80 likes | 408 Views
MÅLINGAR – viktige forskingsverktøy. Mål 1.t: Eg kan fortelje om tid- og lengdemåling og om fart (s. 33-36). Tidmåling i gamledagar Dei første tidmålingane var knytte til ting som skjedde i naturen. Primstaven, ein gamal kalender. Timeglaset , vart ikkje påvirka av rørsler.
E N D
Mål 1.t:Eg kan fortelje om tid- og lengdemåling og om fart(s. 33-36) Tidmåling i gamledagar Dei første tidmålingane var knytte til ting som skjedde i naturen. • Primstaven, ein gamal kalender. • Timeglaset, vart ikkje påvirka av rørsler. Tideiningar Vi nyttar hovudsakleg desse: Døgn, år, månad, veke, time, minutt og sekund. Kan du forklare alle desse? Eit ekstra sekund, nyttårsaften 2005
Mål 2.t:Eg kan fortelje om lengdemåling før og no, og ulike måleiningar(s. 34-36) Lengdemåling før og no Gamle norske lengdeeiningar - ut i frå kroppen: famn, alen, fot og tomme. Den viktigaste måleininga for lengd er METER. Er utgangspunkt for dei fleste andre lengdeeiningane vi bruker – er metersystemet. Utstyr til å måle med i dag er t.d meterstokk, måleband og skyvelære. Skyvelære
Mål 2.t:Eg kan forklare samanhengen mellom veg, fart og tid (s. 36-38) Meteren si historie Usain Bolt, 100 m Maurice Greene, 60 m Gjennomsnittsfart = strekning : tid Fartstrekanten Kor mange m/s spring du 60 metaren på? Svar: Kva var gj.farta di på cooper-testen? Svar:
Mål: Eg kan nytte personlege mål til å måle gjenstandar. Øving: Personlege mål(s. 50)
Mål 3.t: Eg kan forklare kva som meinast med masse og volum (s. 38-41) MASSEN til ein gjenstand fortel kor mykje stoff gjenstanden består av. Alt som er laga av stoff, har masse. Måleiningar; tonn, kg, hg, g, mg. (Masse kan ikkje oppstå eller forsvinne) Tregleik – cellene er «treige» VOLUM = lengde * breidde * høgde Vi kan måle volum ved hjelp av vatn, fordi 1 liter = 1 dm³
Mål 4.t: Eg kan forklare massetettleik og SI-systemet (s. 41-44). MASSETETTLEIK Det som avgjer om noko kan flyte eller ikkje er massetettleik. • Massetettleik = masse/volum • Måles i g/cm³ eller kg/dm³ Kvifor søkk nokre tunge ting, medan andre flyt? SI-systemet (Noreg i 1875) Sju grunneiningar; sek., m, kg, kelvin, ampere, candela og mol. Sikrar at kjøp og salg skjer med dei same måleiningane. Måleeiningar - liten test