770 likes | 1.55k Views
Kötü Ovaryan Cevaplı Olgularda Ovulasyon İndüksiyonu. Dr . Gazi YILDIRIM Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. POOR RESPONDERS. Terminolo ji Zayıf / Kötü / Azalmış / Yetersiz Cevap Poor Responder Bad Responder Low Responder Slow Responder
E N D
Kötü Ovaryan Cevaplı Olgularda Ovulasyon İndüksiyonu Dr. Gazi YILDIRIM Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD
POOR RESPONDERS Terminoloji • Zayıf/Kötü/Azalmış/YetersizCevap • Poor Responder • Bad Responder • Low Responder • Slow Responder • Inadequate Responder • Low Ovarian Reserve • Ovarian Ageing • Early Ovarian Failure • Early Menopause
“Kötü”-“Azalmış”- “Cevapsız” “low”-“poor”-“bad”-“no-responder” -literatürde 35 değişiktanımlamakullanılmış- • Yaş ≥40 • Cevap;< 3 / 5follikül(hCGgünü) • Peak E 2 < 300-500 pg/ml • E2, <100 pg/ml on day 5 • Toplananoosit<3 - <5 • FSH>7 veya >15 IU/ml • Shortprt., 41 ampul> • Longprt, 47 ampul > • Yaş<37, veya<70 --225 IU/dayile…<5 follikül • Yaş>37, veya>70 --300 IU/dayile …<5 follikül Land et al. 1996, Fridstrom et al. 1997, Raga et al. 1999, Chong et al. 1986, Rombauts et al. 1998 Surrey et al.1998, Gorgy,FertilSteril2001
POOR RESPONDERS Literatürde en sıkkullanılantanımlama: Dahaöncekisiklusda 5 den azoosittoplanmasıdurumu
PR TanısıBOLOGNA Kriterleri(19-Mart 2010)ESHRE consensus on the definition of 'poor response' to ovarian stimulation for in vitro fertilization: the Bologna Criteria • YAŞ (≥40) • Ovarian rezerv testler • FSH (>10-15 IU/ml) • Bazal E2 • Inhibin B • Antralfolliclecount (AFC) (<5-7) • OvarianVolum • Antimullerian Hormon(AMH) (<0.5-1.1 ng/ml) • FMR1 geninde 30’dan fazla CGG triplenukleotid tekrarı • Autoimmune testler • Dinamic testler • Önceki kötü yanıt(≤3 oosittoplanması) Yukardakilerden en az İKİ tanesi + ise tanı konulur. (2 PR öyküsü, yaş ve over rezerv test bozukluğuna gerek kalmadan direkt tanı koydurur) Ferraretti AP, et all ; on behalf of the ESHRE workinggroup on PoorOvarianResponseDefinition. Hum Reprod 2011;7:1616-24
ART’ de başarıyı etkileyen faktörlerden biri..... • Overleringonadotropinlere cevabı, gelişen follikül sayısı, toplanan oosit, (oosit kalitesi), elde edilen embryo sayısı ve seçimi “Potansiyel kötü cevap vereceklerin tedavi öncesinde tespiti, hekimlerin hastalarına tedavi sonuçları hakkında bilgi verme ve tedavi protokolünü belirleme imkanı verecektir.”
DOR Kötü Over Cevabı (PoorResponders-PR) için temel faktördür • YAŞ • Endometriozis • Geçirilmiş over cerrahileri • Pelvik enfeksiyon • Kemotherapi/Radyoterapi • Prematureovarianfailure “POF” • Obesite • Sigara
DOR • FSH receptorpolymorphismPerez 2000 • OvarianantibodiesMeyer 1980 • ReducedaromataseactivityHurst 1992 • DecreasedbloodflowPellicer 1994 • ObesityDechaud 1998 • ChemotherapyTulandi 2002 • RadiotherapyTulandi 2002 • PelvicsurgeryTulandi 2002 • PelvicinfectionsKeay 1998 • TubaldiseaseKeay 1998 • HeavysmokingEl-Nemr 1998 • Severe endometriosisUbaldi 2005
YAŞ • PRENATAL 6-7 MİLYON OOSİT • YENİDOĞANDA 2 MİLYON OOSİT • PUBERTEDE 300-400 BİN OOSİT VARDIR. • 400 TANESİ SEKONDER OOSİT OLUR OVULASYONLA ATILIR.
Foliküler Kayıp • 37-38 yaş follikul 25.000 reservepool (13 yıl sonra…… menopause) • AFC 37 yaş azalma %4.8 /yıl • AFC 37 yaş azalma>%11.7/yıl “% 10” menopoz yaşı 45bu kişilerde over yaşlanması 31-32yaşında başlar!!!!
Age…… Bruinandte Velde (2004)
AFC • AntralFolikül Sayısı yıllarla birlikte lineer olarak azalır • (Antralfollikül olarak “2-9 mm” olanlar sayılmalı) (9mm > atretikfollikül) Khairy el allReprodBiomed online 2008).
AFC SensitivitySpecifity • Poorresponse AFC (<6) 73% 95% AFC iyibirprediktördür Kwee 2007
AFC • AFC < 5 cut off olarakkullanılabilir • Maliyetdüşük • Pratik • Siklusarasıvariabilitesistabil • Siklus de hiçyumurtatoplanmamasıilekorele • Siklusiptaliilekorele • Yaşve FSH den dahaiyibirprediktordür • Stimulasyonöncesibakılır, hemensonuçverir • Gebekalamamaileiyikoreledeğil (AFC sayıyıgösterir, oositkalitesinideğil)
Antimullerian Hormon “AMH”, ‘MIF’ • Primordialfollikül havuzunu gösterir • Ovarian yaşlanma / oosit morfolojisi • Yaş/antralfolikül ilişkisi AMH < 0.15-ng/ml Pregnancy rate “0” Fıçıcıoğlu C., Fertil.Steril. 2006 Silberstein T., Human Reproduction, 2005 De Vet A et al., Human Reproduction, 2002, NL
FSH/LH, GH,IGF1, EGF,IL1, NO preovulatuar antral Gonadotropine bağımlı FSH preantral sekonder GDF-9, BMP-15 Aktivin, primer Gonadotropinden bağımsız cGMP ? primordial FOLLICLE MOUNTAIN
PR Prediksiyonunda Jinekologlar en çok hangi metodu kullanıyor?? IVF-Worldwide 2010 Survey ; Poor responders: How to define, diagnose and treat?Results of 124,700 IVF treatment cycles (196 centres from 45 countries
Gonodotropin Doz veya Tip Yüksek doz recFSH / HMG Luteal FSH ile başlama LH / Düşük doz HCG Senkronizasyon ve Erken Recruitment Luteal FSH (Geç Luteal) Luteal E2 (Geç Luteal) LutealGnRH antagonist (CRASH) OKS ön tedavi DownRegülasyon Methodları GnRH-a Flareup MikrodozGnRH-a flare GnRH-a stop protokolleri GnRHantagonistleri Natural cycle/modified natural cycle Tedavi Seçenekleri Co-Treatment Modelleri • GH Eklenmesi • Deksametazon Eklenmesi • Testosteron supplementasyonu • DHEA eklenmesi • Aspirin • Nitricoxide –donors “l-Arginin” • İndüksiyon ajanları eklenmesi • Aromatazİnhibitörleri Yardımcı Methodlar ve Laboratuar Yöntemleri • Invitromatürasyon (FSH ve hCGpriming) • Assistedhatching • PGD/PGS
Yüksekdoz GonadotropinYüksekdoz gonadotropin uygulaması normal cevaplılardaolumluyöndeiyileşmeyapmaz.
Yüksekdoz gonadotropin kötügebelikoranlarıileilişkilidir.
PoorResponder: Optimal Gonadotropin Dozu 1 Sistematik Review (Tarlatzis 2003) RandomizeKontrollü Çalışma • Etki yok---- Van Hoof (1993), Rombaoust (1998), CedrinDunerin (2000) • Gebelik Oranları benzer, Toplanan oosit ve follikül sayısı yüksek----Garcia-Velasco (2000), Akman (2001) • Gebelik Oranları, Toplanan oosit ve follikül sayısı benzer---- Goswami (2004) 9 Prospektif Kontrolsüz Çalışma • Etkindir, Outcome iyi cevap veren hasta ile 8 Retrospektif Çalışma • Fazla yarar yok 5 Review----- • Yüksek doz çalışmalar tutarsız (Birkaç RKÇ minimal yarar veya etki yok !) Siristanidis & Hamilton
PR -ART Jinekologlar en çok hangi Dozları kullanıyor?? IVF-Worldwide 2010 Survey ; Poor responders: How to define, diagnose and treat?Results of 124,700 IVF treatment cycles (196 centres from 45 countries
Gonodotropinler • CentreforClinicalEffectiveness “CohraneDatabase ,2000 “…,review FSH 300 IU > No advantage *
GnDozModifikasyonu Conclusion A high fixed-dose gonadotrophin regimen does not improve the pregnancy rate in poor responder patients Klinkert et al .,2005 Cedrin-Durnerin et al., 2000
Rekombinant FSH • Normal yanıt veren hastalarda r-FSH ile daha iyi sonuçlar; • Granülozahc. FSH’a duyarlılık artışı • Kötü yanıt veren hastalarda r-FSH oosit ve embriyo kalitesini arttırır mı??? Daya ve Ganby, CochraneReview, 2000 Out, Hum Reprod Update, 1996
Rekombinant FSH vsUriner FSH • Artmış Gebelik Oranları • Artmış Toplanan Oosit Sayısı • Düşük İptal Oranları • LH eklenmesi ile daha iyi sonuçlar • hMG’ye belirgin üstünlüğü yok Raga , Hum Reprod 1999 De Placido, Hum Reprod, 2001 Ng EH, Hum Reprod, 2001 WestergaardFertil Steril, 2001 Gordon, Fertil Steril, 2001 Gleicher , Human Reprod, 2003
Gonodotropinler • LH kullanımı • Administration earlystage of folliculogenesismayhavebeneficaleffect on thematurityandfertilizability of oocytes , the no of thetransferredembryo , • but data don’tshowthatincreasedpregnancyrates* > age 40 lessembryo** • Erken stimulasyon fazında düşük doz HCG • Forthefirst 4 days of thecycle, 200 IU HCG. • LowGonodotrpinconsumption • Longer plazma half life than LH , no adverseeffectstostimulation • Higherfertilization , implantationandpregnancy rate*** • No statisticallysignificantdiferences **** *Mochtar M. CohraneDatabase 2007 **Kolibianakis EM.ReprodBiomed Online 2005 ***Loutradis D. J AssistReprodGenet 2007 ****Berkantoğlu M Fertil Steril 2007
r-LH Eklenmesi: Poor Response • 84 Poor Responder, Randomize Prospektif • Grup A / • D7-10 150 IU, D11-14 75 IU/gün r-LH • D1-6 r-FSH 375 IU/gün, D7-14 r- FSH 300 IU • Grup B / • D1-6 r-FSH 375 IU/gün, D7-14 r- FSH 300 IU Follikül ve Toplanan Oosit Sayısı, Transfer Edilen Embryo Sayısı, Embryo Kalitesi Gebelik Oranları İmplantasyon Oranları Fark Yok Barrenetxea, 2008
Additional exogenous LH activity in the form of either recombinant luteinizing hormone or low-dose recombinant hCG is unnecessary in microdose cycles to increase pregnancy rates. Berkkanoglu M, et al. Fertil Steril. 2007 Sep;88(3):665-9.
Folliküler Senkronizasyon veErken RecruitmentWindow • Luteal FSH (Geç Luteal) • Luteal E2 (Geç Luteal) • LutealGnRH antagonist (CRASH) • OKS ön tedavi
FSH – Luteal Dönemde Başlama I FSH : 150 IU/gün Rombauts, Fertil Steril, 1998
Luteal FSH Başlama Conclusion The administration of FSH in the luteal phase has no beneficial effect on the total number of oocytes retrieved in poor responder patients Rombauts et al., 1998
Lutealestradiol / GnRH antagonist • Geç luteal fazda FSH artışının baskılanması antralfolikülerhomojenizasyonu iyileştirir • Östrojen ile “priming-ön tedavi” FSH reseptörlerini hazırlar , Granulozada FSH reseptör sayısını indükler, böylece daha yavaş fakat koordineli folikül gelişimi olur *DiLuigi A Fertil Steril 2011 *Shastri S Fertil Steril 2011 *Hill M Fertil Steril 2009 **Fisch J Fertil Steril 2008
Luteal Östrojen Desteği (Geç Luteal) • 60 Poorresponder, 120 IVF siklusu • GnRH antagonist veya Mikrodozflare-up • E2 luteal 21- 2x2 mg, gonadotropin 3.gün E2 destek grubunda; • Peak E2 değeri • Matür ve Toplanan oosit sayısı • 2PN embryo sayısı • D3 >7 hcembryo sayısı Frattarelli, Fertil Steril 2008
Luteal GnRH Antagonist (CRASH) • 36 Poor responder, 72 IVF/ICSI siklusu • Self-Kontrol( Long Agonist vs CRASH-GnRHant) Sonuçlar; • Toplanan Oosit ve Follikül Sayısı • Fertilize Oosit Sayısı • Kaliteli Embryo Sayısı • Transfer Edilen Embryo Sayısı • Düşük İptal Oranı Oranlar; • % 26 Klinik Gebelik • % 19 Canlı Doğum • % 18 İmplantasyon Daha İyi Oranlar Humaidan, 2005
OKS ile Ön Hazırlık • Oral kontraseptiflerle ön hazırlık; • Endojengonadotropinler baskılanır • Daha fazla ve duyarlı östrojen reseptörlerini tetikler • Gebelik oranı ve over cevabı bakımından fayda sağlar • Literatür??? *BiljanM.Fertil Steril 1998 Lindhaim S. *J AssistReprodGenet 1996
OKS ile Ön Hazırlık • OKS –Normal cevaplılarda • Gebelikoranınıiyileştirir. • Bijan et al., 1998 • Al-Mizyemetal., 2000 • Kovacs et al., 2001 • OKS Kötücevaplılarda • Siklusiptaloranınıazaltır • Gebelikoranınıyükseltir • Lindheim et al., 1996 • Etkiyok • Kovacs et al., 2001 • Al-Mizyem et al., 2000
GonodotropinReleasingHormoneAgonists • Luteal Faz GnRH-a • GnRh- a Stop • MinidoseGnRH-a • GnRH-a “flare” short / ultra short • MicrodoseGnRH-a “flare” • Pretreatmentwith OC • Follikül senkronizasyon • Spontan LH surge önleme • Folikülüneksojen FSH a duyarlılığını arttırma
GnRH AGONIST: MICRODOSE FLARE • FSH levelsincrease. • LH, progesteron ve testesteronlevelsdoes not change Surrey et al. • Peak E2 levelsincrease. • Oocyteretrievalincrease. • Gonadotropinneeddecrease. • Cancellationsdecrease. ScottandNavot, Schoolcraft et al.
GnRH-a STOP protocolsProspective randomized studies GnRH stop Protocol N=40 47 907 23 6.5 7.5 N=36 57 860 6 8.7 18 GnRH long Protocol N=38 43 953 5 7.7 8 N=34 68 710 3 6.2 14 P NS NS 0.48 NS NS 0.01 NS NS 0.03 NS Dirnfeld et al 1999 Gn ampuls Peak E2 (pg/ml) Cancellations Oocyte numbers Clinical preg. rates Garcia Velasco et al 2000 Gn ampuls Peak E2 (pg/ml) Cancellations Oocyte numbers Clinical preg. rates
MicrodoseGnRH-a flare-up protocol vsmultiple dose GnRH antagonist protocol • MicrodoseGnRH-a flare-up protocol and multiple dose GnRH antagonist protocol seem to have similar efficacy in improving treatment outcomes of poor responder patients. KahramanK, et al FertilSteril. 2009 Jun;91(6):2437-44.
Comparison of microdose flare-up and antagonist multiple-dose protocols for poor-responder patients: a randomized study The microdose flare-up protocol seems to have a better outcome in poor-responder patients, with a significantly higher mean number of mature oocytes retrieved and higher implantation rate. Demirol A, Gurgan T. FertilSteril. 2009 Aug;92(2):481-5.
Short vs Long Protokol Conclusion The two protocols appear to yield the same results in poor responders undergoing IVF • Weissman et al .,2003
GnRH Antagonistleri • GnRH-antagonist multiple doz protokolü • Rekruitment sırasında oversüpresyonu riski elimine edilir • Overkohortumaximumdur • Amaç prematür LH surgebloku • CRASH protokol • On cycleday21-23. GnRH ant (Decreasethefolliclesheterogeneity , synchronization of follicles) • Letrozole / GnRHantagonists • CC / GnRHantagonists
Interventions for ’poor responders’ to controlled ovarianhyperstimulation (COH) in in-vitrofertilisation (IPandian Z, McTavish AR, Aucott L, Hamilton MPR, BhattacharyaS Cochrane review
Gonadotropin-releasinghormoneagonist/antagonistconversion with estrogen priming in low responderswith prior in vitro fertilization failure, “AACEP protocol” Jeffrey D. Fisch, M.D.,etall,Fertility and Sterility Vol. 89, No. 2, February 2008
GnRH-antagonists in poor responders Conclusion No difference in pregnancy rates appears to exist between GnRH agonists and antagonists in poor responder patients Griesinger et al 2006
Aromataz inhibitörleri • 38 poorresponsive hasta ( daha önce longGnRhagonist protokol) 13 hasta ; 3-7. gün 2,5 mg letrozole 3-8. gün 75 IU rec-FSH 25 hasta ; long protokol Maturfoll.sayısı, elde edilen oosit sayısı,endometrialkalınlık,transfer edilebilir embryosayısı,gebelik/siklus açısından NS Geçfoll. Faz E2 seviyesi ve kullanılan gnd dozu AI ile daha düşük. Goswami, S.K. Hum.Rep 2004