Teoria optymalnych obszarów walutowych

1. Teoria optymalnych obszarów walutowych Rynek walutowy 130810-1165

2. Plan wykładu • Teoria Mundella, McKinnona i Kenena • „Nowa” teoria optymalnych obszarów walutowych • Ujęcie porównawcze teorii OOW • Teoria endogeniczności optymalnych obszarów walutowych Rynek walutowy 130810-1165

3. Teoria Mundella • Założenia • 2 kraje • pełne zatrudnienie • równowaga bilansu płatniczego • sztywność płac i cen w dół w krótkim okresie Rynek walutowy 130810-1165

4. Teoria Mundella • Analiza skutków szoków popytowych • Dwa przypadki: • gdy oba kraje posługują się różną walutą, • gdy posługują się wspólną walutą Rynek walutowy 130810-1165

5. Teoria Mundella • Wzrasta popyt na dobra kraju A • Następuje spadek popytu na dobra kraju B • presja inflacyjna w kraju A oraz wzrost bezrobocia w kraju B • Gdy kraje posługują się różnymi walutami mogą nastąpić zmiany kursu walutowego i korekty względnych cen Rynek walutowy 130810-1165

6. Teoria Mundella • Gdy kraje posługują się tą samą walutą • Ekspansywna polityka pieniężna w kraju B powoduje wzrost presji inflacyjnej w kraju A • Pogorszenie terms of trade kraju A na korzyść kraju B • Niwelowanie skutków szoku popytowego za pomocą innych mechanizmów niż KW- przepływy siły roboczej Rynek walutowy 130810-1165

7. Teoria Mundella Źródło: Opracowanie własne na podstawie J. Borowski, Polska i UGW: optymalny obszar walutowy?, Materiały i Studia nr 115, NBP, Warszawa 2000 Rynek walutowy 130810-1165

8. Źródło: Opracowanie własne na podstawie J. Borowski, Polska i UGW: optymalny obszar walutowy?, Materiały i Studia nr 115, NBP, Warszawa 2000 Teoria Mundella Rynek walutowy 130810-1165

9. Modyfikacja założeń teorii • Uchylenie założenia o sztywności cen i płac  nowe instrumenty dostosowawcze • Elastyczność rynku pracy Rynek walutowy 130810-1165

10. Źródło: Opracowanie własne na podstawie J. Borowski, Polska i UGW: optymalny obszar walutowy?, Materiały i Studia nr 115, NBP, Warszawa 2000 Przywrócenie równowagi w gospodarce przez zmiany cen i płac Rynek walutowy 130810-1165

11. Wnioski z teorii Mundella • Jeżeli kraje cechujące się sztywnością cen chcą się posługiwać wspólną walutą musi istnieć mobilność siły roboczej Rynek walutowy 130810-1165

12. Teoria McKinnona • Porównanie skuteczności dwóch narzędzi przywracania równowagi zewnętrznej zależności od stopnia otwarcia gospodarki : • płynnego kursu walutowego • wewnętrznej polityki fiskalnej i monetarnej • Stopień otwarcia gospodarki - stosunek dóbr wymienialnych do niewymienialnych w produkcji i konsumpcji w danej gospodarce Rynek walutowy 130810-1165

13. Teoria McKinnona • Założenia: • dwie gospodarki o różnym stopniu otwarcia • brak mobilności czynników produkcji Rynek walutowy 130810-1165

14. Teoria McKinnona • Gospodarka otwarta • Płynny kursu walutowy jako narzędzie utrzymywania równowagi zewnętrznej • Wzrasta popyt na dobra handlowe  deficyt bilansu obrotów bieżących Rynek walutowy 130810-1165

15. Teoria McKinnona • dewaluacja  wzrost cen towarów importowanych względem dóbr niehandlowych  wzrost podaży dóbr wymienialnych oraz wzrost popytu na dobra niewymienialne  przywrócenie równowagi bilansu obrotów bieżących ale • ceny dóbr handlowych wzrastają na stałe Rynek walutowy 130810-1165

16. Teoria McKinnona • Przywrócenia równowagi zewnętrznej przez zastosowanie restrykcyjnej polityki fiskalnej • Wpływ na poziom zatrudnienia??? • Przewaga efektu poprawy bilansu handlowego nad efektem redukcji zatrudnienia jest wprost proporcjonalna do stopnia otwartości gospodarki Rynek walutowy 130810-1165

17. Teoria McKinnona • Gospodarka zamknięta • Wzrasta popyt na dobra handlowe  deficyt bilansu obrotów bieżących • Dewaluacja  wzrost cen towarów importowanych względem dóbr niehandlowych  wzrost podaży dóbr wymienialnych oraz wzrost popytu na dobra niewymienialne  przywrócenie równowagi bilansu obrotów bieżących Rynek walutowy 130810-1165

18. Teoria McKinnona • Zastosowanie restrykcyjnej polityki fiskalnej  wpływ odczuwalny przede wszystkim w sektorze dóbr niehandlowych • Duży udział dóbr niehandlowych  znaczący wzrost bezrobocia Rynek walutowy 130810-1165

19. Teoria McKinnona Źródło: Opracowanie własne na podstawie K. Rose, K. Sauernheimer, Theorie der Außenwirtschaft, München 2006 Rynek walutowy 130810-1165

20. Wnioski z Teorii McKinnona • Wraz ze wzrostem stopnia otwartości maleje skuteczność kursu walutowego jako narzędzia przywracania równowagi zewnętrznej rośnie natomiast jego negatywny wpływ na stabilność cen Rynek walutowy 130810-1165

21. Teoria Kenena • Założenia: • dwie gospodarki o różnym stopniu dywersyfikacji produkcji • mobilność czynników produkcji • Analiza dostosowań po szokach popytowych Rynek walutowy 130810-1165

22. Teoria Kenena • Wskutek szoku popytowego następuje zachwianie równowagi wewnętrznej • Zagrożenie utraty równowagi bilansu obrotów bieżących zależne od stopnia dywersyfikacji eksportu • Większa dywersyfikacja  szoki dotyczą tylko części produkcji/eksportu Rynek walutowy 130810-1165

23. Wnioski z teorii Kenena • Unię walutową mogą stworzyć kraje cechujące się zróżnicowaną strukturą eksportu • Gospodarka o większym stopniu dywersyfikacji produkcji rzadziej posługuje się kursem walutowym jako narzędziem poprawy terms of trade niż gospodarka o produkcji mniej zdywersyfikowanej Rynek walutowy 130810-1165

24. Kryteria optymalizacji wg. „starej” teorii • mobilność czynników produkcji • elastyczność rynku pracy • otwartość gospodarki • dywersyfikacja produkcji Rynek walutowy 130810-1165

25. Wady „starej” teorii • Założenia sztywności cen • Ujęcie tylko od strony popytowej • Jedyny koszt integracji walutowej- utrata KW • Uwzględnienie kosztów utworzenia walutowej, pominięcie korzyści Rynek walutowy 130810-1165

26. „Nowa” teoria OOW • Odrzucenie keynesowskich założeń leżących u podstaw modeli • Ingram (1969)- integracja rynków finansowych • Haberler (1970) i Fleming (1971)- podobieństwo stóp inflacji • Corden (1972) i Giersch (1973)- podobieństwo preferencji stóp inflacji Rynek walutowy 130810-1165

27. Opracowanie własne na podstawie P. De Grauwe, Economics of monetary union, Oxford University Press, Oxford 2003, Rynek walutowy 130810-1165

28. Opracowanie własne na podstawie P. De Grauwe, Economics of monetary union, Oxford University Press, Oxford 2003, Rynek walutowy 130810-1165

29. Model Barro-Gordona • Analiza kształtowania się wiarygodności polityki monetarnej po zawarciu unii walutowej • Racjonalne oczekiwania inflacyjne • U-Un=α(Лe-Л) Rynek walutowy 130810-1165

30. Model Barro-Gordona • Różne preferencje władz monetarnych odnośnie do restrykcyjności polityki pieniężnej • W jednym z krajów władza monetarna nie jest wiarygodna  nie wywiązuje się z oznajmionego celu inflacji • Założenie racjonalnych oczekiwań inflacyjnych  wzrost cen w gospodarce • Utworzenie unii walutowej  istnieje tylko jeden poziom inflacji wyznaczony przez ponadnarodową władzę monetarną Rynek walutowy 130810-1165

31. Model Barro-Gordona • Źródło: Opracowanie własne na podstawie P. De Grauwe, Economics of monetary union, Oxford University Press, Oxford 2003, Rynek walutowy 130810-1165

32. Wnioski z modelu Barro-Gordona • Zawarcie unii walutowej może wpłynąć na wiarygodność polityki monetarnej, a zarazem na poprawę sytuacji gospodarczej kraju, który uprzednio prowadził mało efektywną politykę monetarną • Warunek: wspólny bank centralny prowadzi politykę antyinflacyjną na miarę tej w kraju o najniższej inflacji Rynek walutowy 130810-1165

33. Modelowe korzyści związane z zawarciem unii walutowej • Utworzenie unii walutowej  wzrost wiarygodności polityki pieniężnej a obniżenie premii za ryzyko + eliminacja ryzyka kursowego • Jednorazowa obniżka stopy procentowej wpływa na krótkookresowy wzrost produkcji • Efekty uczenia się, efekty skali i dodatkowa akumulacja kapitału  w długim okresie potencjalne zwiększenie wydajności pracy Rynek walutowy 130810-1165

34. Modelowe korzyści związane z zawarciem unii walutowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie de Grauwe, op. cit Rynek walutowy 130810-1165

35. Ujęcie porównawcze teorii OOW • Kwestia oceny rozmiaru korzyści i strat związanych z zawarciem unii walutowej • Ujęcie monetarystyczne i keynesowskie • Rozmiar korzyści i strat zależy od oceny skuteczność KW jako narzędzia polityki gospodarczej Rynek walutowy 130810-1165

36. Ujęcie porównawcze teorii OOW Źródło: Opracowanie własne na podstawie de Grauwe, op.cit. Rynek walutowy 130810-1165

37. Ujęcie porównawcze teorii OOW • Pogląd Krugmana vs. pogląd Komisji Europejskiej • Symetria szoków jako kryterium optymalizacyjne • Wpływ integracji gospodarczej na asymetrię szoków Rynek walutowy 130810-1165

38. Opłacalność utworzenia unii walutowej w długim okresie Źródło: Opracowanie własne na podstawie de Grauwe, op.cit. Rynek walutowy 130810-1165

39. Teoria endogeniczności optymalnych obszarów walutowych • Wpływ integracji handlu na podatność gospodarek na działanie szoków asymetrycznych • Kraje, które nie spełniają kryteriów OOW ex ante mogą je spełnić ex post • Potwierdzenie empiryczne Bayoumi i Eichengreen (1996), Frankel i Rose (1996) Rynek walutowy 130810-1165

40. Teoria endogeniczności optymalnych obszarów walutowych • Nie można opierać oceny spełnienia kryteriów OOW na danych historycznych • Działanie procesów prowadzących do optymalizacji obszaru po utworzeniu unii walutowej • Pozytywna korelacja pomiędzy intensywnością handlu a zbieżnością cykli koniunkturalnych Rynek walutowy 130810-1165

41. Teoria endogeniczności optymalnych obszarów walutowych Opracowanie własne na podstawie: F. Mongelli, „New“ views on the optimum currency area theory: what is EMU telling us?, ECB Working Paper no. 138, ECB, Frankfurt am Main 2002, Rynek walutowy 130810-1165

42. Podsumowanie • Niektóre kryteria optymalizacji OOW: • mobilność czynników produkcji • elastyczność rynku pracy • otwartość gospodarki • dywersyfikacja produkcji • symetria szoków • integracja finansowa • podobieństwo stóp inflacji Rynek walutowy 130810-1165

43. Podsumowanie • „Stara” i „nowa” teoria OOW • Kwestia oceny KW jako narzędzia polityki gospodarczej • Ujęcie porównawcze- pogląd Krugmana vs. KE • Endogenicznośc kryteriów OOW Rynek walutowy 130810-1165

44. Literatura • A. Alesina, R. Barro, Currency unions, Quarterly journal of Economics, 2002 • T. Bayoumi, The formal model of optimum currency areas, IMF Staff Papers, vol. 41, 1994, • T. Bayoumi, B. Eichengreen, Ever closer to heaven? An optimum currency area index for European countries, European Economic Review no.41, 1997 • J. Borowski, Polska i UGW: optymalny obszar walutowy?, Materiały i Studia nr 115, NBP, Warszawa 2000 • J. Frankel, A. Rose, The endogeneity of the optimum currency area criteria, NBER Working Paper, Cambridge 1996 Rynek walutowy 130810-1165

45. Literatura • P. De Grauwe, Economics of monetary union, Oxford University Press, 2007. • P. Kenen, The theory of optimum currency areas: an eclectic view w: Monetary problems of the international economy, The University of Chicago Press, Chicago & London 1969 • R. McKinnon, Optimum currency areas, The American Economic Review vol. 53, 1963 • R. Mundell, A theory of optimum currency areas, The American Economic Review vol. 51, 1961 • K. Rose, K. Sauernheimer, Theorie der Außenwirtschaft, München 2006 Rynek walutowy 130810-1165