200 likes | 326 Views
Klaar? Actie! over ouderen en cultuurparticipatie. Dominique Verté Tom De Mette Wim De Pauw Nico De Witte Liesbeth De Donder Tine Buffel Sarah Dury Ine Lobelle Willem Elias. In samenwerking met. Vergrijzing? . 21e eeuw : eeuw van de bevolkingsveroudering. Vandaag: 1,86 miljoen 65+
E N D
Klaar? Actie!over ouderen en cultuurparticipatie Dominique VertéTom De MetteWim De PauwNico De WitteLiesbeth De Donder Tine BuffelSarah DuryIne LobelleWillem Elias
Vergrijzing? 21e eeuw : eeuw van de bevolkingsveroudering Vandaag: 1,86 miljoen 65+ 2020: 2,22 miljoen 65+ Vooral in Vlaanderen: 2010 – 2020: 1,13 naar 1,35 miljoen 65+ 2020: 21% van de Vlaamse bevolking
Ouderenbeleidsplan 2010-2014 • 1 van de 8 doelen/acties: CULTUUR! • Cultuur en verenigingsleven als hefboom voor participatie • Genuanceerder beeld in de media • Culturele competenties stimuleren, levenslang leren • Toegankelijk reisaanbod • Kenniscentrum mediawijsheid, maatschappelijke return van VRT,…
1. Situering onderzoek • De data uit Klaar? Actie!: • Ouderenbehoefteonderzoeken • In 5 Vlaamse provincies • In meer dan 90 gemeenten • Bij meer dan 44.000 ouderen
1. Situering onderzoek • Doelstellingen onderzoek • Behoeften inschatten bij senioren lokaal • Handvatten aanreiken voor lokaal beleid • Aanzet geven tot een seniorenbeleidsplan (evidence based policy) • Senioren activeren in functie van de constructie van de lokale samenleving Voor ouderen… door ouderen…
1. Situering onderzoek • Wie is er bevraagd? • Thuiswonende 60-plussers • Per gemeente: een proportioneel gestratificeerde steekproef • 3 leeftijdsklassen • 60-69 mannen en vrouwen • 70-79 mannen en vrouwen • 80+ mannen en vrouwen • De verhoudingen binnen de bevolking worden behouden binnen de steekproef
2. Populatie (Klaar? Actie!) • 44.431 respondenten • Mediaanleeftijd: 71 jaar (60-107) • 72.1% max. lager secundair onderwijs • 63.7% gezinsinkomen <1499€
3. Overzicht deelnemende gemeenten Stand van zaken maart 2011: - Meer dan 155 gemeenten (1 op 2) - Meer dan 65.000 ouderen Kaart dd 1 januari 2010
4. Vraagstelling • Inhoud boek ‘Klaar? Actie!’: • Hoeveel ouderen neem deel aan cultuur? • Welke factoren spelen een rol? • Willen ouderen wel participeren? • Wat zijn de randvoorwaarden? • Wat zijn de determinanten van cultuurparticipatie bij ouderen? • …
5. Conclusie en aanbevelingen • Vaststellingen • Helft participeert nooit • Passant geen garantie voor frequente participatie • Cultuurparticipatie = sociaal gebeuren • Drempels ⇒ En nu? Hoe cultuurparticipatie stimuleren?
5. Conclusie en aanbevelingen • Ouderen = heterogene groep • De ouderen bestaan niet • De oplossing bestaat niet • Cultuurparticipatie wordt beïnvloed door een aantal individuele kenmerken • Leeftijd, opleiding, burgerlijke staat, inkomensniveau,… • Op zich belangrijk, maar ontoereikend
5. Conclusie en aanbevelingen • Leeftijdsvriendelijk aanbod: Afstand • Cultuuraanbod in nabije leefomgeving (ouderen missen cinema, theater, café, bib in de buurt) • Centralisatie vs decentralisatie • Vb: cinemacomplex versus buurtcinema’s • Mobiliteit van ouderen • Wagengebruiker: slechts 1/3 participeert • Openbaar vervoer • Trein, tram, taxi • Maar openbaar vervoer is vaak te complex
5. Conclusie en aanbevelingen • Leeftijdsvriendelijk aanbod: Tijd • 1/3 komt ‘s avonds nooit buiten • Avondprogrammaties? • Geen roep naar ‘enkel-ouder-voorstellingen’, maar naar diversificatie in programmatietijden die ook andere doelgroepen kunnen aanspreken
5. Conclusie en aanbevelingen • Sociale netwerken • Algemeen: Hoe meer sociale contacten ouderen hebben, hoe vaker ze aan cultuur deelnemen • Maar... Ouderen die heel veel sociale contacten hebben, zullen dan weer minder participeren aan cultuur • Binnen-buiten perspectief • Sterke integratie in eigen netwerk kan mogelijkheid belemmeren om externe linken te leggen
5. Conclusie en aanbevelingen • Maatschappelijke participatie • Vroeger lid van een vereniging = nu participeren aan cultuur • Socialisering en ervaringen tijdens lidmaatschap verenigingsleven werken door op latere leeftijd • Verenigingsleven = sociale ruimte die de kans op cultuurparticipatie vergroot • Bestaande formele en informele vrijwilligersnetwerken aanboren
5. Conclusie en aanbevelingen • Media • Gemeentelijke infobrochure en krant • Lezers participeren vaker aan cultuur • Maar: geen oproep naar meer geschreven reclame • Mensen worden overstelpt met brochures • Beter: mond-tot-mond reclame
5. Conclusie en aanbevelingen • Cultuurraden • Aangename sfeer, goede werking • Maar • Motivatie/betrokkenheid ouderen in cultuurraad laag • Cultuurraad als platform • Brugfunctie tussen cultuurbeleid en verenigingsleven realiseren • Intergenerationale mix • Flexi-volunteering
5. Conclusie en aanbevelingen • Kernpunten • ‘Ouderenbril’ => ga spreken met mensen! • Afstand, tijd • Aandacht voor diversiteit (lokaliteit is overal anders) • Samenwerking: kleinschalig en tastbaar • Vertrekken vanuit wat succes brengt (sterkten) • Bredere maatschappelijke context (socialisatie)
Klaar? Actie! • Info & Contact: • VUB – vakgroep Agogische wetenschappenPleinlaan 2 – 1050 Brussel • dverte@vub.ac.be • tdemette@vub.ac.be • www.vub.ac.be/EDWE