370 likes | 597 Views
MESLEKSEL ASTIMDA TAKİP ve PROGNOZ. Prof. Dr. Emel Kurt Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları-Allerji BD. Konuşma akışı. Seyir Takip çalışmaları ile prognoz Tedavi ve takip. MA gelişim süreci. Becklake MR. Asthma in workplace, 2006. YMA maddeler. YMA maddeler.
E N D
MESLEKSEL ASTIMDATAKİP ve PROGNOZ Prof. Dr. Emel Kurt Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları-Allerji BD
Konuşma akışı • Seyir • Takip çalışmaları ile prognoz • Tedavi ve takip
MA gelişim süreci Becklake MR. Asthma in workplace, 2006
DuyarlanmadaKolaylaştırıcı etmenler 1. Genetik: YMA için atopi risk. HLA II proteinleri : diizosiyanat, anhidrit, Platin, batı sediri, hayvan proteini Glutatyon-S- transferaz, n-asetil transferaz geni: TDI 2. Sigara: Platin, anhidrit 3. Solunum yolu infeksiyonu 4. Mevsim-iklim: Allerjen, dizel 5. İş yeri koşulları: Maruziyet en önemli belirleyici Beckett WS. Eur Res J 1994, 7 Newman Taylor AJ. Curr Opin Allergy Clin Immun 2001,1 Bignon JS. AJRCCM. 1994, 149 Parnia S. Ann All Asthma Immun 2001,87 Chan-Yeung M. NEJM 1995,333 Chan-Yeung M, Chest 1990,98 Venables KM. JACI 1990, 85
Ajanın immünojenik özelliği belirleyici: Degradasyona dayanıklılık Bağlanma kapasitesi (Tersiyer yapısı) Proteolitik fonksiyon Endojen proteinlere benzerlik En önemli duyarlaştırıcı etmen: maruziyet Duyarlanan kişide maruziyet hastalık gelişimi için belirleyici
Duyarlanmada önemli: Maruz kalınan maddenin dozu • IgE aracılı duyarlanmada maruziyet için gerekli konsantrasyon: • Un için 1-2.5 mg/m3 • Mantar alfa-amylase için 0.25 ng/m-3 • Fare allerjenleri için 0.7 mg/m-3 • Latex allerjenleri için 0.6 ng/m-3 • Odun tozu 0.2-0.4 mg/m-3 Houba R. Am J Respir Crit Care Med 1996; 154 Cullinan P. Occup Environ Med 1994; 51 Houba R. Clin Exp Allergy 1996; 26 Baur XJ. Allergy Clin Immunol 1998; 101
Duyarlanmaya yol açan konsantrasyonla semptom oluşturan konsantrasyon farklı • Diizosiyanat: • 5 gün 120 ppb’den yüksek konsantrasyon antikor oluşumu için gerekiyor. • 360 ppb üzerinde BHR değişiyor. • Daha önce duyarlanan hayvanlarda düşük konsantrasyon BHR arttırıyor = işyerlerindeki düşük seviye <5 ppb ile. KArol MH. ToxicolAppl Pharmacol 1983; 68 Karol MH. Bull Eur Phsiopathol Respir 1987:23 Aoyama K. Arch Environ Contam Toxicol 1994; 26
DuyarlanmadaMaruziyet şekli önemli değil • Dermal ve intradermal TDI injeksiyonlarından sonra BHR gelişiyor. • Hayvanların %25 -30’unda cilt maruziyeti ile BHR gelişiyor • Cilt maruziyeti allerjenlere karşı IgE aracılı solunum duyarlılığı yapabilir. Karol MH. ToxicolAppl Pharmacol 1981, 58 Blaikie L. Toxicology 1995: 96
SeyirLatent dönem=DuyarlanmaMaruz kalınan ajana göre değişiklik gösterir • DMA’da; duyarlanma ilk 2 yıl içinde, • YMA ajanlara maruz kalanlarda 2 yıldan sonra. • YMA’da: • Laboratuvar hayvanı çalışanları: Duyarlılık ilk 2 yıl içinde • Fırıncılarda daha geç. Gautrin D. AJRCCM, 2000,162 Gautrin D. ERJ 2002, 19 Tarlo SM. Chest 2000, 118
Duyarlanmadan sonra Astım başlangıcı • En erken diizosiyanatta =ortalama 5 yıl • Diğerlerinde 7 yıl
Semptom düzelmesi (39 168 hasta) Takip süresi= 31 ay (6-240) • BHR’de düzelme (28 695 hasta), Takip süresi= 37 ay (6-240).
Semptom düzelmesi Rachiotis G. Thorax 2007:62 Rachiotis G. Thorax 2007, 62
BHR’de değişiklik SONUÇ: Semptomda düzelme 1/3: Uzaklaşma süresi ile ilgisiz BHR çoğunda kalıcı
BHR düzelme • Maruziyetten sonra düzelme ilk 2 yıl belirgin • Uzaklaştırma tanıyı takiben aylar içinde yapılırsa düzelme daha iyi • Düzelse bile maruziyetle tekrar ortaya çıkar Lemiere C. AJRCCM 1996,154 Lemiere C. AJRCCM 2000,162 Mapp C. Am Rev Resp Dis 1988, 137
Kötü prognoz: • 35 çalışma • İleri yaş • YMA ajanla maruziyet • Teşhis anında maruziyetin uzun olması • Akciğer fonksiyonunda bozulma Prognozla ilgisiz: • Atopi • Sigara
Semptomatik dönemin kısa oluşu seyirde önemli etkide bulunduğundan erken teşhis önemli (Kuvvetli kanıt) • Atopi ve sigara içimi MA gelişiminde önemli değil (orta derecede kanıt) • Cinsiyet ve Spesifik inhalasyon cevap özellikleri prognozu belirlemede yetersiz (orta derecede kanıt) Maestrelli P. Eur Respir Rev 2012:21
Prognoz: • Kötü prognoz belirtileri: • Maruziyetin toplam süresi, • Semptomlar başladıktan sonra maruziyet süresi, • Teşhis edildiği anda astım ciddiyeti • BHR derecesi • Teşhis edildikten sonra maruziyete devam • Havayolu inflamasyonu
Havayolu inflamasyonu • Noneozinofilik havayolu inflamasyonu olanlarda teşhis anında astım ciddiyeti daha fazla • İnhaler steroid dozu yüksek • Astım seyri daha kötü Lemiere C. JACI, 2013
Önleme • Rutin tarama bazı çalışmalarda hastalık sıklığını önlemede faydalı (Tarlo SM Occup Environ Med 2002,59) • Semptom taramalarının hastalığın tesbitini geciktirebileceği belirtilmiş. (Brant A. Occup Environ Med 2005, 62).
İşyerinde tarama çalışmaları daha çok semptom tesbit edilenlerin takibini yapmamıza yardım eder. • İşe girmeden önce yapılan incelemeler işle ilişkili allerjik hastalık riski fazla olanları belirlemeye yarar. İşten uzaklaşma için kriter olamaz
Primer önleme • Mutlaka olmalı • Duyarlanma yapan dozun altında iş ortamı oluşturma • Fırıncılarda unla duyarlanmanın azaldığı astım oranında azalma olduğu gösterilmiş. Meijter T. Occup Environ Med2011;68(3)
Sekonder önleme: • Aralıklı taramalarla risk altındaki çalışanın duyarlılık geliştiğinde tesbiti ve erken ayırma • YMA’da rinokonjuktivit semptomları oluştuğunda önlem alınması önerilir • SORUN: %25-38 iş kaybı, %42-78 gelir kaybı Vandenplas O. Eur Respir J 2003; 22
YMA’da Maruziyetin azaltılması da etkili • Latex çalışanlarında latex içermeyen veya latex oranı düşük materyalle tamamen uzaklaşanlarla benzer düzelme sağlanmış. • Hastalar tedavi altında bozulma yönünden takip edilebilirler. Vandenplas O. Eur Respir J 2003;22(4):
Sekonder önleme çalışmaları YMA’da daha iyi sonuç veriyor. • DMA’da genelde daha kesin uzaklaşma öneriliyor (izosiyanat astımı ve odun tozu) • TMA ile oluşanda ise kontrol altında ise maruziyet azaltılarak devam edebilir.
İrritan astımında hafif astımlı, inhaler tedavi ile kontrol altında ise ve iş yerinde duyarlanma beklenmiyorsa işe dönebilir. • İşle artış gösteren astımda; irritan ve duyarlaştırıcı etki iyi ayırd edilmeli. Tedavi ile kontrol altında olanlar işe devam edebilir.
Tersiyer önleme • Tedavi prensipleri iş dışı astımla aynı • İrritan astımında erken dönemde sistemik steroid kullanımı gerekli • Maruziyeti devam edenlerde ilaç tedavisinin astım sürecini etkilediğine dair yeterli, kanıt yok
Riskli işte çalışan Maruziyet azaltma, koruma cihazları, aralıklı tarama Primer korunma (Mümkünse maruziyet tamamen önlenmeli) Yapılamazsa Yeni olgu yok, semptom yok Yeni olgu var/ semptom var Yapıldı Başka eyleme gerek yok Riskleri yeniden gözden geçir Astım için tarama yap Semptomatik olan veya duyarlananı uzaklaştır