KATEGORIA NEGOCJACJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOVVYCH

1. KATEGORIA NEGOCJACJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOVVYCH Na podstawie: J. Bryła, Negocjacje międzynarodowe, Poznań 1999

2. Negocjacje dyplomatyczne • proces komunikowania między państwami (lub niepaństwowymi podmiotami stosunków międzynarodowych) dążącymi do osiągnięcia wzajemnie akceptowanego wyniku (rezultatu) w pewnym wspólnym przedmiocie zainteresowania.

3. Negocjacje dyplomatyczne • Bez względu na formę tego procesu (formalny, nieformalny, werbalny, niewerbalny itp.) jego celem jest uzgodniona zmiana, poprawienie niektórych przyszłych lub przeszłych elementów wzajemnych stosunków.

4. Czynniki konieczne do zaistnienia negocjacji • Wspólny interes stron • Kwestia sporna

5. Kwestie negocjacji międzynarodowych • konflikt wartości 2. konflikt interesów

6. Konflikt wartości • sytuacja, gdy strony wykazują przywiązanie do odmiennych (niezbieżnych) cech nie podlegających negocjowaniu, którym przypisują określone znaczenie (np. ideologia, zasady, przekonania) • i gdy każda strona stara się uzyskać przewagę lub narzucić przeciwnikowi własne wartości

7. Konflikt interesów • odpowiada sprzeczności (niezgodności) między punktami odniesienia stron, dotyczącymi podziału rzadkich zasobów. • Zasoby te niekoniecznie muszą mieć charakter materialny (np. dystrybucja wpływów politycznych na jakimś obszarze).

8. Kiedy negocjacje są konieczne? • Przy współpracy gospodarczej i politycznej • Wymiany na dużą skalę (udogodnienia konsularne, wymiana jeńców wojennych) • Transakcje finansowe • Zakładanie organizacji i instytucji międzynarodowych • Traktaty pokojowe • Tworzenie sojuszy

9. Zakres przedmiotowy negocjacji międzynarodowych • Negocjacje to kategoria prawa międzynarodowego – rokowania • sensu stricto, pokojowy środek załatwiania sporów • sensu largo, dyplomacja czy też działalność dyplomatyczna • Inne terminy: pertraktacje, rozmowy, konsultacje, omawianie czy dyskusje

10. Zakres podmiotowy negocjacji międzynarodowych • państwa – jako najważniejszy podmiot negocjacji międzynarodowych • organizacje międzynarodowe (niektóre) • narody walczące o utworzenie własnego państwa, muszą posiadać organizację która ich reprezentuje • partyzanci uznani za stronę wojującą • zakon kawalerów maltańskich

11. Rozpoczęcie i zakończenie rokowań • Na rozpoczęcie rokowań musi być uprzednia zgoda wszystkich zainteresowanych stron, wynikająca z zasady ich suwerennej równości. • Najbardziej naturalnym zakończeniem rokowań jest osiągnięcie porozumienia i podpisanie układu. Do porozumienia dochodzi zwykle na skutek kompromisu (polegającego na wzajemnych ustępstwach), zrzeczenia się całości lub części roszczeń lub uznania roszczeń przeciwnika w całości lub części

12. Cele negocjacji • Założenie: rządy państw są permanentnie zaangażowane w kontakty dyplomatyczne, które przybierają różnorodną postać od okazjonalnych kontaktów poczynając, a na konferencjach międzynarodowych i spotkaniach na szczycie kończąc.

13. Cele negocjacji • uzgodnienie porozumienia w omawianej kwestii, • osiągnięcie efektów ubocznych, tj. niezwiązanych z przedmiotem negocjacji.

14. Negocjowanie w celu osiągnięcia porozumienia • rozwinięcie lub przedłużenie istniejącego porozumienia, • porozumienie o normalizacji, • porozumienie innowacyjne, • porozumienie o redystrybucji (ponownym podziale).

15. Negocjowanie dla efektów ubocznych Do najważniejszych rodzajów efektów ubocznych w negocjacjach zaliczamy: 1. utrzymanie kontaktu z przeciwnikiem, 2. negocjacje jako substytut akcji zbrojnej, 3. wzajemne zrozumienie, 4. wprowadzenie przeciwnika w błąd, 5. efekt propagandowy, 6. chęć wpłynięcia na strony trzecie

16. Środowisko negocjacyjne • miejsce negocjacji • czas • język • różnice ideologiczne • różnice kulturowe

17. Wpływ kultury na negocjacje międzynarodowe (Glen Fisher) 1. kultura warunkuje sposób postrzegania rzeczywistości przez negocjatorów, 2. przesłania informacje obce lub sprzeczne z kulturowo zakorzenionymi założeniami, 3. rzutuje na znaczenie przypisywane słowom i działaniom drugiej strony, 4. powoduje przypisywanie przeciwnikowi niewłaściwych motywów na bazie etnocentryzmu

18. FAZA NEGOCJACJI WŁAŚCIWYCH 1. kwestia pełnomocnictw negocjatorów, 2. ostateczne wytyczenie zakresu przedmiotowego negocjacji, 3. prezentacja stanowisk, 4. procedura przetargu, 5. wypracowywanie porozumienia

19. Pełnomocnictwo • oznacza dokument wystawiony przez właściwą władzę państwową, upoważniający daną osobę lub osoby do reprezentowania państwa w negocjowaniu, przyjmowaniu lub ustalaniu autentycznego tekstu traktatu, wyrażaniu zgody państwa na związanie się traktatem, lub dokonywaniu jakiejkolwiek innej czynności związanej z traktatem (Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów z 1969)

20. Zakres przedmiotowy negocjacji • Precyzyjne i jednoznaczne określenie przedmiotu negocjacji umożliwia ich uczestnikom skoncentrowanie się na konkretnych sprawach • ułatwia ich pogłębioną analizę, • wyjaśnienie wątpliwości • i ostateczne rozstrzygnięcie kwestii spornych w przypadku powodzenia rokowań lub świadomość różnic stanowisk w przypadku fiaska

21. Prezentacja stanowisk • Zakłada się, iż każda ze stron, przystępując do negocjacji, ma wypracowane stanowisko w odniesieniu do wszystkich spraw, które zostały zaakceptowane jako przedmiot rokowań.

22. Przetarg • Najważniejszym problemem w przetargu jest znalezienie przestrzeni, w której obie strony pogodzą swe stanowiska i znajdą korzystne porozumienie. • przetarg polega przede wszystkim na bezpośrednim ścieraniu się racji, uzasadnianiu własnego stanowiska i zbijaniu stanowiska przeciwnika.

23. Wypracowywanie porozumienia • Istotnym składnikiem wypracowywania porozumienia jest czynienie ustępstw. • Kompromis oznacza porozumienie osiągnięte poprzez ustępstwa obu stron

24. Trzy możliwe sposoby osiągania porozumienia co do szczegółów • Standardowa taktyka ustępstw, w której strona rozpoczyna rozmowy od wysokiej pozycji przetargowej, a następnie czyni stopniowe ustępstwa, dopóki przeciwnik nie przyjmie propozycji. • Wysoce nieustępliwa pozycja, ze skokiem w kierunku porozumienia na końcu • Strona zajmuje stanowisko, które w jej przekonaniu jest jednakowo korzystne dla obu stron i trzyma się go, odgrywając rolę mediatora we własnej sprawie

25. Strategie wpływania na decyzje drugiej strony w negocjacjach asymetrycznych • strategie możliwe do zastosowania w relacjach dwustronnych między słabszymi a silniejszymi państwami; • strategie zmuszające słabe państwa do wyjścia poza ramy stosunków dwustronnych i szukania pomocy lub udziału stron trzecich.

26. Strategie dwustronne • Apelowanie do zasad • Odwoływanie się do historii stosunków z drugą stroną • Odwoływanie się do przyszłości • Powiązanie kwestii • Odwołanie się do interesu narodowego • Obstrukcja

27. Strategie wielostronne • Wykorzystanie stron trzecich w charakterze pośredników; • Wykorzystanie podziałów wewnętrznych w kraju przeciwnika • Tworzenie koalicji • Odwołanie się do wyższej instancji • Groźba zwrócenia się do społeczności międzynarodowej

28. FAZA POSTNEGOCJACYJNA • rytualizacja zawartego porozumienia , ; np. uroczystość po podpisaniu traktatu, koncert, uroczystość religijna itp. • implementacja czyli wejście w życie

29. UMOWA MIĘDZYNARODOWA • wyrażona na piśmie wola stron (podmiotów prawa międzynarodowego), • ma powodować określone skutki prawne

30. KLASYFIKACJA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH • Ze względu na ilość podmiotów • dwustronne (bilateralne) • wielostronne (multilateralne) • przez 1 państwo z organizacją międzynarodową 2. Ze względu na treść umowy • umowy o charakterze politycznym • umowy wojskowe • umowy gospodarcze • umowy kulturalne • umowy techniczne

31. KLASYFIKACJA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH 3. Ze względu na rangę umów: • umowy państwowe – zawierane przez lub w imieniu głowy państwa, podlegają ratyfikacji • umowy rządowe – zawierane przez ministerstwo, podlegają zatwierdzeniu przez rząd • umowy resortowe – zawierane przez poszczególne ministerstwa, nie ma potrzeby, to umowy o mniejszej randze

32. KLASYFIKACJA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH 4. Ze względu na formę uzgodnienia woli: • wspólne teksty umowne – np. układ, traktat, porozumienie, pakt, akt, deklaracja, karta, statut, wspólne oświadczenie, modus vivendi– tymczasowe rozwiązanie sprawy • noty • aide memoire – powtórzenie na piśmie tego co zostało omówione, tymczasowe, niecałościowe • memorandum – „to o czym należy pamiętać”; pismo dyplomatyczne, nie ma tytułu, daty, oznak charakterystycznych dla umowy, wypisuje się to co zostało ustalone ale to nie jest końcowe rozwiązanie • gentlemen'sagreement– umowa ustna między przedstawicielami państw wyższej rangi