210 likes | 332 Views
Między emancypacją a „podwójnym obciążeniem” – sytuacja kobiet i ruch kobiecy w PRL. Katarzyna Stańczak- Wiślicz Instytut Badań Literackich PAN. Powojnie. Obawy i lęki.
E N D
Między emancypacją a „podwójnym obciążeniem” – sytuacja kobiet i ruch kobiecy w PRL Katarzyna Stańczak-Wiślicz Instytut Badań Literackich PAN
Obawy i lęki • „Bacznie chronić należy rodzinę przed etyką laicką, która wciska się w domy polskie poprzez tzw. hasła liberalne i postępowe. Liberalizm jako system filozoficzno-etyczny jest w stosunku do nauki ewangelicznej herezją”… • (prymas A. Hlond 1946 r. )
Stare i nowe hasła • Okres upośledzenia kobiety w społeczeństwie już dawno minął. Dziś jest ona pełnoprawnym obywatelem państwa, które daje jej te same prawa, co i mężczyźnie” („Kobieta Dzisiejsza” 1946) • "Mimo modnych haseł o równości i emancypacji pozostaje niewzruszona stara zasada, że w rodzinie pierwszeństwo ma mąż…" (Z. Baranowski)
I nowe zadania • "Kobieta polska będzie filarem moralnej tężyzny narodu. Życie polskie powinno jak najprędzej wrócić do normy prawa bożego, powinno być czyste, uczciwe, jasne". • (prymas Polski A. Hlond) • „Matka, kobieta ciężarna spełnia taki sam obowiązek wobec swej Ojczyzny jak żołnierz na froncie”. • (dr A. Henke) • „Należy uświadomić sobie, że sprawa opieki nad zdrowiem dziecka i matki jest jednym z najważniejszych zagadnień, jako ochrona populacji i podstawa polityki populacyjnej." • (Dr M. Skokowska-Rudolfowa , 1945)
Plan 6-letni (1950-1955) i produktywizacja kobiet • 1951– zniesienie zakazu nocnej pracy kobiet (oprócz ciężarnych od 4 m-ca i matek dzieci do roku) • -zniesienie zakazu pracy kobiet pod ziemią. • -zniesienie zakazu zatrudniania kobiet w pracach ciężkich, zarezerwowanych dla mężczyzn ( w hutach i prażalniach rudy ołowianej, w koksowniach, przy wyrobie celulozy, przy suchej destylacji węgla).
Zmiany • Czerwiec 1955 – Krajowa Narada Matek • Lipiec 1957 – II Zjazd Ligi Kobiet , powołanie Komitetu Gospodarstwa Domowego • 27 kwietnia 1956 – ustawa o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży • 1957 – powstanie Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa
Odwilż i powrót do domu? • Czy rzuciłaby Pani pracę, gdyby mąż lepiej zarabiał? (CBOS 1960; 1954 ankietowane)
Stabilizacja • Praca zawodowa żon i matek jako cecha charakterystyczna rodziny miejskiej. • 1960- kobiety to 34% ogółu zatrudnionych (w 1950-32%) • Feminizacja zawodów niskopłatnych • 1966 – 208/1000 dzieci w wieku przedszkolnym chodzi do przedszkola • 1965 – liczba radnych w stosunku do 1958 wzrasta dwukrotnie
Kryzys "Kobiety wreszcie powiedziały: dość. Już ani dnia dłużej nie możemy tego znosić. Czym mamy karmić rodziny?!”
Dziękuję za uwagę • Katarzyna Stańczak-Wiślicz • kwislicz@gazeta.pl