WROCŁAWSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO

1. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY ZASADY TWORZENIA I FUNKCJONOWANIA KLASTRÓW W WARUNKACH POLSKICH PROF. DR HAB. INŻ. JANUSZ ZALESKI WROCŁAWSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO & POLITECHNIKA WROCŁAWSKA KIELCE, 14 WRZEŚNIA 2007r.

2. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY PLAN PREZENTACJI I Pojęcie klastra i jego cechy charakterystyczne II Klastry na świecie i w Polsce III Kolejne etapy powstawania klastra IV Korzyści funkcjonowania klastra, w tym korzyści „miękkie” i „twarde” V Klaster a konkurencyjność VI Podsumowanie

3. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POJĘCIE KLASTRA (1) Klaster gospodarczy Geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, zakładów działających w pokrewnych sektorach oraz związanych z nimi instytucji (np. uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych istowarzyszeń branżowych). Źródło: RPOWŚ 2007-2013

4. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POJĘCIE KLASTRA (2) Klaster to przestrzenna i sektorowa koncentracja podmiotów działających na rzecz rozwoju gospodarczegolub innowacyjności oraz co najmniej dziesięciu przedsiębiorców, wykonujących działalność gospodarczą na terenie jednego lub kilku sąsiednich województw, konkurującychi współpracujących w tych samych lub pokrewnych branżach oraz powiązanych rozbudowaną siecią relacji o formalnymi nieformalnym charakterze, przy czym co najmniej połowę podmiotów funkcjonujących w ramach klastra stanowią przedsiębiorcy. Źródło: Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 grudnia 2006 roku w sprawie udzielenia przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej niezwiązanej z programami operacyjnymi.

5. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY CECHY CHARAKTERYSTYCZNE KLASTRA • Bliskość geograficzna lokalizacji podmiotów klastra. • Ponadprzeciętna intensywność różnorodnych związków pomiędzy firmami należącymi do klastra. • Charakter związków pomiędzy podmiotami wybiegający poza relacje typowo rynkowe. • Występowanie korzyści wspólnej lokalizacji i kooperacji w ramach grupy firm. Źródło: „Wpływ klasterów na konkurencyjność i interacjonalizację przedsiębiorstw”, Marian Gorynia, Barbara Jankowska

6. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY NA ŚWIECIE (1) Najsłynniejszy klaster na świecie... ... Silicon Valley. Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

7. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY NA ŚWIECIE (2) • Silicon Valley • Początki Doliny sięgają 1912 r. – pierwsze firmy w Palo Alto. • Ponad 6.000 firm wysokotechnologicznych (obszar 300 mil kwadratowych, ponad milion zatrudnionych). • Rozwój klastra Doliny Krzemowej związany jest głównie z aktywnością gigantów elektroniki i firm teleinformatycznych. Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

8. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY NA ŚWIECIE (3) Telecom City (Szwecja) – sieć firm teleinformatycznych w regionie Blekinge, współpracujących ze sobą oraz z lokalnym Uniwersytetem. Klaster medialny w Lipsku (Niemcy) – gęsta sieć firm i instytucji działających w branży medialnej. Klaster tekstylny w regionie Emilia-Romania (Włochy). Irlandzki klaster rzemiosł artystycznych – Roscommon Krafts. Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

9. LP NAZWA REGION ŹRÓDŁO INFORMACJI WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO 1 DOLINA LOTNICZA woj. lubelskie, podkarpackie i śląskie www.dolinalotnicza.pl 2 DOLINA EKOLOGICZNEJ ŻYWNOŚCI woj. lubelskie www.dolinaeko.lublin.pl 3 KLASTER ŁÓDZKI woj. łódzkie www.klasterlodzki.pl 4 PLASTIKOWA DOLINA woj. małopolskie www.tkp.com.pl 5 DOLINA EKOPRODUKCJI woj. mazowieckie www.klastry-efs.pl 6 PODKARPACKI KLASTER INFORMATYCZNY woj. podkarpackie www.pki.klastry.org 7 INNOWACYJNY ŚLĄSKI KLASTER CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH woj. śląskie www.silesia-region.pl 8 KLASTER PRODUCENTÓW JACHTÓW woj. warmińsko- mazurskie www.klastry-efs.pl WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY 9 KLASTER MEBLARSKI woj. wielkopolskie www.klastry-efs.pl 10 KOTŁY PLESZEWSKIE woj. wielkopolskie www.klastry-efs.pl 11 GRUPA PRZETWÓRSTWA RYBNEGO woj. zachodniopomorskie www.klastry-efs.pl KLASTRY W POLSCE (1) Źródło: „Klaster ‘Nutribiomed’- Perspektywy Rozwoju” Prof. dr hab. Tadeusz Trziszka

10. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY W POLSCE (2)

11. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY W POLSCE (3) • - Data powstania: 11 kwiecień 2003 r. • - Największy i najlepiej rozwijający się klaster w Polsce. • - W skład Stowarzyszenia Dolina Lotnicza wchodzi obecnie 50 członków • (liczbę 100 członków planuje się osiągnąć na przestrzeni kilku lat). • - Głównycel Doliny Lotniczej to przekształcenie Polski południowo-wschodniej w jeden z wiodących w Europie regionów lotniczych, który będzie dostarczał różnorodne produkty i usługi z zakresu przemysłu lotniczego.

12. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTRY W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM • Świętokrzyskie Zagłębie Odlewniczo- Kooperacyjne • (nawiązujące do Zagłębia Staropolskiego oraz do • przedwojennego Centralnego Okręgu Przemysłowego) • „Grono budowlane” (60 organizacji) • „Grono ceramiczne” • „Pomidor z Ziemi Sandomierskiej” Źródło: RPOWŚ 2007- 2013 www.klastry.pl „Klaster ‘Nutribiomed’- Perspektywy Rozwoju” Prof. dr hab. Tadeusz Trziszka

13. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY „NARODZINY KLASTRA” ETAP 1 SPECYFICZNA WIEDZA DOSTĘPNOŚĆ SUROWCÓW TRADYCYJNY „KNOW HOW” POCZĄTEK KLASTRA SPECYFICZNY LUB WYRAFINOWANY POPYT FIRMY WPROWADZAJĄCE INNOWACJE PRZYPADEK 1 Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

14. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POWSTAWANIE KLASTRA (ETAP 2) • Powstawanie wyspecjalizowanych dostawców: • nowi dostawcy; • obniżka kosztów działalności; • tworzenie się specjalistycznego rynku pracy. 2 1 Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

15. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POWSTAWANIE KLASTRA (ETAP 3) • Powstawanie organizacji „ułatwiających” współpracę: • poprawa współpracy; • przyspieszenie procesu ucznia się; • tworzenie się „wiedzy ukrytej”. 3 2 1 Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

16. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POWSTAWANIE KLASTRA (ETAP 4) Przyciąganie nowych firm oraz wykwalifikowanych pracowników 4 3 2 1 Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

17. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY POWSTAWANIE KLASTRA (ETAP 5) • Tworzenie się pozarynkowych relacji pomiędzy uczestnikami klastra: • przyspieszenie przepływu informacji i wiedzy (ukrytej); • usprawnienie koordynacji działalności biznesowej. 5 4 3 2 1 Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

18. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KORZYŚCI FUNKCJONOWANIA KLASTRA • Efekty synergii i skali dla wszystkich uczestników klastra. • Niższe koszty działalności. • Wyższa sprawność działania. • Wzrost siły przetargowej na rynku. • Ułatwiony „branding”. • Promocja regionu. • „Zatrzymywanie” kapitału i wzrost inwestycji wokół klastra (szczególnie przy klastrach technologicznych). Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

19. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KORZYŚCI FUNKCJONOWANIA KLASTRA • KORZYŚCI „TWARDE” • KORZYŚCI „MIĘKKIE” Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

20. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KORZYŚCI „TWARDE” Zasób Korzyść Lokalny łańcuch podażowy Zwiększenie efektywności – szybszy dostęp, niższy koszt transportu Wyspecjalizowana siła robocza Wyższa produktywność Specjalistyczne usługi Szybszy i łatwiejszy dostęp Możliwość wyboru dostawcy Niższy koszt, wyższa jakość Duża liczba firm Możliwość wspólnych przedsięwzięć, pracy w sieciach Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

21. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KORZYŚCI „MIĘKKIE” Zasób Korzyść Stowarzyszenia Wspólna wizja, planowanie Zaufanie Współpraca między firmami, sieci Uczenia się Transfer, wiedzy, technologii, know-how Efektywność, możliwości kariery, poczucie bezpieczeństwa Nieformalny rynek pracy Źródło: „ Klastry- idea, definicja, praktyka” Dorota Zbińkowska

22. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTER A KONKURENCYJNOŚĆ (1) • Klastry – dobry środek regulacji przyczyniający się do poprawy konkurencyjności! • WPŁYW KLASTRA NA KONKURENCYJNOŚĆ- UJĘCIE WYJŚCIOWE: POZYCJA KONKURENCYJNA KLASTER POTENCJAŁ KONKURENCYJNY STRATEGIA KONKURENCYJNA Źródło: „Wpływ klasterów na konkurencyjność i interacjonalizację przedsiębiorstw”, Marian Gorynia, Barbara Jankowska

23. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTER A KONKURENCYJNOŚĆ (2) POZYCJA KONKURENCYJNA: To wynik oceny przez rynek (nabywców) tego, co przedsiębiorstwo na nim oferuje. Miarą pozycji rynkowej jest udział w rynku lub osiągnięta sytuacja finansowa. POTENCJAŁ KONKURENCYJNY: To wszystkie zasoby wykorzystywane lub możliwe do wykorzystania przez przedsiębiorstwo, jak również: kultura przedsiębiorstwa, właściwy proces zachowania się przedsiębiorstwa. STRATEGIA KONKURENCYJNA: To zbiór instrumentów konkurowania z myślą o uzyskaniu przewagi konkurencyjnej (jakość produktu, cena, szerokość asortymentu, reklama, promocja sprzedaży, itp.). Źródło: „Wpływ klasterów na konkurencyjność i interacjonalizację przedsiębiorstw”, Marian Gorynia, Barbara Jankowska

24. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTER A KONKURENCYJNOŚĆ (3) Źródło: „Wpływ klasterów na konkurencyjność i interacjonalizację przedsiębiorstw”, Marian Gorynia, Barbara Jankowska

25. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY KLASTER A KONKURENCYJNOŚĆ (3) WPŁYW KLASTRA NA KONKURENCYJNOŚĆ- UJĘCIE ZMODYFIKOWANE: POTENCJAŁ KONKURENCYJNY KLASTER POZYCJA KONKURENCYJNA STRATEGIA KONKURENCYJNA Źródło: „Wpływ klasterów na konkurencyjność i interacjonalizację przedsiębiorstw”, Marian Gorynia, Barbara Jankowska

26. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY Podsumowanie I ZAUFANIE II WSPÓŁPRACA III SYNERGIA IV EFEKT = WZROST KONKURENCYJNOŚCI

27. WROCŁAWSKAAGENCJAROZWOJUREGIONALNEGO WROCLAW REGIONALDEVELOPMENTAGENCY DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ PROF. DR HAB. INŻ.. JANUSZ ZALESKI WROCŁAWSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO S.A. & POLITECHNIKA WROCŁAWSKA UL. KOCHANOWSKIEGO 17 51- 602 WROCŁAW Tel.: (+48 71) 344 58 41, 348 30 18 Fax: (+48 71) 348 30 17 E-mail: janusz.zaleski@warr.pl Prezentacja przygotowana przez: mgr inż. Matylda Witek, WARR mgr inż. Tomasz Korf, WARR