240 likes | 562 Views
KİSTİK FİBROZİSLİ HASTALARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ, SİNTİGRAFİ ve YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ BULGULARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI. Mehmet Aslan 1 , Murat Tuncel 1 , Ebru Yalçın 2 , Berna Oğuz 3 , Mehmet Köse 2 ,
E N D
KİSTİK FİBROZİSLİ HASTALARDASOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ, SİNTİGRAFİ ve YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ BULGULARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Mehmet Aslan1, Murat Tuncel1, Ebru Yalçın2, Berna Oğuz3, Mehmet Köse2, Deniz Doğru2, Mithat Haliloğlu3, Nural Kiper2, Uğur Özçelik2, Pınar Kıratlı1 Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara, 2008 Nükleer Tıp Anabilim Dalı1 Pediatrik Göğüs Hastalıkları Bölümü2 Radyoloji Anabilim Dalı3
GİRİŞ KİSTİK FİBROZİS : • Önceleri, ilk yıl içinde ölümcül seyreden bir çocukluk hastalığı olarak tanımlanırdı. • Kesin ve kalıcı tedavi metodu halen mevcut değil. • Hastalıkla ilgili bilgilerin artması yaşam süresi ve kalitesinde belirgin iyileşme. • Kronik ilerleyici akciğer tutulumu • Semptom-bulgu kontrolü ve önleyici tedaviler.
GİRİŞ Kistik fibroziste akciğer tutulumu : • Morbidite ve mortalitenin büyük kısmı • Mukus tıkaçları, enfeksiyon ve inflamasyon döngüsüyle karakterize • Dünyada klinik izlemde en yaygın kullanılan standart tetkik, solunum fonksiyon testleri. • FEV1 • %FEF 25-75
AMAÇ Kistik fibrosizli hastalarda, • Pletismografi - Solunum fonksiyon testleri (pSFT), • Ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi (VPS) ve • Torakal yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (tYÇBT) bulguları arasındaki ilişkinin araştırılması.
METOD • Prospektif çalışma • Etik kurul izni • Hasta ve velisinin bilgilendirilme ve onayı • Kistik fibrozisli hasta grubu seçim kriterleri • 6-16 yaş • Klinik olarak hafif-orta şiddetli akciğer tutulumu • Aktif solunum yolu enfeksiyonu olmaması • Tüm hastalara eşzamanlı pSFT, ventilasyon/perfüzyon sintigrafisi ve düşük doz torakalYÇBT yapıldı.
METOD • SFT-Pletismografi • Göğüs Hastalıkları polikliniğinde fizik muayene • Çocuk Göğüs Hastalıkları solunum laboratuarı ünitesi • FEV1, %FEF25-75, VC, TLC, RV/TLC ve Raw parametrelerinin kantitatif değeri tespit edildi.
METOD • Ventilasyon Perfüzyon Sintigrafisi: • Perfüzyon için Tc99m-MAA verilmesi, ventilasyon için Tc99m-DTPA ile soluma sonrası görüntüleme. • Radyasyon dozu: V: 0.15 mSv, P: 0,5 mSv • Gama kamera ile 6 standart pozda (anterior, posterior, her iki lateral, her iki posterolateral) görüntüleme. • Skorlama:(0-162) Segment düzeyinde, vizüel defekt skorlama sistemi • Defekt şiddeti: 1=hafif, 2=orta, 3=ciddi • Segment alanı: 1= <%25, 2= %25-75, 3= >%75
METOD • Torakal YÇBT : • Düşük doz, kontrastsız • Ek ekspiryum görüntülemesi • Radyasyon dozu: 0.5-1.1 mSv • Skorlama : (0-102) • Her lob için • Bronşiektazi (B) • Peribronşiyal kalınlaşma (PK) • Mukus tıkaç (MT) • Hava hapsi (HH) • Bül (Bul) ve • Atelektazi/konsolidasyon (A/K) dereceleri
METOD • tYÇBT skorlama
BULGULAR • n = 17 • Ortalama yaş: 12 (st.dev.=2.3) • Yaş : min8–max16 • Kız :5, Erkek: 12 • 1 hasta difüzyon testini yapamamış, 1 hastaya ekspiryum görüntüleme yapılamadığından tYÇBT skorlaması yapılmamıştır.
BULGULAR • Perfüzyon sintigrafisi 8 hastada, ventilasyon sintigrafisi 6 hastada normal • 9 hastada her iki sintigrafi de anormal • Ventilasyon ve perfüzyon sintigrafisi skorları arasında istatistiksel olarak farklılık bulunmamıştır (Mann Whitney U p: 0,980).
BULGULAR“VPS ve tYÇBT” • Perfüzyon ve ventilasyon sintigrafisi skorları ile tYÇBT arasında iyi ilişki saptanmıştır. (Tablo: Spearman korelasyon katsayıları) • VS ve PS skorları yüksek korelasyon göstermiştir. (Spearman kk: 0.912**) ** korelasyon 0.01 seviyesinde anlamlı (2-tailed) * korelasyon 0.05 seviyesinde anlamlı (2-tailed)
BULGULAR “PLETİSMOGRAFİ - SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ” • FEV1 ile TLC, %FEF25-75 veVC arasında pozitif ilişki, (Spearman korelasyon katsayısı; 0.604, 0.587 ve 0.833) • FEV1 ile Raw ve RV/TLC arasında negatif ilişki (Spearman korelasyon katsayısı; -0.720 ve -0.436) görülmüştür.
BULGULAR”pSFT ve Görüntüleme” • V/P sintigrafisi ve tYÇBT skorları ile pSFT parametreleri arasında ilişki sadece RV/TLC ile bulunmuştur ** korelasyon 0.01 seviyesinde anlamlı (2-tailed) * korelasyon 0.05 seviyesinde anlamlı (2-tailed)
BULGULAR • Görüntüleme skorları (VPS ve YÇBT) ile FEV1, Raw ve %FEF25-75 arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır.
Hasta No 6 14y, E Perf Sint Skoru : 0 Vent Sint Skoru : 0 Tor YÇBT Skoru : 3 Plet-SFT FEV1 (%N) : 93 %FEF25-75 (%N) : 120 VC (%N) : 99 TLC (%N) : 90 RV/TLC (%) : 14 Raw (%N) : 182
Hasta No 12 11y, E Perf Sint Skoru : 72 Vent Sint Skoru : 72 Tor YÇBT Skoru : 51 Plet-SFT FEV1 (%N) : 47 %FEF25-75 (%N) : 54 VC (%N) : 50 TLC (%N) : 100 RV/TLC (%) : 61 Raw (%N) : 206
Hasta No 2 16y, K Perf Sint Skoru : 35 Vent Sint Skoru : 35 Tor YÇBT Skoru : 28 Plet-SFT FEV1 (%N) : 106 %FEF25-75 (%N) : 84 VC (%N) : 124 TLC (%N) : 131 RV/TLC (%) : 27 Raw (%N) : 181
Hasta No 5 14y, E Perf Sint Skoru : 0 Vent Sint Skoru : 0 (defekt skoru negatif ancak heterojen aerosol dağılımı raporlandı) Tor YÇBT Skoru : 14 Plet-SFT FEV1 (%N) : 78 %FEF25-75 (%N) : 53 VC (%N) : 99 TLC (%N) : 102 RV/TLC (%) : 24 Raw (%N) : 204
TARTIŞMA • Kistik fibrosizli hastalarda ventilasyon sintigrafisi, perfüzyon sintigrafisi ve torakal YÇBT bulguları kendi aralarında uyumlu bulundu. • Her üç görüntüleme yönteminin yüksek korelasyonu bu tetkiklerin benzer amaçla alternatif olarak kullanılabileceğini işaret etmektedir. Aynı durum sintigrafi/BT seçimi açısından da geçerlidir.
TARTIŞMA • Görüntüleme skorları, pSFT ile korele olmakla birlikte, yalnızca RV/TLC ile istatistiksel anlamlı ilişki bulunmuştur. • Görüntülemesi normal SFT parametreleri ve kliniği kötü olgular ! • Belirgin patolojik görüntüleme bulguları olan pSFT’si normal sınırlarda, klinik olarak sessiz olgular ! • Bulgular, KF'li hastaların akciğer tutulumunun izleminde SFT ve klinik muayenenin, “tutulumun şiddetini tespit ederek tedavinin yoğunluğunu planlamada” yetersiz kalabildiğini işaret etmektedir.
SONUÇ • Bulguları arasında yüksek korelasyon bulunan torakal YÇBT veya V/P Sintigrafisi tetkiklerinden herhangi birinin rutin izleme eklenmesininkistik fibrozisli hastaların izlemine olumlu katkı sağlayacağınıöngören bulgular. • Hasta sayısının artmasıyla daha kesin bilgilere ulaşılacağıümit edilmektedir. ***