220 likes | 436 Views
Badania przesiewowe w raku jelita grubego – doświadczenia polskie i perspektywy na przyszłość. Jarosław Reguła Klinika Gastroenterologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa.
E N D
Badania przesiewowe w raku jelita grubego – doświadczenia polskie i perspektywy na przyszłość Jarosław Reguła Klinika Gastroenterologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Centrum Onkologii - Instytut, Warszawa
Najnowsze dane epidemiologiczne(najczęstszy nowotwór u obu płci w Europie) • Zachorowalność - 14 441 • (prognoza 2025 - 24 600) • Zgony - 9 915 • (prognoza 2025 - 16 600) • Dane Centrum Onkologii 2008
HNPCC 1-5 % Wywiad Rodzinny 10-30% FAP < 1% NChZJ -1% Rak jelita grubego Rak sporadyczny ok. 75%
Metody badań przesiewowych • Testy wykrywające raka • - gwajakolowy test na krew utajoną w kale – co rok • - immunochmieczne badania stolca – co rok • - DNA w stolcu • Testy wykrywające raka i polipy • - sigmoidoskopia (1/3 jelita) – co 5 lat • - kolonoskopia – co 10 lat • - wirtualna kolonoskopia (CT kolonografia) (Levin B. et al. CA Cancer J Clin 2008; 58:130)
Rak powstaje z polipów (gruczolaków) > > >gruczolak > > >>>>rak>> Proces trwający:7 - 12 LAT
Badania przesiewowe za pomocą kolonoskopii to: Wykrywanie wczesnego raka Spadek śmiertelności Prewencja = usuwanie polipów Spadek zapadalności
Badania przesiewowe: dlaczego? - 26% Edwards BK, et al. Cancer 2010
Badania przesiewowe na świecie • klasyczny test na krew utaj.– Francja, Finlandia, UK • immunologiczny – Holandia od 2013 • sigmoidoskopia – UK od 2012 • kolonoskopia – Niemcy , Austria, Polska • wszystkie powyższe - USA
Ośrodki biorące udział w Programie • Początek Programu- październik 2000 • Liczba ośrodków: ok. 80
Zmiany zaawansowane (MAL)- lata 2000-2009 (189 196 badań) • Rak - 1760 (0.93 %) • Zaawansowane gruczolaki - 10,690 (5.65 %) • Zmiany zaawansowane - 12,450 (6.58 %)
Colonoscopy New Engl J Med. 2006; 355, 1863 • programme
Skumulowane ryzyko raka po kolonoskopii - zależnie od jakości kolonoskopisty mierzonej ADR N Engl J Med, 2010; 362: 1995-803
Ryzyko raka interwałowego Słabi endoskopiści Dobrzy endoskopiści Kaminski MF, Regula J, Kraszewska E et al. N Engl J Med 2010;362:1995-803
Poprawa ADR przy prowadzonym monitorowaniu Kaminski MF et al. Gastrointest Endosc 2009;69(5):AB215.
Dotychczasowe osiągnięcia organizacyjne • zorganizowany program z bazą danych i systemem monitorowania jakości • system szkoleń w kolonoskopii i indywidualnej kontroli jakości • stworzenie sprawnych jednostek organizacyjnych – ośrodków badań przesiewowych • przeprowadzono randomizowane badania interwencyjne porównujące różne sposoby rekrutacji
Główne zmiany • zwiększenie odsetka populacji objętej badaniami • równy dostęp • system zaproszeń (wyznaczenie daty badania !!!) • wprowadzenie systemu wiarygodnej ewaluacji (grupa z opóźnionym terminem zaproszenia na badanie) • konsolidacja ośrodków (likwidacja rozdrobnienia) • zapewnienie ośrodkom wystarczających kontraktów z NFZ na badania u osób z objawami • poprawa jakości bazy danych (on-line)
Ewaluacja (metoda z Finlandii) • Grupy: A) natychmiastowy termin badania • B) opóźniony termin badania
Zmiany w zasadach programu • Grupa wiekowa : 55-64 lat • Jednorazowa kolonoskopiaprzesiewowa w życiu • Realistyczna zgłaszalność 30-40% • Zwiększenie liczby ośrodków (130) • Stopniowa implementacja rozpisana na lata 2012-2021
Spodziewany efekt populacyjny • - redukcja umieralności – 15-20% • - redukcja zachorowalności – 10-18%