De meerwaarde van een totaalprofiel in de handelingsgerichte diagnostiek

1. De meerwaarde van een totaalprofiel in de handelingsgerichte diagnostiek Communicatie Ontwikkeling Dienstverlening Expertise Charlotte Mostaert Annelies Aerts

2. Leerstoornissen Van mankement tot talent

3. Handelingsgerichte diagnostiek • Adviseringsgerichte diagnostiek • Transactioneel referentiekader • Aandacht voor protectieve/positieve factoren Van mankement tot talent

4. Handelingsgerichte diagnostiek • Aanmelding • Intakefase • Strategiefase • Onderzoeksfase • Integratiefase • Indicatiestelling en advies Van mankement tot talent

5. Handelingsgerichte diagnostiek • Aanmelding • Hulpvraag • Verwachtingen aftoetsen • Eventuele doorverwijzing Van mankement tot talent

6. Handelingsgerichte diagnostiek • Intakefase • Taakanalyse • Pedagogisch-didactische factoren • Psychologische factoren • Bijkomende informatie Van mankement tot talent

7. Handelingsgerichte diagnostiek • Strategiefase • Multidisciplinair overleg • Klachtenanalyse en voorlopige probleemsamenhang • Onderzoekshypothesen • Keuze onderzoeksmiddelen Van mankement tot talent

8. Handelingsgerichte diagnostiek • Onderzoeksfase • Hypothesetoetsing Van mankement tot talent

9. Handelingsgerichte diagnostiek • Integratie Van mankement tot talent

10. Handelingsgerichte diagnostiek • Indicatie Van mankement tot talent

11. Casus: Marie Van mankement tot talent

12. Aanmelding • Marie – 7 jaar (7;9) – start derde leerjaar • Leesontwikkeling zeer moeizaam • Aanmelding op eigen initiatief • Hulpvraag • Onderliggende leerstoornis? • Advies op vlak van begeleiding voor komend schooljaar Van mankement tot talent

13. Intakefase Taakanalyse • Huidige leesmoeilijkheden • Weinig leesplezier • Leestempo zeer traag • Letteromkeringen • Radend lezen • Gebruik van een volgvinger noodzakelijk • Begrijpend lezen moeilijk Van mankement tot talent

14. Intakefase Taakanalyse • Huidige spellingmoeilijkheden • Fonetisch schrijven • Wisselende prestaties • Aanvullende gegevens • Moeite met vraagstukken wegens leesmoeilijkheden Van mankement tot talent

15. Intakefase Pedagogisch-didactische factoren • Kleuteronderwijs • Geen moeilijkheden • Lager onderwijs • Leesmoeilijkheden domineren • Eind L1: geen AVI niveau • Midden L2: AVI 1 • Eind L2: AVI 2 • Intensieve leesondersteuning op school (zorgleerkracht) • Vanaf dit schooljaar minder ondersteuning mogelijk • Extra oefenen thuis (moeder) Van mankement tot talent

16. IntakefasePsychologische factoren • Cognitieve factoren • Vlug afgeleid • Onthouden van meervoudige opdrachten is moeilijk Van mankement tot talent

17. IntakefaseBijkomende informatie • Gezinssituatie • Langs vaderszijde verschillende familieleden met dyslexie • Moeder ondervindt ook leesmoeilijkheden • Ontwikkelingsverloop • Taal: OK • Motoriek: OK • Medisch: vaak oorontstekingen → diabolo’s Van mankement tot talent

18. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Technisch lezen op grafeemniveau (Grafementoets – CITO, 2009) • Kwalitatieve beoordeling • Eerder traag leestempo • Verschillende zelfcorrecties • Twijfel bij tweetekenklanken Van mankement tot talent

19. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Technisch lezen op woordniveau (DMT – CITO, 2009) • Kwantitatieve beoordeling • Kwalitatieve beoordeling • Leestempo daalt bij clusters en meerlettergrepige woorden (→ syllabisch decoderen) Zwakke tot zeer zwakke score t.o.v. eind L2 Van mankement tot talent

20. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Technisch lezen op tekstniveau (AVI – Visser et al., 1994; normen Boonen, 2006) • Kwantitatieve beoordeling • Kwalitatieve beoordeling • Traag leestempo • Veel zelfcorrecties Van mankement tot talent

21. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Spellen op grafeemniveau (Letterdictee – Struiksma et al., 1997) • Resultaat: 33/36 • Fouten • b/d omkering • a/aa • ‘ui’ niet correct gevormd Van mankement tot talent

22. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Spellen op woordniveau (PI-dictee – Geelhoed en Reitsma, 1999) • Kwantitatieve beoordeling • Kwalitatieve beoordeling • Voorkomen van basis- en regelfouten • Bv. clusterreductie, korte klank/lange klank • Bv. woorden met gt/cht Zeer zwakke score t.o.v. eind L2 Van mankement tot talent

23. OnderzoeksfaseOnderkennende diagnose • Spellen op zinsniveau(Genormeerd auditief dictee eind tweede leerjaar – Dudal, 2003) • Resultaat: 7/20 • Observaties • Vaak omissie van eindletters • Traag schrijftempo Van mankement tot talent

24. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Orthografische deelvaardigheden • Kwalitatieve beoordeling • Vaak zelfcorrectie bij visuele synthese Van mankement tot talent

25. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Fonologische deelvaardigheden • Kwalitatieve analyse • Foutenlast stijgt bij clusterwoorden Van mankement tot talent

26. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Begrijpend lezen (Leesbegripvragen bij AVI 2) • Kwalitatieve score • Belangrijkste elementen uit de tekst worden aangehaald Globaal: voldoende score Van mankement tot talent

27. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Aanvullend intelligentieonderzoek Intern consistent Van mankement tot talent

28. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Aanvullend intelligentieonderzoek Niet intern consistent Significant zwak Significant sterk Van mankement tot talent

29. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Aanvullend intelligentieonderzoek Disharmonisch op schaal- en factorniveau Van mankement tot talent

30. OnderzoeksfaseAanvullend cognitief profiel • Aanvullend intelligentieonderzoek Van mankement tot talent

31. Integratiefase Van mankement tot talent

32. Indicatiestellingfase • Op basis van hulpvraag en individueel sterkte- zwakte profiel: • Adviezen op maat Van mankement tot talent

33. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

34. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau • Ondersteunen leerkracht • Aanstellen van buddy • Vooraan in de klas • Overlegmomenten ouders • Toelichting dyslexie aan klasgenoten Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

35. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Logopedische therapie Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

36. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau • Onderwijsfaciliteiten (bv.) • Nakijken nota’s • Schrijfopdrachten: inhoud eerder dan spelling • Aanleggen onthoudmapje • Ondersteunende hulpmiddelen • Aanpassen huistaken (bv. minder oefeningen) Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

37. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen • Toetsfaciliteiten(bv.) • Invuldictees • Verlagen tijdsdruk • Aangepaste quotering • Mondelinge i.p.v. schriftelijke toets Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

38. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee • Onderwijsfaciliteiten(bv.) • Toelaten ondersteunende hulpmiddelen • Het ter beschikking stellen van digitale bestanden • Aanpassen huistaken Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

39. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee • Onderwijsfaciliteiten(bv.) • Teksten begrijpend lezen op voorhand ter beschikking stellen. Bij voorkeur d.m.v. schematische voorstelling Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

40. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden • Toetsfaciliteiten(bv.) • Verlagen tijdsdruk • Voorlezen toetsvragen Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

41. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling • Aandacht voor welbevinden • Psycho- educatie • Voorlezen • Luisterboeken • Boekenpret en leesplezier Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

42. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier • Toekomst • Voorleessoftware (lezen-spellen) • Digitale leer- en werkboeken • Preteaching Frans Ondersteuning op school Hulp moeder

43. Fonologische deelvaardigheden Orthografische deelvaardigheden Auditieve analyse Auditieve synthese Visuele discriminatie Visuele synthese Klank- tekenkoppeling Spelling Grafeem- woordniveau Technisch lezen Woord - tekstniveau Verbaal begrip Moeite onthouden dictee • Versterken protectieve factoren • Psycho-educatie • Sprankel • Let op Begrijpend lezen Visuele vaardigheden Auditief korte termijngeheugen Motivatie/leesplezier Ondersteuning op school Hulp moeder

44. Contact Directie CODE Astrid Geudens: astrid.geudens@lessius.eu Coördinatie ‘Leerstoornissen’ Maaike Loncke: maaike.loncke@lessius.eu Leerstoornissen Annelies Aerts: annelies.aerts@lessius.eu Jolien De Brauwer: jolien.debrauwer@lessius.eu Vera Janssens: vera.janssens@lessius.eu Ellen Meersschaert: ellen.meersschaert@lessius.eu Charlotte Mostaert: charlotte.mostaert@lessius.eu Communicatie Ontwikkeling Dienstverlening Expertise