960 likes | 3.42k Views
МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ. 1.1. Чихрийн шижин. Чихрийн шижин гэдэг нь:.
E N D
МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ 1.1.Чихрийн шижин
Чихрийн шижин гэдэг нь: Нойр булчирхай хангалттай хэмжээний инсулин даавар боловсруулж чадахгүй эсвэл боловсорсон инсулин даавар нь өөрийн бие махбодид нөлөөлж чадахгүй болсон үед цусан дах глюкозын хэмжээ ихэсч улмаар их уух, их шээх хам шинжээр илэрдэг бодисын солилцооны архаг эмгэг юм.
Чихрийн шижингийн тархалт Дэлхийн хэмжээнд:
Чихрийн шижингийн тархалт Дэлхийн хэмжээнд (2002): • 2.9 сая (ЧШ-тэй холбоот нас баралт нь нийт нас баралтын 5.2%) HIV/AIDS нас баралт: 3 сая
Чихрийн шижингийн тархалт Монголд: ЧШ-гийн тархалтын анхны судалгаа • Чихрийн шижин – 3.1 % • Глюкозын тэсвэржилт алдагдал - 9.2% (Ж.Сувд нар, Diabetes Medicine, 2002) Халдварын бус өвчний шаталсан судалгаа 2009 • Чихрийн шижин – 6.5 % • Глюкозын тэсвэржилт алдагдал- 9.5%
Чихрийн шижин – Улс орны эдийн засагт үзүүлэх нөлөө: • Олон Улсын Чихрийн Шижингийн Холбоо (ОУЧШХ)-ны мэдээлснээр: • Дэлхийн 2010 оны эрүүл мэндийн салбарын нийт зардлын 11.6% нь чихрийн шижинд зарцуулагдсан байна. • 2010 оны байдлаар АНУ 376 тэр бум долларыг чихрийн шижинд зарцуулсан бол 2005-2025 оны туршид чихрийн шижин болон зүрх судасны эмгэгийн тусламж үйлчилгээнд зориулан: • БНХАУ- 557.7 тэр бум доллар • ОХУ – 303.2 тэр бум доллар зарцуулах тооцоог ОУЧШХ хийсэн байна.
Чихрийн шижин – Гэр бүлийн санхүүгийн байдалд нөлөөлөх нь: • ОУЧШХ-ны мэдээлснээр 2010 оны байдлаар 1 өвчтөнд дэлхийн хэмжээнд дунджаар 703$(хүндрэлтэй болон хүндрэлгүй) зарцуулсан байна. Улс орон бүрт дээрх тоо харилцан адилгүй ба хувь хүнээс төлөх төлбөр ч мөн адил өөр өөр байдаг. Жнь: Энэтхэгт нийт зардлын 25%-ийг, Америкт 40-60%-ийг хувь хүн төлдөг байна. • АНУ-д чихрийн шижингийн хүндрэлтэй хүнд жилд 10000$ зарцуулж байна. Үүний 1600$-ийг өвчтөн өөрөө төлдөг.
Чихрийн шижин – нийгэм эдийн засгийн тулгамдсан асуудал болох нь: • Дэлхийн өнцөг булан бүрт чихрийн шижингийн тархалт асар хурдацтай нэмэгдэж байна. • Дэлхийн улс орон бүрт чихрийн шижинд зарцуулах зардалын хэмжээ жилээс жилд нэмэгдэж байна. • Олон эрхтний хүндрэл үүсгэдэг. Эрт илрүүлж чадаагүй, хяналтанд авсан боловч эмчилгээ хангалтгүй, хяналт үр дүн муутай байх зэрэг нь хүндрэл үүсэхэд нөлөөлдөг. • Бөөрний дутагдал, сохрол, зүрхний шигдээс, хөлний шарх г.м • Хөдөлмөрийн чадвар алдалт
Тоо баримт.... • Жил бүр 7 сая хүн шинээр оношлогдож байна. • Жил бүр 3.8 сая хүн ЧШ-гийн улмаас нас барж байна. • 10 секунд тутам ЧШ-гээс болж 1 хүн нас барж, 2 хүн шинээр оношлогдож байна. • Ихэвчлэн хүүхэд, залуучууд өвчилдөг ЧШ хэвшинж 1-ийн өсөлт жил бүр 3%-иар нэмэгдэн дэлхий дахинд түгшүүрийн дохио өгч байна.
Монгол, 2009 онд: • Шинээр оношлогдсон 1042 хүн • Нийт 6471 хүн чихрийн шижинтэй байна. Эдгээрээс: • 70% нь сахар бууруулах эм • 30% нь инсулин • Шаардлагатай төсөв – 980 сая төгрөг • 2009 онд зарцуулсан – 580 сая төгрөг
ЧИХРИЙН ШИЖИНТЭЙ ТЭМЦЭХ ДЭЛХИЙН ӨДӨР 11 САРЫН 14
Чихрийн шижингийн хэлбэрүүд ЧШ Хэв шинж 1 • 5-10% • Ихэвчлэн хүүхэд залууст ЧШ Хэв шинж 2 • 85-90% • Ихэвчлэн 35-с дээш нас Жирэмсний ЧШ Бусад хэлбэрийн ЧШ
Чихрийн шижин хэвшинж 1 Чихрийн шижин хэвшинж 2 Эс Эс Глюкоз Рецептор Рецептор Глюкоз Инсулин Инсулин
ЧШ-гийн эрсдэлт хүчин зүйлс: • 35-с дээш нас • Таргалалт болон илүүдэл жин • Зохисгүй хооллолт, хөдөлгөөний хомсдол • Предиабет буюу цусны сахарын шинжилгээнд өмнө нь өөрчлөлттэй гарч байсан хүмүүс • Цусны даралт ихсэх өвчин, зүрхний эмгэгтэй хүмүүс • Хорт зуршил /архи, тамхи/ бүхий хүмүүс • Жирэмсэн үедээ цусны сахар ихсэж байсан эсвэл 4кг-с дээш жинтэй хүүхэд төрүүлж байсан бол ЧШ-гээр өвчлөх магадлал нэмэгддэг.
Таргалалт ба чихрийн шижин • Биеийн жингийн илүүдэлтэй хүмүүс ЧШӨ-өөр өвчлөх эрсдэл өндөр байдаг. • ЧШ хэв шинж 2 анх оношлогдож буй хүмүүсийн 90% нь биеийн жингийн илүүдэл, таргалалттай байдаг. • Биеийн жинг 10%-иар бууруулахад чихрийн шижин өвчний эрсдэл 50%-иар буурдаг.
ЧШ-гийн үед илрэх шинж тэмдгүүд • Их шээх–хоногт олон удаа шээх • Байнга ам цангах–ам их цангаж, үргэлж уух юм хайх • Ядарч сульдах–амархан ядрах • Турах, жингээ алдах • Хоол идсэн ч өлсөх мэдрэмж төрөх • Арьс мэдэгдэхүйц хуурайших, загатнах • Биед үүссэн аливаа шарх удаан эдгэрэх • Идээт халдварт өртөмхий эмзэг болох • Нүдний хараа муудах
DiabeticRetinopathy Тархинд цус харвах Нүдний хараа муудах, сохрох Зүрхний эмгэг Захын мэдрэлийн эмгэг, хөлний шарх Бөөрний эмгэг, дутагдал ЧШ-гийн хүндрэлүүд
Хүндрэл илэрсэн ба илрээгүй өвчтөнд зарцуулах зардлын харьцаа 19x 10331 Additional costs of T2 diabetes (€/person/year) 534
Хүндрэл илэрсэн ба илрээгүй өвчтөнд зарцуулах зардлын харьцаа Нийт чихрийн шижинтэй хүмүүсийн 70%-ийг хүндрэл илрээгүй чихрийн шижинтэй өвчтөн эзлэж байсан ба тэдгээрт зарцуулсан зардлын хэмжээ нийт зардлын 10%-ийг эзлэж байна. Харин хүндрэл илэрсэн 30%-д нийт зардлын 90%-ийг зарцуулсан байна. 10% 90% Финлянд 2005 он