Fj lf ldun og notkun ekki leyf n leyfis G tarsk la slands. Fimmundahringurinn

1. Fj�lf�ldun og notkun ekki leyf� �n leyfis G�tarsk�la �slands.Fimmundahringurinn �lafur Torfason.

2. Fimmundahringurinn. 

3. Samantekt. Utan � hringnum eru d�rarnir. Innan � eru sammarka moll t�nstigar. H�gra megin eru t�nstigar sem hafa h�kkunar merki. Vinstra megin eru t�nstigar sem hafa l�kkunar merki. H�gri megin er tali� fr� F �annig a� eftir �v� sem vi� f�rum ofar � Fimmundahringinn a� f�s-d�r �� b�tist vi� eitt h�kkunar merki. � G-d�r og e-moll er f n�tan h�kku�.G-d�r: g a b c d e f�s g og e-moll: e f�s g a b c d e. N�st er D-d�r og b-moll en � honum er f og C n�turnar h�kka�ar.

4. Samantekt Frh.  Vinstra megin er tali� fr� b �annig hefur F-d�r og d-moll eitt l�kunnar merki(b-n�tan l�kku�) n�st kemur Bes-d�r sem hefur tv� l�kkunar merki en n�turnar b og e eru l�kka�ar � honum. G�ta ver�ur a� Fimmundahringurinn gengur r�tts�lis(eins og klukka) og er alltaf fimmund � milli b�kstafana. �ess vegna er best a� byrja skrifa C efst upp utan og a innan�. Alveg upp� F�s-d�r(sex krossar) og D�s-moll(sex krossar) og breyta �eim � Ges-d�r(sex l�kkunarmerki) og es-moll(sex-l�kkunarmerki) og kl�ra hringinn upp� C-d�r. S��an setja inn� h�kkunarmerki til h�gri og l�kkunar merki til vinstri. � n�stu gl�rum er mj�g �tarleg �tsk�ring � Fimmundahringnum.

5. �t� hva� gengur Fimmundahringurinn? C-d�r eru hv�tu n�turnar � p�an�inu. Fr� n�tunni C upp� C. L�til bil eru � milli e og f og b og c. c d e f g a b c: St�rt St�rt L�ti� St�rt St�rt St�rt L�ti� Allir d�r t�nstigar eiga a� vera eins a� uppbyggingu og C-d�r nema hva� var�ar grunnt�ninn(grunt�nn � C-d�r er c og grunnt�nn � G-d�r er g). Sko�um F-d�r F-d�r er fr� F upp� F. f g a b c d e f: S S S L S S L( hva� er a� �essu?) Eins og vi� sj�um �� er st�rt bil � milli �ri�ja og fj�r�a t�nsins(�.e.a.s �a� er st�kku� ferund en ekki hrein ferund- fari� � n�nar s��ar) Til �ess a� runan f g a b c d e f geti talist d�r �arf a� l�kka fj�r�u n�tuna um l�ti� bil. f g a bes c d e f: �� S S L S S S L( sem er r�tt)

6. Frh. Sko�um n�na rununa g upp� g g a b c d e f g: S S L S S L S(hva� �arf a� gera til �ess a� vi� getum fengi� S S L S S S L). �a� �arf a� h�kka sj�undu n�tuna um l�ti� bil. g a b c d e f�s g.

7. A�fer�ir vi� a� finna r�tt formerki. Til eru tv�r lei�ir til �ess vita hva�a n�tur eru h�kka�ar e�a l�kka�ar � t�nstigunum. 1: Setja upp rununa og h�kka ��r n�tur e�a l�kka n�tur �annig a� bilin milli n�tanna s�u r�tt(aldregi eru h�kka�ar og l�kka�ar n�tur � sama d�r t�nstiganum e�a hreinum moll. 2: Nota form�luna � Fimmundahringnum.

8. Hugmyndin a� baki Fimmundahringsins.  1: � milli allra b�kstafanna � Fimmundahringnum er fimmund(tali� r�tts�li� fr� vinstri til h�gri). Fimmund er fimmti t�nn hvers t�nstiga. 1:f 2:g 3:a 4:bes 5:c 6:d 7:e 8:f 1:c 2:d 3:e 4:f 5:g 6:a 7:b 8:c 1 g 2:a 3:b 4:c 5:d 6:c 7:f�s 8:g) H�gra megin � Fimmundahringnum vi� c-d�r er f-d�r � eftir c-d�r kemur G-d�r �ar n�st kemur D-d�r. Vi� erum �� komin me� hlj�marunu: F-C-G-D Spurning: Hver er fimmti t�nn D-d�r? Svar � n�stu gl�ru.

9. Frh. Fimmti t�nn D-d�r er A. Fimmti t�nn A-d�r t�nstigans er E. Fimmund ofar en E er B og fimmdund ofar en B er F�s-d�r. Algengur misskilningur er a� setja F ne�st � Fimmundahringnum: �ar sem menn hugsa� b,c,d,e,f: En �ar sem f n�tan er h�kku� � B-d�r �� er f�s fimmund ofar en B.

10. Hvernig beitum vi� Fimmundahringnum. Ef vi� sko�um aftur t�nstigarununa F-C-G-D-A-E-B-F�s. Eins og kom fram ��an �� er f n�tan h�kku� � G d�r. � D-d�r eru f og c n�turnar h�kka�ar. � A-d�r eru f og c og g n�turnar h�kka�ar. � E-d�r eru f og c og g og d n�turnar h�kka�ar. � B-d�r eru f og c og g og d og a � F�s-d�r eru f og c og g og d og a og e. �annig er sagt a� G-d�r hafi eitt h�kkunarmerki D-d�r hafi tv� h�kkunarmerki. A-d�r hafi �rj� h�kkunarmerki. O.s.f.v. Alltaf tali� fr� F alveg upp� F�s-d�r

11. Frh. �v� ofar sem vi� f�rum Fimmundahringnum(upp� f�s). F-C-G-D-A-E-B-F�s �� b�tist alltaf vi� ein n�ta tali� fr� F. �egar vi� komum upp F�s-d�r(sem hefur sex h�kkunarmerki) �� breytum vi� F�s-d�r � Ges-d�r(sem er samhlj�ma t�nstigi)en Ges-d�r hefur sex l�kkunarmerki en b�kstafirnir � hringnum halda �fram a� h�kka um fimmund. N�na �arf a� g�ta �ess a� vinstra megin vi� Fimmundahringinn eru t�nstigar me� l�kkunar merki. Vi� getum �� kl�ra� rununa: F-C-G-D-E-B-F�s/Ges-Des �As-Es-Bes og n�st kemur f og �� erum vi� b�in a� loka hringnum. Taki� eftir a� vinstra megin hringsins er speglun � h�gra helming en n�na allir b�kstafirnir eru l�kka�ir um l�ti� bil.

12. Sammarka mollar. Sammarka moll notar s�mu n�tur og sammarka d�r. 1:c-2:d-3:e-4:f-5:g-6:a-7:b-8:c: 1:a-2:b-3:c4:d-5:e-6:f 7:g 8:a

13. Samhlj�ma mollar og d�rar.  Sammarka moll: ���ir s� moll sem hefur jafn m�rg l�kkunar merki e�a h�kkunar merki og einhver d�r. Sammarka moll er alltaf sj�tti t�nn sammarka d�r. Sj�: 1:c-2:d-3:e-4:f-5:g-6:a-7:b-8:c:SSLSSSL 1:a-2:b-3:c4:d-5:e-6:f 7:g 8:a: SLSSLSS Allir moll-t�nstigar eiga a� hafa �essa uppbyggingu.

14. Moll-t�nstigar Moll-t�nstigarnir eru inn� Fimmundahringum. Einnig er fimmund � milli �eirra. N� getum vi� b�t sammarka mollum vi� t�nstigar��ina. D�r: F C G D A E B F�s/Ges-Des�As-Es-Bes(hringurin lokast) Moll: d a e b f�s c�s g�s d�s/ es bes f c g (hringurinn lokast) �annig er hefur F-d�r eitt l�kkunarmerki og d-moll l�ka. a-moll hefur ekkert l�kkunar e�a h�kkunar merki eins og c-d�r. e-moll hefur eitt h�kkunarmerki eins og G-d�r b-moll hefur tv� h�kkunarmerki eins og D-d�r(n�turnar f og c eru h�kka�ar � D-d�r og b-moll)

15. Vinstra megin vi� Fimmundahringinn(ekki nau�synlegt fyrir t�nfr��i 1) Eins er fari� me� d�rana og moll t�nstigana � vinstri helming Fimmundahringsins. Vi� vitum n� �egar a� f hefur eitt l�kkunar merki en �a� er n�tan b sem er l�kku� . Bes-d�r hefur s��an tv� l�kkunar merki en �a� eru n�turnar b og e. Ees-d�r hefur �rj� l�kkunar merki en n�turnar b, e og a eru l�kka�ar � honum o.s.f.v.

16. Fimmundahringurinn. 

17. F�st og laus formerki. Laus formerki:�� eru h�kkunar/l�kkunar merkin sett fyrir framan n�turnar � t�nstiganum. T.d

18. F�st formerki �egar t�nverk er skrifa� � �kve�inni t�ntegund er yfirleitt notast vi� f�st formerki. �� er settir krossar uppvi� n�tnalykilinn � r�ttri r�� samkv�mt Fimmundahringnum. T.d �egar vi� skrifum f�st formerki fyrir D-d�r �� fyrst setjum vi� kross �ar sem f n�tan situr �ar n�st �ar sem c n�tan situr. Sama er gert vi� l�kkunar merkin. Sj� Fimmundahringinn.

19. Samantekt Utan � hringnum eru d�rarnir. Innan� eru sammarka moll t�nstigar. H�gra megin eru t�nstigar sem hafa h�kkunar merki. Vinstra megin eru t�nstigar sem hafa l�kkunar merki. H�gri megin er tali� fr� F �annig a� eftir �v� sem vi� f�rum ofar � Fimmundahringinn a� f�s-d�r �� b�tist eitt h�kkunar merki. � G-d�r og e-moll er f n�tan h�kku� G-d�r: g a b c d e f�s g. N�st er D-d�r og b-moll en � honum er f og C n�turnar h�kka�ar.

20. Samantekt Utan � hringum eru d�rarnir. Innan� er sammarka moll t�nstigar. H�gra megin eru t�nstigar sem hafa h�kkunar merki. Vinstra megin eru t�nstigar sem hafa l�kkunar merki. H�gri megin er tali� fr� F �annig a� eftir �v� sem vi� f�rum ofar � Fimmundahringinn a� f�s-d�r �� b�tist eitt h�kkunar merki. � G-d�r og e-moll er f n�tan h�kku� G-d�r: g a b c d e f�s g. N�st er D-d�r og b-moll en � honum er f og C n�turnar h�kka�ar.

21. Heimildir Fimmundahringurinn(var breytt l�tillega) upphaflega tekinn af s��unni. Sem og G-d�r t�nstiginn. http://visindavefur.hi.is/?id=5809 �ar er �g�tis umfj�llun sem h�gt er a� lesa l�ka. Einnig vil �g benta nemendum � a� til eru fj�lda margar mj�g g��ar b�kur sem fara � Fimmundahringinn t.d �stafr�f t�nfr��innar�. Best er a� prenta �t �essar gl�rur og skrifa athugasemdir og spurningar. Ekki er gert r�� fyrir �v� a� �i� skilji� �etta eftir einn lestur. Heldur a� lesa �etta og reyna skilja og koma svo � t�mann me� spurningar. �ar sem fari� ver�ur mj�g �tarlega � �etta. Ef �i� hafi� athugasemdir �� megi� �i� senda m�r e-mail � omt1@hi.is . En �g kenni �etta ekki � gegnum e-mail svo m�ta � t�mana!!