ÇÜRÜĞÜN ÖNLENMESİ VE KİMYASAL PREPARATLAR.

1. ÇÜRÜĞÜN ÖNLENMESİ VE KİMYASAL PREPARATLAR.

2. 1. Antimikrobial ajanlarla tedaviler 2. Floridlerin kullanımı 2.1.Toplum, Okul ve Evde Bireysel Kullanıma Dayalı Uygulamalar. • Su • Tuz • Süt • Şeker • Tablet ve damlalar • Gargaralar • Diş macunları • Kürdan ve diş ipleri • Sakız • Suni tükürük • 2.2. Muayenehanede Kullanılan Yöntemler. • Topikal solüsyonlar • Jeller • Vernikler 3. Diyet 4. Sağlık eğitimi, oral hijyen 5. Tükürük kalite ve kantitesinin arttırılması

3. Anti mikrobial Ajanlar ve Tedavi Yöntemleri • Diş üzerinde birikmiş olan plak, fırçalama ile her zaman gerektiği gibi uzaklaştırılamaz. • Doğru yöntemle fırçalayamama, • Mukozada ağrılı lezyonların bulunması • Fiziksel veya mental engeller nedeni ile bireylerde ağız hijyeni sağlanamayabilir.

4. Anti bakteriyel ajanlar • Diğer biyolojik faaliyetlerini etkilememeli • Mukozaya zarar vermemeli • Düşük toksisiteli olmalı • Bir miktarının yutulmasının zarar vermemelidir

5. Kimyasal yapılarına göre değişik etkiye sahip anti mikrobiyaller

6. Katyonlar • Alexidin (Bisbiguanidinlerden Klorhekzidin) • Cetyl Piridinyum Klorid (kuarternary amonyum bileşiği), • Hexetidin (sentetik hexahydropiridin), • Benzalkonium Chloride ve • Doğal bitkisel yolla elde edilen sanguinarindir. • Diğer metal iyonu taşıyan katyonlar (Cu2, Zn2, Sn2 )

7. Etki mekanizmaları • Katyonlar, pozitif yüklüdür. • Bu nedenle gram pozitif bakteriler gibi negatif yüklü bakteri hücrelerinin membranları tarafından çekilirler. • Gram pozitif olan Mutans streptokoklar da bu nedenle katyonlara karşı daha duyarlıdırlar.

8. Katyonlardan en çok kullanılan klorhekzidinin, hem negatif yüklü (hidrofilik, elektron yükü taşıyan), hem de pozitif yüklüdür. (hidrofobik, nötr). • Bu özelliklerinden dolayı Klorhekzidin karyojenik Mutans streptokokları iki yönlü etkiler.

9. Bakteri membranını, özellikle streptokokus mutansların normal fonksiyonunu bozar. • Yüzey enzimlerini etkileyerek bakterilerin dişe veya pelikıla tutunmalarını engeller. • Glykolitik enzimi etkileyerek bakterilerin asit yapmalarını azaltır

11. Klorhekzidin en sık kullanılan anti mikrobial katyondur. • Klorhekzidin hücre membran fonksiyonunu bozar, • Plak birikimini azaltır ve • Bakteri metabolizmasını engeller. • Katyonik antimikrobiallerin etkisini karşılaştırmada referans olarak kullanılır.

12. Ağız ortamı • Klorhekzidinle gargara yapıldıktan 7 saat, • Aleksidinden 5 saat, • Cetyl pyridinium chloride’den 3 saat, • hexetidinden 90 dakika sonra gargara öncesi duruma dönmüştür

13. Kalay florürlü diş macunları CHX gargaralar ile benzer etkinlikte bulunmuştur. • Mutans streptokoklar üzerinde • sırası ile • CHX vernik, • jel ve • ağız gargaralarının etkili olduğu bulunmuştur.

14. Yan etkileri • CHX yan etkileri azdır ve çoğunlukla %0,2 lik konsantrasyonunda görülür. • Dilde, dişte, restorasyonlarda ve protezlerde renk değişikliği, • Geçici tat kayıbı ve mukozada ağrı • SnF2 gargaralarında da aynı yan etkiler görülür. • Hastalar konsantrasyona bağlı olarak metalik tatdan şikayet ederler. • Hexetidin’in %0,14 lük konsantrasyonları ağız mukozasında deskuamasyona neden olur.

15. Endikasyonları • Yüksek düzeydeki Mutans streptokokların ve P. gingivalis azaltılmasında katyonlardan en çok tercih edilen CHX dir. • Kök yüzeyi tedavisi için SnF2 klorheksidin yerine tercih edilir

16. Yüksek periodontal hastalık aktivitesi varsa CHX gargara • Yüksek Mutans streptokok, çürük riski ve başlangıç çürükleri varsa “evde veya klinikte CHX gel • Belirli yüzeylerin korunması isteniyorsa CHX vernik tavsiye edilmektedir.

17. Ayrıca kimyasal ajanların hiç birinin tek başına yeteri kadar etkili olmayacağının, bunların yanında diğer önleyici uygulamaların da ihmal edilmemesi gerektiğinin de unutulmaması gerekir.

18. ANYONLAR • Anyonik ajanlar ajanlar negatif yüklü bakteriler ile pozitif yüklü bağlara karşı rekabet halindedirler. • Bu yolla bakterilerin adezyonlarını inhibe ederler. • Bu bağları protein yapıyla yaparlar. Örneğin pelikıl… Hydroxyapatite de bağlanırlar.

19. Floridler anyonik ajanların en çok bilinen ve kullanılanıdır. • Floridler diş hekimliğinde 1940 yılından bu güne kadar çürük kontrolünde remineralizasyon/deminerilizasyon tedavisinde kullanılmaktadır. • Anyonlara diğer örnek Sodyum lauryl sülfattır. Bu madde piyasada satılmakta olan diş macunlarında surfactan ( Yağ ve suyun karışmasını sağlayan yüzey gerilimi düşüren madde) olarak kullanılmaktadır.

20. Floridler konsantrasyonlarına bağlı olarak bakterileri farklı yollarla etkilerler. • Bakterilerin normal Membran faaliyetlerini etkilerler. • Pozitif yüklü glycolitik enzim floridlerden etkilenir. • Düşük Ph larda glikoz alımı inhibe edilir. Membranın glikoz alımını sağlayan H+ iyonları ve glikoz alım kanalları etkilenir.

22. Etkileri • >100 µg/ml NaF konsantrasyon inhibisyon için gerekirken bakteriostatik etki için daha konsantre olması gerekir. • Bu konsantrasyonun altında remineralizasyon gerçekleşebilir.

23. Yan etkileri • Floridlerin tavsiye edilen dozlarda yan etkileri yoktur. • SLS (Sodium lauryl sulphate) proteinleri denatüre ettiği için epitel deskuamasyonuna neden olabilirler.

24. Non iyonik Ajanlar • Non iyonik ajan olarak kullanılan iki tip fenol vardır. • Yüksüz olduğu bilinen timol ve ökaliptolün • fenol taşıyan esansiyel yağlarından elde edilen Triklosan ve Listerindir.

25. Timol servitek içinde CHX ile birlikte kullanılır • Triklosan normalde sadece anti mikrobiyal bir madde olarak kullanılmaz. Ticari adı Gantrez olarak bilinen copolymer, polyvinylmethyl ether ve maleic acid, yüzey kaplama etkisini arttırmada kullanılır. • % 0,3 triclosan + copolymer -Colgate Total diş macunu, Colgate Palmolive • Thymol ve eucalyptol - Listerine gargara, Warner Lambert.

26. Bu grup nonoiyonik, hidrofil ve hidrofob özellik taşıyan fenol derivesi ajanlardır. • Ağız ortamında bulunan gram negatif ve gram pozitif bakterilerin büyük bölümüne etki ederler. • Kesin olarak etki mekanizmaları anlaşılamamıştır.

27. Bakteri membranı tarafından bu maddelerin hızlı alımı membranda yer alan PTS ve PMF enzimlerini inhibe etmektedir. Bu etki glikoz alımını engellemekte ve hücre asidi üretimi çok azalmakta veya tamamen durmaktadır. • Daha yüksek konsantrasyon membran sızıntısına, bu da bakteriyolizise neden olur.

29. Etkileri • Triklosan ve Listerin uzun yıllardır deri ile ilgili tedavilerde, 80 li yıllardan sonra diş hekimliğinde kullanılmaktadır • Triklosan plak bakterilerinin büyümeleri ve çoğalmalarını engelleyici etkisini arttırmak için Gantrez ile kombine olarak kullanılmıştır • Triklosan/copolymer içeren diş macunu ile 6 aylık uygulama sonucunda supra gingival plak miktarında ileri düzeyde azalma olduğu gözlenmiştir

30. Yan etkileri • Tadı hastalar tarafından beğenilmemekte ve • Ağız kuruluğu olan hastalarda yüksek alkol yoğunluğu nedeni ile tavsiye edilmemektedir.

31. Endikasyonları • Günlük diş macunu içinde kullanılmalarının dışında özel bir kullanım alanları yoktur.

32. Enzimler. • amyloglucosidase and glucose oxidase gibi enzimler diş macunlarına ve gargaralara ilave edilmektedir. • Amyloglucosidase ve glucose oxidase - Zendium Naneli dişmacunu, • Üretici firma: Meda Sverige AB • Amyloglucosidase and glucose oxidase - Zendium gargara, • üretici firma: Meda Sverige AB

33. Etki mekanizmaları • İnvitro olarak bir çok enzimin antimikrobial etkisi olduğu gösterilmiştir. • Örneğin dextranase Bu enzimin yapıştırıcı özelliği olan dextran (glukan) içine sızarak onu çözmekte ve bu yolla teorik olarak bakterilerin birikim hızını düşürdüğüne inanılmaktadır

34. Etkileri • Bazı çalışmalar enzimli diş macunlarının plak birikimini engellediğini gösterirken bazı araştırmalar bu etkiyi onaylamamıştır.

35. Yan etkileri • Her hangi bir yan etkilerinin olduğu bildirilmemiştir.

36. Endikasyonları • Özel bir endikasyonları yoktur.

37. Şeker alkolleri • Anti mikrobiyal değillerdir fakat kısmen onlar gibi etkilerler. • Cikletlerde, pastillerde, diş macunları, suni tükürükte kullanılırlar. • Şeker alkolleri çoğunlukla hexitol ve pentitol kombinasyonlarıdır ve %30-60 oranında yer alırlar.

38. Örnek ürünler • Xylitol, sorbitol ve mannitol – ciklet, İmalatçı firma: Wrigley´s • Xylitol and sorbitol - Pepsodent dentifrice, Üretici firma: Elida Fabergé • Xylitol - Saliversättningsmedel med xylitol suni tükürük, üretici firma: (enl MAS) ATL • Sorbitol - Saliversättningsmedel med sorbitol manufacturer: ATL

39. Etki mekanizmaları

40. Etkileri • Şeker alkolleri özellikle xylitol asit akışını azaltmaları nedeni ile karyojenik değildir. • İn vitro olarak test edilen xylitol ve sorbitol kemostat ortamında asit üretiminin azalttığı gösterilmiştir.

41. CHX/xylitollü ciklet kullananlarda tükürük akış hızı artmış, streptokok, laktobasil ve mayaların oranı önemli düzeyde almıştır. • Plasebo olarak verilen xylitollü ciklet sadece Mutans sayısını azaltmıştır.

42. Yan etkileri • uzun süreli kullanımda xylitole karşı direnç oluşumu konusu tartışmalıdır. • İnsandan izole edilmiş streptokolarda xylitole dirençli bakterilerin varlığı gösterilmiştir. • Şeker alkolleri laksatif etki gösterebilir. Xylitolün sorbitole göre laksatif etkisi daha azdır. • 15 gramdan fazla sorbitol diyare yapabilir. Bunun nedeni geç emilmeleri ve barsak ta osmosise etkileridir.

43. Endikasyonları • Düşük tükürük akışı olan bireylere florla kombine edilmiş şeker alkolleri içeren cikletler ve suni tükürük önerilebilir