Handboek taalontwikkeling, taalpathologie & taaltherapie bij Nederlandssprekende kinderen

1. VansteenkisteJolien 1BaTP cc S.M. Goorhuis - A.M. Schaerlaekens Handboek taalontwikkeling, taalpathologie & taaltherapiebij Nederlandssprekende kinderen • De Tijdstroom

2. Inhoudstafel • Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen • Signaleren ≠ screenen • Verschillende instrumenten • Diagnostiek • Uitgangspunten multidisciplinaire diagnostiek • Medisch • Pedagogisch-psychologisch • Spraak-taalevaluatie

3. 1. Signaleren ≠ screenen • Gestructureerde vragen aan ouders • Follow-up bij het Ewing-onderzoek • Signaleringsinstrumenten • Eenvoudige tot uitgebreide observatie van het kind • Bewuster • Spraak- & taalgebruik binnen totale ontwikkelingsbeeld tgo sociale situatie kind • Verwijzingsonderzoek mogelijk • ‘Signaleren’ veiliger dan ‘screenen’ • Screeningsinstrumenten • Observatie van kind in interactie met omgeving • Normale verloop van taalverwervingsproces !!! Gevolgd door uitgebreidere taaldiagnostiek !!! Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissenDiagnostiek

4. 2. Verschillende instrumenten (1) • Follow-up bij het Ewing-onderzoek • 1 tot 10-jarigen • Aan ouders vragen stellen • Van Wiechen-schema • Verschillende leeftijden • Groninger minimum spreeknormen (GMS) • Verschillende leeftijden • Taalproductie kind • Objectieve, betrouwbare info: Ouders ~ onderzoek  taalproductie: 97% taalbegrip: 26% communicatieve ontwikkeling: 40% Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissenDiagnostiek

5. 2. Verschillende instrumenten (2) • VTO- Taalsignaleringsinstrument • 0- tot 3-jarigen • Vragen ouders • Observatie kind • Opdrachten kind • Aandachtspunten van dit instrument • 3- tot 6-jarigen • Meest uitgebreide • Verschillende taalfuncties • Verschillende taalcategorieën • Signaallijst voor kleuters • Observatie dagelijkse (klas)situatie • Problemen op meerdere domeinen Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissenDiagnostiek

6. Inhoudstafel • Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen • Signaleren ≠ screenen • Verschillende instrumenten • Diagnostiek • Uitgangspunten multidisciplinaire diagnostiek • Medisch • Pedagogisch-psychologisch • Spraak-taalevaluatie

7. 1. Uitgangspunten multidisciplinaire diagnostiek • Talig functioneren -> niveau onderzoeken -> plaatsen binnen totaal ontwikkelingsbeeld Medisch & pedagogisch-psychologische factoren hebben negatieve invloed op spraakontwikkelingsverloop Voorbeelden: minder goed horen, minder dan gemiddeld intelligent, hersenbeschadiging, spraakorganen niet goed kunnen bewegen/ afwijking, weinig stimulerende omgeving, geen psychisch basisvertrouwen  Noodzaak van multidisciplinaire diagnostiek=medisch- + pedagogisch-psychologisch- + logopedisch  Tegen brede achtergrond plaatsen Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen Diagnostiek

8. 2. Medische diagnostiek • Essentieel • KNO-kliniek • Meer: gehoorscherpte, werking/ beheersing linguale & velopharyngeale musculatuur • Minder: neurologische/ psychiatrische problematiek • Aandachtspunten • Algehele indruk • Medische anamnese & directe observatie • Gehoor • Inspectie neus- en keelholte + trommelvliezen + interpretatie audiologische onderzoeksgegevens (drempelaudiogram) • Anatomische aspecten & functionele mogelijkheden van spraakorganen • Lippen, tong, verhemelte & gebits- en kaakstand + motoriek + slik- en andere voedingsproblemen + neusluchtverlies tijdens spreken + nasaliteit • Screening neurologische ontwikkeling (Willemse) • Klinische praktijk • Algemene indruk + vormanomalieën + lengte, gewicht, schedelomtrek + houding, spontane beweging + kracht,vaardigheid + tonus + horen, zien, spraak Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen Diagnostiek

9. 3. Pedagogisch-psychologischediagnostiek • Algehele indruk • Pedagogische anamnese + directe observatie van kind • Cognitieve ontwikkeling • Verbale tests: talige ontwikkeling • Non-verbale tests: ontwikkeling excl. talige ontwikkeling • Overeenkomst: onderdeel bredere ontwikkelingsvertraging • Niet-cognitieve ontwikkeling  follow-up onderzoek • Emotionele ontwikkeling • Emotionele ontwikkeling ~ taalontwikkeling • Kind ouder  oorzaak & gevolg moeilijk onderscheiden • Kinderlijke ontwikkelingsschalen (interpretatie) • Taalstimulatie thuis • Observatie interactie ouders-kind • Gerichte interviewvragen • Achtergrondinfo = belangrijk • Spelontwikkeling & motoriek • Verbale & niet-verbale tests Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen Diagnostiek

10. 4. Spraak-taalevaluatie • Logopedist/ klinisch linguïst • 3 onderdelen • Taalbegrip • Tot 5jaar: Reynelltest -> RTOS • Semantiek + syntaxis • Grote betrouwbaarheid & validiteit • Vanaf 5jaar: onderdelen Taaltest voor Kinderen, onderdelen Afasietest van SAN, psychologisch onderzoek • Luistervaardigheden + auditieve vaardigheden • Taalproductie • Taaluitingen beluisteren & optekenen, representatief voor spontane taalgebruik • Klinische praktijk: 50 uitingen laten noteren door ouders • Algehele communicatieve ontwikkeling • Dualiteit (Chomsky): competentie (taalbeheersing) <-> performantie (taalgebruik) • Halliday: instrumentele -, regulerende -, interactionele -, persoonlijke -, informatieve -, verbeeldende – en heuristische taalfunctie • Ideeën gevormd obv gedragsobservaties & interpretaties van spontane taal • Dungen & Verboog: observatielijst communicatieve functies • Verschillende taaltests Signaleren & screenen van mogelijke taalontwikkelingsstoornissen Diagnostiek

11. Extra bron: www.google.be , 21/12/2009 Bedankt !