90 likes | 239 Views
15. gaia. Lan ematearen etenaldiak eta lan kontratuaren etendura. 1. Lan prestazioaren etenaldia; a. langilearen borondateagatik b. enpresariaren erantzukizunagatik eta indar nagusiengatik 2. Lan kontratuaren etendura A. Sarrera. b. Elkarren adostasunagatik
E N D
15. gaia Lan ematearen etenaldiak eta lan kontratuaren etendura
1. Lan prestazioaren etenaldia; a. langilearen borondateagatik b. enpresariaren erantzukizunagatik eta indar nagusiengatik 2. Lan kontratuaren etendura A. Sarrera. b. Elkarren adostasunagatik c. kontratuan adierazitako arrazoiengatik d. langilearen aldi bateko ezgaitasunagatik e. Amatasuna eta adin txikiko adopzioagatik f. Soldaduzka edo gizarte zerbitzu ordezkatzailearengatik. g. langilea espetxeratzeagatik. h Zigor diziplinariengatik. i. indar nagusiengatik j. arrazoi ekonomiko edo teknologikoengatik. k. Greba egiteagatik. l. Legezko itxiera patrolengatik. m. kargu publiko baterako hautatu izateagatik edo derrigorrezko utzialdeagatik. n. genero-Indarkeriaren biktima den emakume langilea 3. Borondatezko utzialdia a. borondatezko utzialdi arrunta b. umeak zaintzeko borondatezko utzialdia. c. eginkizun sindikalengatiko borondatezko utzialdia
Def. lan ematearen etenaldietan lan kontratuaren lan egiteko beharra eseki egiten dela baina ordezko obligazioa mantentzen da, soldata ordaintzeko obligazioa badu enpresariak Bi motak; 1. langilearen borondateagatik a. arrazoi edo egoera pertsonalak a. Ezkontza 15 egun naturalak b. seme-alaben jaiotza = 2 egun naturalak c. ahaide hurbil baten ospitaleratzea, gaixotzea edo heriotza ahaide hurbila bada 2. gradurainokoa, nahiz odolezkoa nahiz ezkontzazkoa 3/2007 Lege organikoa kausa berria =ebakuntza kirurgikoa ospitaleratze gabekoa Leku-aldatzea beharrezkoa izatekotan + 2 egun d. , ohizko egoitza aldarazteko egun bateko baimena dago e. umekia aztertzeko beharrezkoak diren frogak eta erditzez prestatzeko denbora Badira beste baimen batzuk Funtzio sindikala edo ordezkatzekoa egiteagatik Lan etenaldiak b.betebehar publiko edo kargu publiko betetzeagatik (hauteskundean parte hartzea; epaiketan partehartzea;… Denbora eta ordainketa betebeharra oanrtzen duen legearen arabera Betebehar edo kargu publikoa aritzeagatik lanaldiaren %20a galduez gero , enpresariak langilea halabeharrezko utzialdian sartu 2.enpresariaren erantzukizunagatik eta ezinbestez ez direnak Enpresariaren erruaz gertatutako lan-etenak ez dira errekuperatu behar eta langileak badu soldatako eskubidea 3/2007 Lege organikoaren beste aldaketak 37.4art haurra elikatzeko tartea pilatzeko aukera 37.5art. ahaidea zaintzeko lanaldia jeisteko tarte minimoa lehen1/3tik ½ ra arte, orain 1/8tik ½ra arte) adingabearen adina (lehen 6 urte; orain 8)
Lan kontratuaren etendura Def. Lan kontratua egoera batzuetan eten egiten da, kontratuaren eraginak eseki edo izoztu egiten dira • Lan kontratua egoera batzuetan eten egiten da, kontratuaren eraginak eseki edo izoztu egiten dira • 13 egoerak oso desberdinak batzuk halabeharrezkoak, beste aukerakoak • Oro har eteteak lan egiteko eta lana ordaintzeko elkarrekiko betebeharrak ezabatzen ditu (L.E.aren 45.2 art) • Beste eskubideak iraun egiten du (fede ona,… • langileak ez badu betetze zigortua izan daiteke • aldi baterako kontratuetan parteek horrela itzartuez gero etendurak kontratua iraunaldia geldiarazten du, hau da, etendura ez dela kontutan hartzen iraupenetan adostu ahal dutela. • Oinarria: langilea babesteko egina dago. • Normalki kontratuetan alde batek ezin badu haren obligazioa bete, kontratua amaitzen da edo behinik behin beste aldeak ez betetzeagatik kontratua amaiarazi ahal du. • Lan kontratuan, berriz, bere obligazioa betetzea tarte batetan ezinezkoa izatean, legeak iraungiaraztea baimendu beharrean, tarte horretan ere, ordaina edo kontraprestazioa ez emateko besteari baimentzen dio. Normalean lan postua gordetzeko eskubidea dago etenaldian.
Eszedentzia edo lan utzialdia Lege-aipamena;, L.E.aren 46.art. eszendentzia bi moten arteko desberdintasuna eszendentzia zelan eskatzen den (nahitaezkoan enpresak jarri hal du egoera horretan) Bestean eskubidea da eszendentzia amaitu eta gero langilearen egoera; enpresariak langilea derrigorrez berronartu behar duen ala ez. Jatorria; Eszendentzia funtzionarioen legislazioan sortutako kontzeptua . Egoera hauek bateraezinak zirenez, eta kargu publikoan aritzean ezin zen izaten funtzionariotasuna galtzeko arrazoia, tarte horretarako funtzionariotasuna eseki egiten zen. Gero beste eremuetara zabaldu da Nahitaezko eszedentzia edo utzialdia Egoera: kargu publikorako izendatzea edo hautatu izatea. langileak berak eskatu ahal du eszendentzia, + lan-saioaren % 20 baino gehiago galtzekotan enpresariak sartu ahal du honelako egoera batean. Eraginak; Laneko utzialdian egondako denbora antzinatasunerako kontutan hartzen da.Kargu publiko izendapena Bukatzean berrio lanera behar du langileak 30 eguneko epea lanera berriro joateko Borandatezko utzialdia Def. Langileak eskatuez gero =eszedentzian / langilearen eskubidea Betekizunak; urte bete eramatea enpresan aurreko eszedentzia 4 urte pasatu izatea Iraupena; 2 urtetik 5era (tarte horretan nahi dena) Eraginak amaitzean; ez dago birsartze automatikorik Lehentasuna dauka berriro enpresan sartzeko, baldin eta bere mailako edo beheragoko lanpostuak badira utzialdiko denbora ez da kontutan hartzen antzinatasunerako. Hitzarmen kolektiboen bidez beste egoeratara zabal daiteke utzialdia erregulazioa eta ondorioak hitzarmen berak erabakiz.
Eszedentzi bereziak a.- Haurra zaintzeko eszendentzia.( L.E.aren 46.3 art.an) langilearen eskubidea Iraupena; umea jaiotzetik hiru urterainoko eszedentzia. (ez dago iraupen minimorik) Eraginak; 1 urtekoa nahitaezko eszedentzia/ berriro enpresan onartu beharra handiagoa bada borondatezkoa lehentasuna sartzeko b. Bigarren gradurainoko ahaidea zaintzeko ahaidea = adinez, istripuz edo gaixotasunaz ahaideak ezin duela bere burua zaindu eta ez duela ordaindutako iharduera egiten langilearen eskubidea Iraupena; urte betekoa Bi eszedentzientzat Bi hauetan enpresa berean lan eginez gero bi pertsonek batera eskatzekotan pertsona bera zaintzeko enpresak batera erabiltzea mugatu ahal du. Subjektu sortzaile berri bat agertzekotan (sema-alaba bat jaioez gero) utzialdi beri bat zabaltzen da eta aurrekoa itxiko da. c.- Funtzio sindikalak betetzeagatik(langilearen eskubidea) Herrialde edo maila handiagoetan funtzio sindikalakbetetzea kargu publikoagatikoarekin pareka daiteke. Funtzio sindikalak amaitzean, langileak badu 30 egunetako epea laneratzea eskatzeko.