611 likes | 1.85k Views
DAMIZLIK TAVUKLARDA BAKIM VE YÖNETİM. Zootekni I Prof.Dr.Metin PETEK. Damızlık tavuklar. Kahverengi yumurtacı damızlıklar (Lohman,Hisex, Babcock,Bovans, Nick) Beyaz yumurtacı damızlıklar (Nick Chick, Lohman, Isa) Broyler damızlıklar (Ross, Lohman, Avain Farm, Cobb 500)
E N D
DAMIZLIK TAVUKLARDA BAKIM VE YÖNETİM Zootekni I Prof.Dr.Metin PETEK
Damızlık tavuklar • Kahverengi yumurtacı damızlıklar (Lohman,Hisex, Babcock,Bovans, Nick) • Beyaz yumurtacı damızlıklar (Nick Chick, Lohman, Isa) • Broyler damızlıklar (Ross, Lohman, Avain Farm, Cobb 500) • Ebeveynleri cüce olanlar ve olmayanlar Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Yumurtacı hibritler Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Broyler hibritler Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Damızlık Tavuk Kümesleri • Izgara-altlık (En yaygın) • Derin-altlık • Kafes (koloni tip) 181x87x63.5 cm ölçüsünde kafeste; kahv 20 dişix2 erkek, 23 beyazx2 erkek barındırılabilir Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Damızlık Tavuk Bakımı • Büyütme Dönemi • Verim Dönemi Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Bakım ve yönetim Büyütme Dönemi • Standard canlı ağırlık • Üniformite • Yeterli düzeyde bağışıklık • Mümkün olduğu kadar erken dönemde yumurtlamaya başlangıç Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Büyütme Dönemi • Yaşama Gücü • Yem Tüketimi (25 haftalık yaş ) • Canlı ağırlık • Gerçek başarı parametresi tavuk başına üretilen yumurta ve civciv sayısı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Civciv kalitesi • Civciv kalitesi; erken ölümleri azaltma ve performansı artırma bakımından önemli • Kuluçkalık yumurta kalitesi ve yumurta iriliği ile yakından ilgili • Renk; Koyu sarı • Uzun tüylü,iri • Göbek bölgesi kapanmış • Atik, yem ve suyu rahatça bulabilen • Ayak eklemleri ve burunda kızarıklık olmayan • Üniform • 35-38 g • İlk hafta ölüm oranı 0.3-0.5%, %1’ i aşmamalı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Bir örneklilik- Günlük civciv kalitesi • İlk 4 hafta düşük ısı • Başlangıç yem miktarı, erken yem kısıtlaması • Gaga kesimi • Barındırma yoğunluğu • Erkek-dişi ayrı barındırma • Koksidia ve diğer intestinal problemler • Yem ve yemleme • Aydınlatma programı • Hastalıklar Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Bakım ve yönetim • Erkeklerin Bakımı • Dişilerin Bakımı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Bakım ve yönetim • Broyler ve yumurtacı damızlıklar bakımı farklılıklar bulunmakta • Yumurtacılarda büyütme döneminde yem kısıtlaması broyler damızlıklar kadar fazlaca önemli değil. • Yumurtacılarda ağırlık artışları broyler damızlıklar kadar hızlı değil Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Horozların bakım ve yönetimi • Hedef • Uygun iskelet yapısı ve üniformite • Testis gelişimi • Uygun horoz oranı • Horoz yem dağıtım oranı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Horozların bakım ve yönetimi • İskelet gelişiminin %85’i ilk 8 haftada gerçekleşir • İyi bir iskelet gelişiminin temeller, ilk 28-30 günde gerçekleşir • Sürüye katılacak horozlar ilk 5 haftada seçilmeli ve üniformitesi %100 olmalıdır. Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Horozların bakım ve yönetimi • %3 fazla horoz ayırmalı • Broyler damızlıklarda canlı ağırlık 7. günde 140-150 g olmalı, 4-5.haftalarda sürü sınıflandırılarak çok küçük olnalar sürü dışı edilmeli, 6. haftada 1100 g, 10.haftada 1650-1700 g ağırlığa ulaşmalıdır. • 3-4 horoz m2 barındırma koşullarında horoz başına 18 cm yemlik alanı hesaplanmalı ve her bir bölmede yem 3 dk içinde dağıtılmalıdır. • Kg canlı ağırlık için saatte 4 m3 taze hava Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Testis gelişimi • Horozlarda testis gelişimi 12-14.haftalarda başlar, bu dönemden sonra ağırlık kaybı olmamalı, • Testis gelişimi 28-30.haftada en yüksek düzeye ulaşır. • Yetersiz canlı ağırlık gelişimi testis gelişimini olumsuz etkiler Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Horoz seçimi • Göğüs yapısı dolgun ve sert • İncik uzunluğu 12 cm ve üstü • İbik ve sakallar gelişmiş ve kırmızı • Sırt düz (kambur olmayan), ayaklar sağlam ve ayak parmakları düzgün • Gaga yapısı iyi • Tüyler parlak ve gözler canlı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Büyütme Dönemi • Broyler damızlıklar için büyütme döneminde 6.7/m2 zemin alanı (dişiler 7 adet, erkekler 4 adet civciv/piliç), 10 cm yemlik alanı • Yumurtacı hatlarda 0-8 hafta 700 cm2, 8-18 hafta 1000-1150 cm2, 18.haftadan sonra 1200-1625 cm2/tavuk zemin alanı. Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Büyütme Dönemi • Erkek-dişi oranı kahverengi damızlıklarda 8/100, beyazlarda 8-12/100 olmalı, broyler damızlıklarda 22. haftada %9.0-9.5 oranında sürüde horoz olmalı, daha sonra haftalık %0.1 horoz ayıklanarak 55. haftada %6.5 oranına ulaşılmalıdır. • Yemlik alanı ve barındırma yoğunluğu ile yumurta sayısı arasında önemli ilişki. • Isıtma, 7.5 m3/saat havalandırma, sıcak koşullarda 11 m3/saat • 7 günlük yaşta otomatik yemlikler kullanılmalı • 4 haftalık yaşta tüm kümes kullanılmalı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Büyütme Dönemi sıcaklık ve rutubet • Başlangıçta %40-60, büyütme dönemi sonuna doğru %30-40 nispi rutubet • Başlangıçta radyan altı sıcaklık 32-35 C, kümes genel ısısı 29-32 C • Haftada 2-3 C azaltılarak 18-21 C sabit Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Bakım ve yönetim • Askılı tip suluk kullanılıyor ise 4-6 haftalık yaşta su kısıtlama başlatılmalı • 7 günlük yaşta gaga kesimi • 7. günden itibaren Sürünün % 1’ i haftalık olarak tartılmalı • Yemleme ve canlı ağırlık kontrölü oldukça önemli • Broyler damızlıklar 28 günlük yaşta 408 g ağırlığa ulaşmalı • Broyler damızlıklarda 3-4 haftalık yaşta kısıtlı yemlemeye başlanılmalı (4-3, 5-2, skip a day), 21 günlük yaştan önce başlamamalı (koksidia aşısı yapılmış ise) Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Gaga Kesimi Gaga kesimi yöntemleri; • Kesme-dağlama; yüksek sıcaklıkta (593 C) bıçak ile kesme ve dağlama • Infrared ışınlar ile • 7-10 gün; dişilerin gagası kesilmeli, erkeklerin törpülenmeli • Hasta hayvanların gagası kesilmemeli • Acele etmemeli • Kesimden 2 gün önce ve sonra Vit K ve diğer vitaminler • Uygulama sonrası derin yemlik. • Coccidiostat kullanılıyor ise suya katılabilen türden kullanılmalı • Ehil personel Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Yemleme ve tartım • Broyler damızlıklarda tartımların amacı, hedef canlı ağırlığa ulaşacak şekilde yem miktarını ayarlamaktır. Hayvanların tartımına 5 haftalık yaşta başlanılmalı, Yumurtacı damızlıklarda ilk 2 hafta serbest yemleme (dişiler, 27 g tüketene kadar serbest, 14 güne kadar aynı, 15. günde 32 g, 22. günde 36 g yükseltilmeli), • 9 günden sonra verilen yemin tartımı önemli • Sürüde eşitsizlik ve stresi azaltma için yem dağılımı 3-4 dakika içinde tamamlanmalı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Aydınlatma Programı • Yumurta verimi ışık ile doğrudan ilgili • Daha yüksek peak verim ve yumurta verimi • Civciv büyütme İlk hafta 20-22 saat(10 lux), tedrici azaltma, 15. haftada 11-12 saat (5 lux) • 3-16 haftalık yaşta 8 saat ışık + 16 saat karanlık, 17-19. haftalarda ışık uyarısına başlanılmalı,en yüksek verimde ışık uyarısı sonlandırılmalı. • Haftada 15-30 dk artırarak 16 saat (Pencereli kümeslerde ilk uyarım 1 saat. • Karanlık sürede kümes tamamen karanlık olmalı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Verim Dönemi • Broyler damızlıklar biraz daha geç olmak üzere 18-19 haftalık yaşta nakil (Dişiler erkeklerden birkaç gün önce), en geç; 154-161.günde ilk yumurta, 25 haftalık yaşta %5 verim, en yüksek verim 200-210 gün. • 100 hayvana 1 adet askılı suluk, 8 hayvana 1 adet damlalıklı, nipel suluk sağlanmalı • 30x30x30 cm olan bir folluk gözüne 1 adet dişi • Yumurtlama kümesinde ışık yoğunluğu 30-50 lux. • Işık süresi tedrici olarak artırılarak 16 saate çıkarılır. • Erkek-dişiler ayrı yemlenmeli Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Verim Dönemi • Tüm hayvanlar aynı anda ve eşit miktarda yeme ulaşmalı • Dişilerin horoz yemliklerinden, baskın ve kavgacı horozların diğer horozların yemlerini çalması önlenmeli, Yemleme yapılırken önce dişi yemlikleri çalıştırılmalıdır. • Kolay ve çabuk yem alımı sağlanmalı, tavukların gril telleri 45 mm genişlik ve 50-55 mm yükseklikte olmalıdır. Yem üniform bir şekilde tüm kümese dağıtılmalıdır. • Sürüden çıkartılan horozların yemlikleri de çıkartılmalı • Yemlikler horozların sıçramadan ayaklarını yükselterek yem yemelerini sağlayacak şekilde ayarlanmalı (50-58 cm). Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Horozların kloaka rengine bakarak sürüde aktif olan horozlar belirlenmeliHaftalık göğüs kondüsyonu ve kloaka rengi kontrolü yapılmalı Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Verim Dönemi • Yumurta verimi, ağırlığı, yaşama gücü; ekonomik verimlilik • Ayıklama • Erkeklerde 40. haftadan sonra kondisyon kaybına bağlı dölsüzlük problemine dikkat • Horozlarda haftalık düzenli kontroller ile göğüs yapısı ve kloaka rengi takip edilmelidir. Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Sağlık Kontrolü • Biosecurity, Damızlık-Kuluçkahane, insan, ekipman, araçlar) • Newcastle, Gumboro, Inf.Bronchitis, AE, CAV yüksek düzeyde bağışıklık • 20. haftada sürünün % 10’ her kümeste Mikoplazma testi yapılmalı • 30 ve 42 haftalık yaşlarda kuluçkadan çıkan ıskarta civcivlerden 25 adetinden kan alınarak çabuk lam yöntemi, • Salmonella • Hayvansal yem katkı maddeleri rasyonda kullanılmamalı. Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Örnek Aşılama Programı, ABD • İşletme, bölge ve maternal antikor seviyesine göre değişir. • 1. Gün; Marek • 18-20.gün. Gün;IBD (Intermediate), ND B1, Mass-conn bronşitiş • 28-30. gün; IBD (Intermediate) • 6-8 Hafta; ND B1, Mass-conn bronşitiş • 10.hafta, çiçek, AE • 12. hafta; LaSota, IB • 18.hafta; ND, IB, IBD Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Damızlıklarda 40 Haftalık Üretim Siklusunda Beklenen Hedefler-Genel Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Broyler Damızlık Performans Rehberi Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Lohman LSL Egg ProductionAge at 50 % production 21 - 22 weeks Peak production 26 - 30 weeks to 68 weeks of age 255 - 265 to 72 weeks of age 270 - 280 No. Settable Eggs per Hen Housed to 68 weeks of age 235 - 245 to 72 weeks of age 245 - 255 No. Saleable Chicks per Hen Housed to 68 weeks of age 90 - 97 to 72 weeks of age 95 – 102 Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Lohman LSL • Feed Consumption1st - 20th weeks 7.2 kg (15.8 Lbs) 21st - 68th weeks 38.0 kg (83.6 Lbs) • Body Weight • Female at 20 weeks 1.2 - 1.4 kg (2.6 - 3.1 Lbs) at 68 weeks 1.5 - 1.7 kg (3.3 - 3.7 Lbs) Male at 20 weeks 1.6 - 1.8 kg (3.5 - 4.0 Lbs) at 68 weeks 2.2 - 2.4 kg (4.8 - 5.3 Lbs) • Liveability • Rearing 96 - 98 % Laying period 92 - 96 % • HatchabilityAverage 80 - 83 % Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Lohman Brown • Egg Production • Age at 50 % production 21 - 22 weeks Peak production 26 - 30 weeks Eggs per Hen Housed to 68 weeks of age 250 - 260 to 72 weeks of age 266 - 276 No. Settable Eggs per Hen Housed to 68 weeks of age 225 - 236 to 72 weeks of age 238 - 250 No. Saleable chicks per Hen Housed to 68 weeks of age 85 - 95 to 72 weeks of age 90 – 100 Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
Lohman Brown • Feed Consumption1st - 20th weeks 8.0 kg (17.6 Lbs) 21st - 68th weeks 40.0 kg (88.3 Lbs) • Body Weight • Female at 20 weeks 1.5 - 1.7 kg (3.3 - 3.7 Lbs) at 68 weeks 2.0 - 2.2 kg (4.4 - 4.8 Lbs) Male at 20 weeks 2.0 - 2.2 kg (4.4 - 4.8 Lbs) at 68 weeks 3.0 - 3.3 kg (6.6 - 7.3 Lbs) • Liveability • Rearing 96 - 98 % Laying period 90 - 96 % • HatchabilityAverage 78 - 82 % Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK
www.aviagen.com • www.rossanadolu.com • www.hy-line.com • North m, Bell DD (1990) Commercial Chicken Production Ankara. • 5. Sainsburry D (1992) Poultry Health and Management. Third Edition.Blackwell Sci. • Erensayın C, Tavukçuluk • Şenköylü, Modern Tavuk Üretimi Zootekni I - Prof.Dr. Metin PETEK