1 / 42

Cognitieve, visuospatiële en rekenvaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis

Cognitieve, visuospatiële en rekenvaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis. Begeleidingscommissie: Prof. dr. A. Desoete (promotor, Ugent) Prof. dr. H. Roeyers (co-promotor, Ugent) Prof. dr. Ilse Noens (K.U.Leuven) Prof. dr. Bert De Smedt (K.U.Leuven). Overzicht.

pete
Download Presentation

Cognitieve, visuospatiële en rekenvaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Cognitieve, visuospatiële en rekenvaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis • Begeleidingscommissie: • Prof. dr. A. Desoete (promotor, Ugent) • Prof. dr. H. Roeyers (co-promotor, Ugent) • Prof. dr. Ilse Noens (K.U.Leuven) • Prof. dr. Bert De Smedt (K.U.Leuven) Presentatie Rekengroep – Daisy Titeca – 29/03/2011 Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie

  2. Overzicht • Achtergrond • Autismespectrumstoornissen (ASS) • ASS en rekenvaardigheden • ASS en visuospatiële vaardigheden • ASS en cognitieve vaardigheden • Onderzoeksvragen • Studies • Instrumenten

  3. Achtergrond

  4. Autismespectrumstoornissen (ASS) • Triade van kwalitatieve beperkingen • Sociale interacties • Communicatie • Verbeelding • + Stereotiepe gedragspatronen • (DSM-IV-TR, APA, 2000; Wing, 1993; Wing & Gould, 1979)

  5. Autismespectrumstoornissen (ASS) • Karakteristieken • Prevalentie: 53 – 157 op 10.000; Vlaanderen: 60 op 10.000 • (Baron-Cohen, 2009; Gillberg, 2006; Raymaekers & Roeyers, 2003) • ♂ / ♀:3 à 4 op 1 (link met IQ) • (Filipek et al., 1999; Fombonne, 2003) • Diagnose betrouwbaar vanaf 2 jaar • (Chawarska, Klin, Paul, & Volkmar, 2007; Eaves & Ho, 2004; Lord & Luyster, 2006; Turner, Stone, Pozdol, & Coonrod, 2006)

  6. Autismespectrumstoornissen (ASS) • Onderzoek ASS • Focus: voornamelijk sociaal-communicatieve vaardigheden • Cognitief en schools functioneren? • (Whitby & Mancil, 2009)

  7. ASS en rekenvaardigheden • Veronderstellingen • Kinderen met ASS in het gewoon onderwijs: gemiddeld begaafd • Programma voor rekenen in het reguliere onderwijs moet lukken • Rekenen: een relatieve sterkte • Kalenderberekening (Heavy, Pring, & Hermelin, 1999; Hermelin & O’Connor, 1986; O’Connor & Hermelin, 1989) • Exacte berekening van hoeveelheden (Sacks, 1985) • Hoofdrekenen (Kelly, Macaruso, & Sokol, 1997)

  8. ASS en rekenvaardigheden Is dit correct? • Praktijk: problemen met rekenen • Verbeelding • Perspectiefname • Zwakke centrale coherentie • Contextblindheid • Rigiditeit • Communicatie • Executieve functies • Onderzoek: geen consensus

  9. ASS en rekenvaardigheden • Onderzoek: geen consensus • Relatieve sterkte • 16.2% heeft relatieve sterkte, maar niet 100% generaliseerbaar (Jones et al., 2009) • minderheid van personen met ASS heeft sterkte voor rekenen (> pc 99) (Mayes & Calhoun, 2003) • Gemiddelde rekenvaardigheden • Meerderheid gemiddelde rekenvaardigheden (Chiang & Lin, 2007) • Gemiddelde tot goede rekenvaardigheden (Church, Alisanski, & Amanullah, 2000)

  10. ASS en rekenvaardigheden • Relatieve zwakte • meerderheid Rekenen < TIQ, klinische relevantie? (Chiang & Lin, 2007) • 6.1% heeft relatieve zwakte (Jones et al., 2009) • 25% Rekenen < Woordenschat (Williams, Goldstein, Kojkowski, & Minshew, 2008) • 22% heeft rekenstoornis (Mayes & Calhoun, 2003) • Rekenen < TIQ bij gemiddeld IQ op WISC-III (Mayes & Calhoun, 2003) • Andere mechanismen • tellen ipv subitizeren/onmiddellijk begrijpen van een hoeveelheid, geen voordeel uit kanonieke presentatie (Gagnon, Mottron, Bherer, & Joanette, 2004; Jarrold & Russell, 1997)

  11. ASS en visuospatiële vaardigheden • Belang • Visuospatiële vaardigheden zijn essentieel voor rekenen: meetkunde, discrimineren van getallen, contextrijke opgaven, … • Correlatie visuospatiële vaardigheden en rekenvaardigheden • (Kulp, 1999; Mazzocco & Myers, 2003) • Subtype van dyscalculie of Visuospatial Learning Disability • (Cirino, Morris, & Morris, 2007; Cornoldi, 2003; Geary, 2004)

  12. ASS en visuospatiële vaardigheden • Veronderstelling • Visuospatiële vaardigheden: een relatieve sterkte • Blokpatronen (Shah & Frith, 1993) • Mentale rotatie (Shah, 1988) • Embedded Figures Test (Jolliffe & Baron-Cohen, 1997) • Sterker ten opzichte van verbale vaardigheden (Siegel, Minshew, & Goldstein, 1996)

  13. ASS en visuospatiële vaardigheden • Is dit correct? • Empirisch • Relatief lage scores op Blokpatronen bij personen met autisme met IQ ≥ 80 zijn mogelijk (Mayes & Calhoun, 2003; Minshew, Turner, & Goldstein, 2005) • Niet altijd superieur aan verbale vaardigheden (Williams, Goldstein, Kojkowski, & Minshew, 2008) • Theoretisch • Deficit EF vs goede score op visuospatiële taken • Zwakke centrale coherentie vs intacte score voor gehele visuospatiële domein • Relatie tussen ASS en NLD

  14. ASS en cognitieve vaardigheden • Belang • Exclusiecriterium voor rekenproblemen • Verschil in rekenvaardigheden verklaard door verschil in IQ? • Relatieve score voor rekenen

  15. ASS en cognitieve vaardigheden • Veronderstellingen • Meerderheid van personen met ASS geen gemiddeld IQ • Performaal IQ > Verbaal IQ • (Siegel, Minshew, & Goldstein, 1996) • IQ is relatief stabiel (Moffit, Caspi, Harkness, & Silva, 1993)

  16. ASS en cognitieve vaardigheden • Is dit correct? • Enorme variatie tussen studies: cijfers van gemiddelde begaafdheid variëren van 30% tot 70% (Chakrabarti & Fombonne, 2005; Fombonne, Zakarian, Bennett, & McLean-Heywood, 2006) • VIQ < PIQ niet altijd gevonden (Joseph, Tager-Flusberg, & Lord, 2002) • IQ minder stabiel bij kinderen met ASS (Dietz, Swinkels, Buitelaar, van Daalen, & van Engeland, 2007; Mayes & Calhoun, 2003)

  17. 2. Onderzoeksvragen

  18. Rekenvaardigheden • Is er een verschil in rekenvaardigheden tussen kinderen met een typische ontwikkeling, kinderen met ASS en siblings van kinderen met ASS? • Hebben kinderen met ASS meer rekenproblemen dan typisch ontwikkelende kinderen? • Verschillen de predictoren voor latere rekenvaardigheden tussen deze drie groepen kinderen? • Wat zijn de belangrijkste verklarende factoren?

  19. Visuospatiële vaardigheden • Is er een verschil in visuospatiële vaardigheden tussen kinderen met een typische ontwikkeling, kinderen met ASS en siblings van kinderen met ASS? • Vertonen kinderen met ASS een relatieve sterkte op het vlak van visuospatiële vaardigheden?

  20. Cognitieve vaardigheden • Is er een verschil in cognitieve vaardigheden tussen kinderen met een typische ontwikkeling, kinderen met ASS en siblings van kinderen met ASS? • Is er een discrepantie in het intelligentieprofiel van kinderen met ASS en is dit verschillend van kinderen met een typische ontwikkeling? • Is er stabiliteit of verandering in IQ bij kinderen met ASS?

  21. 3. Studies

  22. Verkennende studie • Hebben kinderen met ASS meer rekenproblemen dan typisch ontwikkelende kinderen? • Grootschalige studie bij kinderen met ASS in het eerste leerjaar • Gewoon onderwijs (GON en geen GON) en Buitengewoon onderwijs • Rekrutering • Onderzoek naar sociaal-communicatieve vaardigheden • GON- begeleidingsdiensten • Buitengewoon onderwijs

  23. Longitudinale studie • 3 groepen kinderen: • Kinderen met ASS • Siblings van kinderen met ASS • Controlekinderen • 3 onderzoeksmomenten • 2e kleuter, 3e kleuter, 1e leerjaar • 3e kleuter, 1e leerjaar, 2e leerjaar

  24. 4. Instrumenten

  25. Verkennende studie (1e leerjaar)

  26. Longitudinale studie (2e – 3e kleuter)

  27. Computertaken • Kliktaak • Klik zo snel mogelijk op de prent van de maan op de computermuis,van zodra je stippen op het scherm ziet verschijnen. • Klik zo snel mogelijk op de prent van de zon op de computermuis,van zodra je stippen op het scherm ziet verschijnen. • Klik zo snel mogelijk op de prent van de maan (zon) op computermuis, als je de maan (zon) op het scherm ziet verschijnen.

  28. Computertaken • Groottevergelijkingstaak • Wie heeft de meeste stippen: de zon of de maan? • Klik zo snel mogelijk op de muisknopvan de prent met de meeste stippen.

  29. Computertaken • Subitizeertaak • Je zal telkens een aantal vierkanten zien.Zeg zo snel als je kan in de microfoon • Hoeveel vierkanten je zag.

  30. WPPSI-III-NL(Wechsler, 2002; Nederlandstalige bewerking: Herndriksen & Hurks, 2009) • Leeftijd: 2j 6 – 7j 11 • 7 kernsubtests • Verbale subtests • Informatie bv. Waar knip je papier mee? • Woordenschat bv. Wat is een paraplu? • Woord Redeneren bv. Dit valt uit de lucht en het maakt dingen nat.

  31. WPPSI-III-NL • Performale subtests • Blokpatronen • Matrix Redeneren • Plaatjes Concepten • Subtest verwerkingssnelheid • Substitutie • ➨ Verbaal IQ, Performaal IQ, Totaal IQ

  32. Number Line taak

  33. Number Line taak 4 vier • 3 formats: • Arabische cijfers • Gesproken getalwoorden • Stippenpatronen • De keuze van de trials: ~Siegler & Opfer, 2003 (10 trials) • Stippenpatronen: gecontroleerd voor continue variabelen • Deze lijn gaat van 0 tot 100. Als je weet dat hier 0 staat en hier 100, waar moet dit getal dan staan?

  34. Give-N taak Hoeveelheden 1 tot en met 6 In dit spelletje zullen we snoepjes geven aan het paard. Hier zijn allemaal snoepjes. Kun jij één snoepje geven aan het paard?

  35. TEDI-MATH (Grégoire, Noël, & Van Nieuwenhoven, 2004) Leeftijd: 2e kleuter tot en met 3e leerjaar • Telrij kennen • Tellen • Inzicht in getalstructuur • Logisch denken met getallen • Rekenoperaties • Schattend rekenen

  36. TVPS-3 Leeftijd: 4j – 18j Visual discrimination Visual Memory Spatial Relations

  37. TVPS-3 Leeftijd: 4j – 18j Form Constancy Sequential Memory Figure Ground

  38. TVPS-3 Leeftijd: 4j – 18j Visual Closure

  39. Vragenlijsten SRS • Screeningsinstrument ASS • 4 – 18 jaar • Sociaal functioneren + autistische preoccupaties CCC-2-NL • Screeningsinstrument spraak- en taalmoeilijkheden, communicatie • 4 – 15 jaar • Communicatieve vaardigheden

  40. Vragen • of • suggesties?

More Related