Emisja i higiena głosu

1. Emisja i higiena głosu Karol T. PawlasNeurologopeda – emisjologSzkoła Podstawowa nr1 w MarklowicachPrzedszkole Publiczne w MarklowicachPowiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Wodzisław ŚląskiWyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogicza „Ignatianum” w Krakowie

2. Krtań Krtań jest częścią dolnych dróg oddechowych. Jest narządem nieparzystym położonym w środkowej i przedniej części szyi. U góry łączy się z gardłem, u dołu przechodzi w tchawicę. U mężczyzn krtań jest widoczna na szyi w postaci wyniosłości tzw. Jabłka Adama. Podczas łykania, mowy czy śpiewu krtań unosi się i opada. Wnętrze krtani dzielimy na jamę: górną, pośrednią i dolną. Jest narządem odpowiedzialnym za wytwarzanie głosu i ochronie drogi powietrza.

3. Wewnątrz krtani mieści się właściwy narząd głosu – głośnia. W jej skład wchodzą wargi głosowe, które zawierają więzadła głosowe. Fałdy głosowe – potocznie zwane strunami głosowymi, stanowią wolny brzeg błony śluzowej warg głosowych. Pod wpływem wydychanego powietrza wargi głosowe zaczynają drgać i wydają dźwięki. Wysokość, głębokość i siła głosu zależą od napięcia i ustawienia warg głosowych i od siły i szybkości prądu powietrza.

4. Mięsień pierścienno - tarczowy jest jednym z mięśni, które regulują napięcie warg głosowych. Im silniej skraca się mięsień, tym bardziej wydłużają się wargi głosowe (napinają się i stają się cieńsze). Im bardziej napinają się wargi głosowe, tym wyższy jest dźwięk.

5. Mięsień pierścienno - nalewkowy powoduje zbliżenie się fałdów głosowych – taki kształt szpara głośni przybiera w mowie szeptem lub przy wymawianiu litery H. Mięsień tarczowo-nalewkowy wewnętrzny jest właściwym mięśniem głosu i śpiewu – to on nadaje formę szparze głośni. Bardzo precyzyjnie nastawia siłę, wysokość i barwę powstającego Dźwięku i powoduje jego szybką zmianę.

6. Chrząstki tarczowata i pierścieniowata Pozostają w stałym związku z aparatem głosowym. Połączone są więzadłem Pierścienno - tarczowym, które hamuje zbyt rozległe ruchy względem siebie. Ruchy te mają duże znaczenie w powstawaniu głosu.

7. Głos Głos jest ważnym narzędziem informacji o otaczającym nas świecie. Stanowi podstawowy sposób porozumiewania się ludzi, ponadto za jego pomocą wyrażamy emocje, nastroje i artystyczne przeżycia. Głos generuje rozwój intelektualny człowieka oraz kulturowy całej ludzkości. Stanowi jedno z najwyższych osiągnięć człowieka i jest czynnikiem kształtującym rozwój cywilizacji. Głos jest złożonym zjawiskiem akustycznym i mechanicznym.

8. W organizmie ludzkim miejscem tworzenia głosu jest krtań. Powietrze, wychodzące z płuc przez tchawicę, trafia w krtani na więzadła głosowe (zwane także fałdami głosowymi) i wprawia je w drgania. Następnie jest artykułowany w jamie ustnej. Cecha osobnicza, jaką jest wysokość głosu, uzależniona jest od długości i napięcia fałdów głosowych oraz częstości drgań i ciśnienia wydychanego powietrza. Barwa głosu zależna jest od budowy gardła, jamy Nosowej i częściowo zatok przynosowych.

10. Ćwiczenia • Przed ważnym wystąpieniem związanym w długotrwałym mówieniem lub przed zajęciami w szkole (dla nauczycieli), czyli przed sytuacjami gdzie istnieje poważne ryzyko nadwyrężenia strun głosowych i „złapania” chrypki, proponujemy wykonywać niektóre z poniższych ćwiczeń: • 1. Relaks z oddechem: oddychamy: wdech to ziewnięcie, wydech to westchnięcie. Odwołujemy się do naturalnych odruchów naszego ciała. • 2. Ciało bez szyi: chowamy głowę między ramionami, podnosimy barki do góry, tak, by szyja schowała się między nimi. Utrzymujemy napięcia przez kilka sekund, opuszczamy barki i odczuwamy rozluźnienie mięśni. • 3. Automasaż: opukiwanie opuszkami palców twarzy, szyi, karku i ramion.

11. 4. Napinanie i rozluźnianie całego ciała: spróbuj napiąć jednocześnie jak najwięcej mięśni ciała. Zaciśnij dłonie, podkurcz palce stóp, napij łydki, uda itd., zaciśnij też oczy, twarz. Utrzymaj napięcie kilka sekund, rozluźnij mięśnie i odczuj różnicę.5. Ciepłe dłonie: pocieramy dłonie jedna o drugą, kiedy są ciepłe, przykładamy je do policzków; rozgrzewamy je ponownie. Następnie przykładamy ciepłe dłonie na szyję (okolica krtani) i kark. Ciepło z dłoni przechodzi na mięśnie, przyjemnie je rozluźnia. • 6. Głowa na dłoniach:   obejmujemy dłońmi głowę, następnie przesuwamy ją raz na prawo, raz na lewo powoli i rytmicznie, rozciągamy mięśnie szyi. Powtarzamy rozciąganie, dłońmi podnosimy i opuszczamy głowę. • 7. Mim: wykonujemy różne głupie miny, próbujemy zaangażować jak najwięcej mięśni twarzy oraz wargi i żuchwę.

12. 8. Kopara: wyobrażamy sobie, że zdarzyło się coś, co odjęło nam mowę i z wrażenia „opada nam „kopara” (luźny opad żuchwy, bez wysiłku). • 9. Gumowa żuchwa: rozciągamy usta w szerokim uśmiechu, utrzymujemy ten    uśmiech i jednocześnie opuszczamy i zamykamy żuchwę.10. Jabłko: wyobrażamy sobie, że w dłoni trzymamy duże soczyste jabłko. Kilkakrotnie otwieramy buzię jakbyśmy chcieli je ugryźć. • 11. Walka żwaczy: mocno zaciskamy zęby, następnie maksymalnie (uwaga na ‘zawiasy’) otwieramy żuchwę. • 12. Malarz: otwieramy szeroko buzię, żuchwa opada i pozostaje nieruchoma (można delikatnie przytrzymać ją palcem). Czubkiem języka na podniebieniu malujemy różne obrazki.

13. 13. Luz blues: swobodnie parskamy oraz wibrujemy wargami prrrr…., brrr…. 14. Lew: zamieniamy się w groźnego lwa, wysuwamy język daleko na brodęi ziewamy z językiem na zewnątrz (nie pozwalamy mu się cofnąć podczas ziewania). Następnie wydobywamy długą samogłoskę aaaa….. i pilnujmy, by język nie uciekał do tyłu. 15. 1/2 ziewania: przeciągamy się i zaczynamy ziewać, ale zatrzymujemy się w jego połowie, utrzymujemy ten przyjemny stan odprężenia w gardle, krtani i żuchwie. 17. Mruczanki: delikatnie i cicho mruczymy mmmmmm… lub oooommm.

14. Regularne stosowanie ćwiczeń, zwłaszcza, gdy zaczynamy odczuwać napięcie lub pojawia się chrypka, przynosi efekty – przekonaj się o tym. Dziękuję za uwagę.