1 / 34

Hersenstimultie bij ziekte van Parkinson Indicaties - contra-indicaties - timing

Hersenstimultie bij ziekte van Parkinson Indicaties - contra-indicaties - timing. Rianne Esselink Neuroloog UMC St. Radboud. Klinische diagnose ziekte van Parkinson. ≥ 2 kenmerken : Bradykinesie/traagheid Rusttremor Rigiditeit/stijfheid Houdingsinstabiliteit. Ziekte met veel facetten.

laith-wynn
Download Presentation

Hersenstimultie bij ziekte van Parkinson Indicaties - contra-indicaties - timing

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Hersenstimultie bij ziekte van ParkinsonIndicaties - contra-indicaties - timing Rianne Esselink Neuroloog UMC St. Radboud

  2. Klinische diagnose ziekte van Parkinson ≥2 kenmerken: • Bradykinesie/traagheid • Rusttremor • Rigiditeit/stijfheid • Houdingsinstabiliteit Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  3. Ziekte met veel facetten … spraak beven lopen maskergelaat kramp Motoriek trager fijne motoriek dementie gebogen postuur Emotie Cognitie angst depressie delier Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  4. Plasmaspiegels levodopaLangdurig gebruik Overmatig effect (dyskinesieën) Gewenste range (‘ON’) Te weinig effect (‘OFF’) Dosis 1 Dosis 2 Dosis 3 Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  5. Belangrijke red flags (twijfel aan diagnose ziekte van Parkinson) • Onvoldoende reactie op levodopa • Vroege valneiging (<1e ziektejaar) • ‘Rolstoel teken’ • Snelle progressie • Stapsgewijze progressie • Andere neurologische afwijkingen • Dementie • Vroege autonome functiestoornissen • Oogbewegingsstoornissen • Coördinatie stoornissen • Etc Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  6. Alvorens te besluiten tot operatie • Veel factoren van invloed op (neven)-effecten van operatie • Individueel risk - benefit profiel maken Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  7. Effecten van STN stimulatie (1) 50-60% verbetering UPDRS 3 “off fase” • Mn tremor, bradykinesie/traagheid en rigiditeit/stijfheid • Mindere mate lopen en balans • Gering effect op spraak Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  8. UPDRS 3 Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  9. Effecten van STN stimulatie (2) • 0-30% UPDRS 3 “on fase” • 60-80% dyskinesieën on fase • Off dystonieën verminderen of verdwijnen • ADL verbeterd significant • Minder tijd in “off fase” • Medicatie reductie (30-60%) Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  10. Lange termijn resultaten STN stimulatie Tot 5 jaar • Symptoom verbetering blijft stabiel • Medicatie reductie kan gehandhaafd blijven • Effect op tremor, rigiditeit bradykinesie en dyskinesie = • Effect op axiale symptomen neemt meer af Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  11. Bijwerkingen van STN stimulatie (1) 50% vd patienten 20% vd patienten heeft blijvende bijwerkingen Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  12. Bijwerkingen van STN stimulatie (2) • Bloeding en infectie (2-4%) • Overlijden (1%) • Cognitief, stemming en gedrag (28% blijvend 6%) • Spraak problemen (11% blijvend 8%) • Ooglid apraxie (4%) • Hardware: elektrodes verplaatst / gebroken (4%) • Dyskinesieen (3%) • Loop en balans problemen (3%) • etc Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  13. Voorspellers van gunstig effect • Goede pre-operatieve levodopa respons • Jongere leeftijd • Goede pull test • Kortere ziekte duur Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  14. Stereotaxie indicaties PD Ziekte van Parkinson UPDRS 3 off ± > 30/108 Goede verbetering op levodopa Tekortschieten van medicatie • respons fluctuaties • levodopa geïnduceerde dyskinesieën • pijnlijke dystonie Geïsoleerde tremor die niet op medicatie reageert Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  15. Plasmaspiegels levodopaLangdurig gebruik Overmatig effect (dyskinesieën) Gewenste range (‘ON’) Te weinig effect (‘OFF’) Dosis 1 Dosis 2 Dosis 3 Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  16. Stereotaxie: contra-indicaties (1) • Parkinsonisme niet door ziekte van Parkinson • Dementie • Ernstige depressie/ psychose ttv operatie • Belangrijkste probleem lopen/balans en/of spraak niet levodopa responsief • H&Y (4) 5 in beste “on”-fase Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  17. Stereotaxie: contra-indicaties (2) • Andere ziekten die operatie risicovol maken • Andere ziekten waardoor korte levensverwachting • Afwijkingen CT/MRI (atrofie/vasculair) • Lft >70 jaar is relatieve contra-indicatie Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  18. Geen operatie voor non-motor bijwerkingen van medicatie Hypothese: Non-motor bijwerkingen van medicatie verdwijnen als medicatie verlaagd wordt na operatie Praktijk werkt anders: Het feit dat deze problemen optreden geeft uitgebreidheid van ziekte proces aan. Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  19. Timing van operatie Niet te vroeg • Nog goed effect medicatie • Relatief weinig beperkingen • Tegenover risico op bijwerkingen Niet te laat • Te veel beperkingen, te weinig effect van operatie. • Al gestopt met werken door beperkingen Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  20. Welke operatie heeft voorkeur Ziekte van Parkinson • STN stimulatie bilateraal • Pallidum stimulatie • Unilaterale pallidotomie Zelden • Thalamus stimulatie of tomie Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  21. Wie verwijzen voor stereotaxie • Ziekte van Parkinson • Goede levodopa response op parkinsons symptomen • Ondanks optimale medicatie • Responsfluctuaties • Dyskinesieën • Dystonieën • Zelfstandig in on fase • Apomorfine/duodopa e.d. hoeft niet te zijn geprobeerd Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  22. Groningen Amsterdam (AMC) Enschede Leiden – Den Haag Tilburg Maastricht Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  23. Wie niet doorverwijzen • Duidelijke cognitieve functie stoornissen (cave anticholinergica:akineton of artane) • Ernstige depressie • Matige tot ernstige hallucinaties / delier • Ernstige loop en balansstoornissen die niet of nauwelijks dopa responsief zijn • Patienten ouder dan 70-75 (relatieve contra indicatie) • Ernstige bijkomende aandoeningen Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  24. Screening voor stereotaxie • Levodopa respons UPDRS 3 (suprathreshold dosis) • CT/MRI hersenen • NPO (cognitie stemming gedrag) • Algemeen: lab ECG X-thorax • Goed gesprek over individuele voor en nadelen Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  25. Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  26. Voor besluitvorming wel of niet opereren Individueel risk – benefit profiel maken Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  27. Waarborg reële verwachtingen • Goede voorlichting over operatie zelf • Goede voorlichting over (neven)effecten • Niet alle klachten kunnen verholpen worden • Ziekte proces gaat door • Periode van weken tot maanden om goed in te stellen • Check of patient reële verwachtingen heeft Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  28. Bij twijfel over operatie: altijd verwijzen

  29. Video

  30. Casus 1 • Man 68 jaar • 15 jaar ziekte van Parkinson • Goed effect van medicatie • Veel on/off fluctuaties en on fase dyskinesieën • Geheugen wat minder • Meer moeite met dubbeltaken en iets trager • Weinig belemmering van cognitie in dagelijks leven Operatie? Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  31. Casus 2 • Vrouw 72 jaar • 12 jaar ziekte van Parkinson • Goed effect van medicatie • Veel on/off fluctuaties en geringe dyskinesieën • Geheugen wat minder • Voorgeschiedenis: herseninfarct en hartritme stoornissen • Medicatie overig: orale anti-coagulantie • MRI veel witte stof afwijkingen Operatie? Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  32. Casus 3 • Man 45 jaar • 4 jaar ziekte van Parkinson vnl hevige tremor • Medicatie (van alles geprobeerd) geen effect op tremor • Verder goed mobiel en weinig klachten van parkinson • Veel hinder in dagelijks leven van de tremor • Zit nu 3 maanden in ziekte wet Operatie? Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

  33. Casus 4 • Man 59 jaar • 10 jaar ziekte van Parkinson • Goed effect van medicatie (heeft oa dopa agonisten) • Veel on/off fluctuaties en on fase dyskinesieën • Geheugen goed • VG 4x episode met ernstige depressie • Af en toe hallucinaties • Hypersexualiteit • Exorbitant koopgedrag via internet, leidend tot grote schulden • Ziet zelf geen enkele belemmering voor operatie, integendeel, hij denk dat het voor hem DE oplossing is Operatie? Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

More Related