500 likes | 942 Views
KOAH’ta Epitel Değişiklikleri. Prof Dr Tunçalp Demir İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. Sunumum ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması söz konusu değildir!. SOLUNUM YOLLARI. Vol üm : 4 ,5 – 5,0 lt Yüzey : 140 -150 m².
E N D
KOAH’taEpitel Değişiklikleri ProfDrTunçalp Demir İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
Sunumum ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması söz konusu değildir!
SOLUNUM YOLLARI Volüm : 4,5 – 5,0 lt Yüzey : 140-150m² Kleinstreuer C et al. Annu. Rev. Biomed. Eng. 2008. 10:10.1–10.26
Epitel • Solunum yolları epiteli akciğer savunma mekanizmalarının ilk basamağıdır. • Havayollarındaki ilk koruyucu bariyer yüzey epitel sıvısı ve mukustur. Özellikle zararlı partikül ve bakterilere karşı savunma oluşturur.
Yüzey epitel sıvısı • Ayrıca yüzey epitelyal sıvının biyokimyasal içeriği; • Antibakteriyel • Antioksidan • Antiproteaz etki gösterir.
Savunma Mekanizmasında Rol Oynayan Epitelyal Hücreler • Fırça hücreleri: (Üst sol. yolları) • Silyalıepitel hücreleri: (Üst sol. yollarından bronşiollere kadar) • Sekretuar hücreler: (yüzeyel ve submukozal) • Clara hücreleri: (distalbronşiollerde) • Bazal hücreler:
Havayolu Epiteli Savunma Fonksiyonu C. Coraux, 2008
KOAH-TANIM • KOAH; değişik zararlı partikül ve gazların yol açtığı kronik inflamasyonun neden olduğu persistan ve progresif hava akımı kısıtlılığı ile karakterize önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalıktır. GOLD, 2014
GOLD-2014 • GOLD’taepitel kelimesi bir yerde geçiyor! • ‘Severalproteases, derivedfrominflammatorycellsandepithelialcells, areincreased in COPD patients.’ • Kaynaklarda da sadece bir kaynak!
KOAH PATOGENEZİ Konak Savunması Sigara İnflamasyon Antiproteinaz Antioksidan Oksidatif stres Proteinazlar Tamir mekanizmaları KOAH
Sigara • KOAH’ta en önemli etiyolojik faktör. • Sigara’nıninflamasyon, oksidan stres ve proteaz-antiproteaz dengesi üzerinden KOAH’a yol açtığı düşünülmektedir. Avrupa Akciğer Beyaz Kitab’ı, 2013
Sigara-Epitel • Hayvan deneylerinde sigara inhale ettirilerek oluşturulan bronş duvarı irritasyonunda görülen ilk değişiklik epitelyalhiperplazidir. Jeffrey PK, Reid L. J Pathol 1981
Sigara Epitel • Skuamözmetaplazi : Epiteldekisilyalı ve sekretuar hücrelerin yerine, normalde bulunmayan skuamöz hücrelerin ortaya çıkışı. • Muköz hücre hiperplazisi: Artmış mukus sekresyonuna bağlı havayolu obstrüksiyonu. • Silyalıepitel hücrelerinin sayılarında azalma ve yapılarında değişiklik (silyaların kısalması vb): Mukosiliyerklirensin bozulup patojenlerin eliminasyonun azalması.
KOAH’taEpitel Değişiklikleri • Epitelproliferasyonu, skuamözmetaplazi, goblet hücre hiperplazisi • Goblet hücrelerden artmış müsin salgısı • Epitelde artmış inflamatuaryanıt • Amfizemlilerdealveolerepitel hücrelerinde artmış apopitozis ve proliferasyon • Küçük havayolları epitelinde artmış dendritik hücreler, • Yine küçük havayollarında epitel modifikasyonuna bağlı havayolu duvar kalınlaşması
Sigara - İnflamasyon • TNF-, IL-1, IL-6, IL-8, MCP-1 sigara içenlerin BAL sıvılarında içmeyenlere oranla daha yüksek bulunmuştur. • Ayrıca makrofaj, nötrofil, IL-1 ve IL-8 düzeyleri içilen sigara miktarıyla orantılı olarak doza bağlı artış göstermektedir. Kuschner W Eur Respir J 1996;9:1989-94
KOAH’taEpitel Fonksiyonları • Doğal bronkodilatörler↓ • NO↓, PGE2↓ • Düz kas hipertrofisi ve hiperplazisi • Doğal antiinflamatuarlar↓ • IL-10↓, IL-6 ↑, IL-8↑, TNF-α ↑ • Adezyon molekülleri↑ • ICAM-1↑, VCAM-1 ↑
KOAH’ta Artan İnflamatuarMediyatörler ve Kaynak Hücreler Yıldırım N, 2005
KOAH’ta Aşırı Mukus Sekresyonu Kim V. AJRCCM, 2012
Sigaraya Bağlı MüsinSekresyonu AJ Thorley, 2007
Sigara Bik (hücre ölümünü tetikleyen proteni) supresyonu yaparak, epitelyal hücrelerin hiperplazisine ve bunu sonucu mukus hipersekresyonuna yol açar.
KOAH’taOksidatif Belirteçler • Akciğer dokusunda, lavaj sıvısında, balgamda ve yüzey epitel sıvısında saptanmış (ROS, NO). • Yine yüzey epitel sıvısı en önemli antioksidanlardan olan glutatyonu (GSH) yüksek miktarda içerir. • H2O2, gluterodoxin (GRX) gibi antioksidanların da en önemli sentez yeri solunum yolları epitelidir. Rahman I, 2012
KOAH’taApopitozis Demedts IK, 2006
Sigara-Epitel Hasarı Rennard SI, 2007
Epitel-Parenkim Hasarı Barnes PJ. NEJM,2004
Sigaraya Bağlı EnflamasyondaEpitel ve ParenkimDestrüksiyonu AJ Thorley, 2007
Akciğer’in Doğal İmmunitesi • Havayolu epiteli • Alveolarmakrofajlar • Dendritik hücreler • Nötrofiller • Doğal öldürücü hücreler (NKC)
Epitelyal-Mezenkimal Dönüşüm (EMT) • Hücrelerarası etkileşim ile polarize olmuş bazal membrana bağlı epitelyal hücrelerin mezenkimalfibrobastlara dönüşümü. • Son yıllarda havayolu remodelinginde önemli olduğu düşünülmektedir. Pain M. EurRespirRev 2014
BronşiyalRemodeling ve EMT Pain M. EurRespirRev 2014
RAGE(Receptorsforadvancedglycationend-products) • Özellikle akciğerlerde bulunan hücre yüzey reseptörü. • Proinflamatuar süreçte yer aldığı ve sigaraya bağlı olarak ekspresyonunun artıp değişik sitokin, kemokin ve mediatörlerin salınımında önemli olduğu düşünülüyor. • KOAH’ın oluşumunda da rolü olabileceği ileri sürülüyor. Robinson AB, 2012
114 KOAH’lı olgu (72 sigara içen, 42 bırakmış) • Bronş biyopsileri inceleniyor (skuamözmetaplazi, goblet hücre oranı, bazal membran, EGFR ekspresyonu) • Sigarayı bırakanlarda epitelyalremodelling daha az!
SONUÇ • Epitel; solunum yollarının savunmasında çok önemli işleve sahiptir. • KOAH’ın gelişiminde de epitelin yeri konusunda çalışmalar ve teoriler bulunmaktadır. • Gelecekte bu konunun klinikte de çok daha fazla yer tutacağı öngörülebilir.