zuivering…..) • Schade landelijk en stedelijk gebied • Koolstofvastlegging • Fijn stof afvangen • Et cetera

15. Water en natuur

16. Waarderingsmethoden • De bestrijdingskostenmethode • De herstelkostenmethode • De productiefactormethode • De reiskostenmethode • De hedonische prijsmethode • Contingent valuation methode

17. Gevoeligheidsanalyse Gevoeligheidsanalyse geeft inzicht in mate waarin de gehanteerde veronderstellingen over de verschillende kosten en baten de uitkomsten van de MKBA beïnvloeden Allocatie: toerekenen van kosten en baten Geldstromen: toerekenen van uitgaven en opbrengsten

19. Voor: Verbeterd inzicht in kosten en baten Meer transparantie in besluitvorming Bijdrage aan verbeterde besluitvorming Verantwoording besteding belastinggelden Inzicht in bv maatschappelijke wenselijkheid of kosteneffectieve pakket Tegen: Kost tijd Vereist expertise Wenselijkheid uitkomsten? Afwegingen economisch instrumentarium

20. Project MKBA in de Regio • Economisch instrumentarium relevant • Regionale waterbeheerders willen (KRW en NBW) • Kloof tussen beschikbare theorie (OEI) en wereld regionale waterbeheerder • Behoefte om aanbod en vraag op elkaar af te stemmen met praktisch instrument • Project: • Inventarisatie vraag en aanbod • Pilots • Werkwijzer

21. Project MKBA in de Regio • Projectorganisatie: • Opdrachtgevers: LmW, Stowa, Gemeente Rotterdam • Participanten: Hoogheemraadschap van Rijnland, Waterschap Brabantse Delta, Gemeente Rotterdam • Uitvoerders: Sterk Consulting, HKV Lijn in Water en Bureau Buiten

22. Doel werkwijzer • Ondersteunen regionale waterbeheerder bij: • Kiezen van juiste economische instrument • Uitvoeren van een regionale MKBA • Groeidocument

23. Werkwijzer • Theorie • Werkboek (stappenplan en voorbeelden) • ICT tool • Zoekfunctie • Literatuur (hyperlinks) • Rekenmodule

24. Conclusies • Economisch instrumentarium verdient vaste plaats in besluitvorming waterbeheer • Economisch instrumentarium ontsloten • MKBA toepasbaar gemaakt op regionaal niveau • Instrument wordt verder ontwikkeld • Aan de slag!!

25. Ervaringen Hoogheemraadschap van Rijnland: Jasper Tamboer • Toepassingen Hoogheemraadschap van Rijnland • Ervaringen met casus Noordplaspolder • Voor- en nadelen • Aanbevelingen

26. Ervaringen Hoogheemraadschap van Rijnland: Jasper Tamboer

27. Polder de Noordplas • 4.480 ha • Diepe droogmakerij • Klei en restveen • Akkerbouw en grasland • Hoge droogleggingen • Kwel en wellen • Water zout- en nutriëntenrijk • ‘Begin’ van de boezem

29. Aanleiding • Huidige peilbesluit tot augustus 2006 • Onderzoek waterkwaliteit • Bestuurlijke overleggen • MKBA

30. Projectalternatief 1 Peilopzet

31. Projectalternatief 2 Extra peilopzet

32. Resultaten

33. MKBA Peilbesluit Polder de Noordplas • Conclusie • Het is maatschappelijk verantwoord om het peil te verhogen volgens projectalternatief ‘peilopzet’

34. Rol in besluitvorming • Maakt discussie transparant • Geloof in uitkomsten wisselt per bestuurslid • Verschil tussen resultaat MKBA en eigen portefeuille van groot belang • Heeft besluitvorming versoepeld

35. Leerervaringen • Kost veel tijd (200 mandagen) • Alleen economisch argument • Geen inzicht werkelijke uitgave waterschap • Kental is een gemiddelde • Gebrek aan eigen economen (vooral baten)

36. Leerervaringen • + Verhoogt inzicht effecten op kwaliteit leefomgeving • + Verhoogt kwaliteit bestuurlijke besluitvorming • + Verhoogt kwaliteit discussie • + Money talks

37. Aanbevelingen • Zoveel als mogelijk vergemakkelijken • Beschikbaar stellen van kengetallen en ervaringen • Resultaat MKBA combineren met financiële gevolgen eigen organisatie • Standaard onderdeel maken van relevante projecten