Çevresel Asbest Maruziyeti Ülkemiz için ne düzeyde sorundur

1. Çevresel Asbest Maruziyeti Ülkemiz için ne düzeyde sorundur • Prof.Dr. Y. İzzettin Barış

4. Çevresel Asbestle İlgili Hastalıkların endemik olduğu ülkeler İlk kez Finlandiyada Kiviluota tarif etti Bulgaristan, Yunanistan, İtalya, Korsika,Çekozlavakya, Japonya, Güney Afrika, Rusya, Kalifornia, Metsova,Kanada Kıbrıs,Avustralya,New Caladonia. Scilya Çinde, DA YAHOO,Yunnan Bölgelerinde Orman kesiminde,yol yapımında,seramik yapımında,Çok MM ve Plevral hastalık. Etken Crocidolit asbest. TÜRKİYE.

5. Çevresel Etkileşme Kaynakları • Topraktan • Doğal asbest madenleri. • Başka maden atıklarının yol yapımında, spor sahalarında kullanışı • İş elbiselerinin temizlenmesi

6. Türkiyede akciğer ve karın zarı kanseri (mezotelyoma) araştırması • YIL 1965 : GATA /ANK. Konsültasyon istemi • Psikiatri’de Yatan Asker Adayı. için Konsültasyon • Sorun : Akut Manik Depresyon Reak.+ Sol Akc.Orta Zonda Yuvarlak opasite • Muayene edilemez, yanına gidilemez, tehlikeli. • Bakırköy /IST. Ambulansla gönderilecek • Heyet Raporu Lazım

7. Anadolu’da Çevresel Asbest etkileşimine bağlı Endemik Yerler • Mihalliççik Yöresi Köyleri :1973 yılında HÜ.Çalışmaları. • Kayı,Kızılcaören taraması sonuçları : Kavak :CPP oranı % 5-10.Sebep ,tremolit ve chrysotile. Kaymaz, Mahmudiye,Çifteler Orhan G Ü. MM riski Erk 83.3, kadınlarda 799 kat fazla 2010-1973 = 37

8. Mihalliççık’ta Asbest Araştırmaları • Hacettepe’den Dr.Mustafa Özesmi ve Dr. Ömür Gönen hemen tez çalışmaları yaptılar ve bunlar yayınlandı. Halk, asbestin ne olduğunu, hangi hastalıklara sebep olduğunu gazetelerden öğrenmeye başladı. • Mezotelyomalı hastalar Hacettepe’ye gelmeye başladı. • Yaptığımız mineralojik çalışmalar, bölgedeki hastalıkları ( Akciğer zarı kanseri,yani mezoteyoma, akciğer zarı kalınlaşması ve kireçlenmeleri, bölgede açık ve kapalı maden ocaklarında çok bulunan asbestin, Tremolit cinsinden ( düz ve sivri lifli) kaynaklandığı anlaşıldı. Bizden sonra aynı yörede, Eşkişehir Osman Gazi Ü. Göğüs Hastalıkları başkanı rahmetli Prof. Dr.Necla ve onun yetiştirdiği, Muzaffer Metintaş ve diğerleri tarafından daha detaylı çalişmalar yapıldı. İsveç’ten Gunnar Hillardal, Fransa’dan Patrick Sebastien ve İngiltere’den John Skidmore da araştırmalara katıldılar

9. Bir Hafta Sonra Mihalliççikta • MTA Genel Müdürünün verdiği cip ile Ankara’nın 150 km. doğusundaki M.de ilçe kaymakamının odasında, Konuyu konuştuk • Odaya genç bir adam girdi. Savcıymış. Sizin aradığınız hastalıktan burada çok dedi. • Nereden biliyorsunuz deyince, Cinayet sonunda yapılan otopsilerde, maktullerin akciğerleri sanki kireç, beton ile sıvalı gibi. Ölen adama atılan kurşunlardan birisi akciğer üzerindeki betona saplanmıştı. Adam karnına giren kurşundan ölmüştü. Doktora bunları bir incele demiştim. • Dudak büktü, “Bunlar vereme bağlı” deyip geçti.

12. Çocuk resmi

14. Asbest ToxikolojisiHastalıkların oluşmasında etkilidir. ? Pulmoner alveolar makrofaj hücresi,bir çok uzun bir çok mavi asbest lifini yutmak ve onları ortadan kaldırma görevini üstlenir. Ancak,tam olarak yutulmamış veya, sindirilmemiş asbest lifleri yüzünden görevini yapamaz hale gelmiş PAM bir çok selektif proteolitik enzimlerin ve ROS (Radikal oksijen substratlarının) ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Biz neyi ölçüyorduk ?!

15. Mhl. VSD.de Doktorla görüşme. • Doktor bey hiç Mezotelyoma gördünüz mü ? • Burada o hastalıktan yok ama çok verem var. • Veremli hastaların filmlerini görebilir miyim ? • Tabii. Çok var, deyip önüme bir film kutusu koydu. İçindeki filmlere bakınca, hepsinde asbest solunmasına bağlı kalsifikasyon, yani kireçlenme olduğunu gördüm.

16. Ankara Verem Tarama Ekiplerinin çektikleri filmleri tekrar inceleme • Mihalliççık’a bağlı aşağı yukarı 10 köyde çekilen filmleri tekrar incelediğimizde, 40 yaşın üstündekilerin yarısında akciğer zarında kireçlenme ve kalınlaşma görmüştük. • Bu oran yaş 70’e ulaştığında % 80’i buluyordu. Hepsi uzmanlarca Verem sekeli ( izi olarak) kabul edilmişti. Kanserliler de vardı. • Bunlar mezotelyoma diye değil, akciğer kanseri olarak değerlendiriliyordu.

22. Resim 6- Olguya ait intihar notu

23. Autopsy Pictures

26. The types of white soil uses

29. White stucco used floor

32. Asbestos mixed soil for use road construction

42. Ilgaz /Çankırı • Hacıhasan,Beykö,Sazak, Musa,Yerköy, Arpayeri,Kurmalılar. • CPP oranı % 5.2-0.5. : Bulunan Fibröz mineral : Eckermannit • Cendere,Bükcük,İnköy, Kale ve Onaç. CPP oranı % 0

43. Garipler/ Sorgun Köyü • Selanikten göç etmişler. • Rumlardan kalmış köy. • Familyal Asbestle ilgili hastalıklar • Anne, kızı ve oğlu MM ; 2 CPP,CFP. • Bulunan asbest :Tremolit ve Chrys. • Komşu Köylerde de aynı hst. Var. • HÜ.

46. Konyanın Ereğli,Ayrancı,İvriz ve Diğer köyleri • Eskihisar,Halkapınar,Zanapa, İvriz Kuyusaray,Kusero, Orhaniye,Guylu, Karayusuf, Yıldızlı,Dedeli, Gökçeyazı, Yayıklar ve Bulgurluk. Ayrancı köyleri. CPP/CFP oranı % 8-0.2. Asbest lifi : Tremolite. H.Ü.

47. Tokat / Almus- Çevreli köyü • Bu köyde 8 MPM.li hasta var. • Köye ait 1736 Mikrofilm okundu. • Bunların içinde 26 kişide CFP, l kişide CPP, l kişide Ca şüphesi bulundu. • 180 kişinin standart akciğer filmi alındı. Bunların (birinde CPP, 6.ında CFP, birinde Tbc, birinde de tümör şüphesi vardı. • Jeolojöik çalışmada: Chrysotile, ,talc tremolite bulundu. HÜ.

48. Edige / Elmadağ • AGHC.Merkezinden bir ekip, Elmadağa’a bağlı Edige köyünün çekilmiş filmlerini incelediklerinde, asbest markeri bulunan çok sayıda film bulunması üzerine. Edige köyünde araştırma yapmışlar. • Bu köydeki beniğn asbestle ilgili hastalıkların (CPP,CFP) gibi bölgede kullanılan ak topraktaki Tremolitten kaynaklandığı gösterilmiştir.

49. Burdur/Yeşilova-Bedirli Köyü • 199 kişinin standart akciğer filmi alındı. Bunların % 24.ünde CPP, % 19.unda CF. Bir hastada MPM,2 yaşlı kadında mide kanseri bulundu. • Jeolojik örneklerde : Chrysotile, tremolite ve calcite bulundu. • Burdur’da çalışan Radyolog Aytekin Erol, çevrede asbestle ilgili hastalık bulunan çok sayıda köy olduğunu söyledi. • H.Ü.

50. Gürpınar /Şabanözü • Kliniğimizde incelediğimiz 160 MPM.li hastanın 13.ü Çankırı kırsalındandı. • Bu köyde 25 yaşın üstünde 66 erkek,84 kadını incelemeye aldık. Bunların çoğunda akciğer fibrosisini telkin eden inspirasyon sonu ralleri vardı. 150 kişinin % 14.66 ında CPP, % 14.ünde ise CFP bulmuştuk. • Köy ak toprağı Kayı ve Çaparkayı köylerinden alıyordu. İçinde yoğun miktarda tremolit asbest bulduk.HÜ.